Էդմունդ Հուսերլ (գերմ.՝ Edmund Husserl, ապրիլի 8, 1859(1859-04-08)[1][2][3][…], Պրոստեյով[4][5][6] - ապրիլի 27, 1938(1938-04-27)[2][3][7][…], Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու[8]), գերմանացի փիլիսոփա (ծագումով հրեա), ֆենոմենոլոգիայի փիլիսոփայական ուղղության հիմնադիր։ Իր դասախոսական գործունեության և բազմաթիվ աշխատությունների շնորհիվ նշանակալից ազդեցություն է գործել գերմանական և արևմտյան փիլիսոփայության և, մասնավորապես, էքզիստենցիալիզմի առաջացման և զարգացման վրա։

Արագ փաստեր Էդմունդ ՀուսերլEdmund Husserl, Ծնվել է ...
Էդմունդ Հուսերլ
Edmund Husserl
Thumb
Ծնվել էապրիլի 8, 1859(1859-04-08)[1][2][3][…] Պրոստեյով[4][5][6]
Մահացել էապրիլի 27, 1938(1938-04-27)[2][3][7][…] (79 տարեկան) Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու[8]
Քաղաքացիություն Ավստրիական կայսրություն և  Գերմանական ռայխ
Դավանանքլյութերականություն և հուդայականություն
ՈւղղությունԱրևմտյան փիլիսոփայություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, փիլիսոփա, համալսարանի դասախոս և phenomenologist
Հաստատություն(ներ)Ֆրայբուրգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան և Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն, ֆենոմենոլոգիա, իմացաբանություն, transcendental philosophy?[9] և Իդեալիզմ[9]
ԱնդամակցությունՀայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ալմա մատերՎիեննայի համալսարան (1883)[10], Լայպցիգի համալսարան (1878)[10], HU Berlin (1881)[10] և Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան
Գիտական աստիճանդոկտոր (1883), պրոֆեսոր[10] և պրիվատ-դոցենտ[10]
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[11][12]
Գիտական ղեկավարԼեո Կյոնիգսբերգեր և Կառլ Շտումպֆ
Եղել է գիտական ղեկավարԼյուդվիգ Ֆերդինանդ Կլաուս, Ջեյքոբ Քլեյն[13] և Գյունտեր Արենդտ
Ազդվել էԲերնարդ Բոլցանո, Կառլ Շտումպֆ, Թեոդոր Լիպս[10], Ֆրանց Բրենտանո, Գոտլոբ Ֆրեգե և Իմանուիլ Կանտ
Ամուսին(ներ)Մալվին Հուսերլ[14]
ՈւսուցիչՖրանց Բրենտանո[10], Կառլ Շտումպֆ, Կառլ Վայերշտրաս, Վիլհելմ Վունդտ[10], Լեոպոլդ Կրոնեկեր և Ֆրիդրիխ Պոլսեն[10]
ԱշակերտներԿառլոս Աստրադա, Մարտին Հայդեգեր, Էդիթ Շտայն, Գյունտեր Արենդտ և Eugen Fink?
 Edmund Husserl Վիքիպահեստում
Փակել

Ֆ. Բրենտանոյի և Կ. Շտումպֆի աշակերտը, կրել է նաև Բ. Բոչցանոյի, նեոկանտականության ազդեցությունը։ Հուսեռլը հանդես է եկել տրամաբանության մեջ պսիխոլոգիզմի քննադատությամբ, նրա տեսական ծրագիրն էր՝ փիլիսոփայությունը դարձնել խստիվ գիտություն («Տրամաբանական հետազոտություններ»), գիտություն գիտակցության ֆենոմենների մասին՝ ֆենոմենոլոգիա։ Ֆենոմենոլոգիան Հուսերլը համարում է գիտություն մաքուր գիտակցության (ինտենցիոնալ ակտերի) մասին։ Փիլիսոփայության հիմնական հարցի լուծման մեջ հավակնելով չեզոքության՝ Հուսերլն առաջարկել է ֆենոմենոլոգիայից բացառել «կեցության մասին դրույթը»։ Վերացական գաղափարներին համապատասխանող առարկաները, մասնավորապես մատերիական օբյեկտները, համարել է այնպիսի էություններ, որոնք օժտված չեն առանձին կոնկրետ առարկաների նման գոյությամբ, բայց ունեն մարդկային ճանաչողությունից անկախ նշանակություն՝ օբյեկտիվ են։ Այսպիսով, սուբյեկտիվիստական մոտիվները Հուսերլը համակցել է օբյեկտիվ-իդեալիստականի հետ։ Իր վերջին աշխատություններից մեկում («Եվրոպական գիտությունների ճգնաժամը և տրանսցենդենտալ ֆենոմենոլոգիան») Հուսերլն իր ժամանակի Եվրոպայի հոգևոր իրավիճակը դիտում է որպես ճգնաժամային՝ այն կապելով եվրոպական մշակույթին հատուկ սցիենտիզմի և, ընդհանրապես, նատուրալիստական-պոզիտիվիստական մտածելակերպի հետ։ Հուսերլն ազդել է արդի բուրժուական փիլիսոփայության վրա։ Ֆենոմենոլոգիան Էկզիստենցիալիզմի սկզբնաղբյուրներից մեկն է։ Հուսերլի փիլիսոփայությունը բուրժուական փիլիսոփայության մտքի ճգնաժամի արտահայտությունն է։

Ծանոթագրություններ

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox