Ավետ Ավետիսյան

Ավետ Մարկոսի Ավետիսյան, Ավետյան (իսկական ազգանունը՝ Ոսկանյան), (նոյեմբերի 12 (24), 1897^[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1] - մարտի 29, 1971(1971-03-29)^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), հայ խորհրդային դերասան, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1938 թվական), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1962 թվական)^[2], պարգևատրվել է Ստալինյան մրցանակով (1941 թվական)^[3]։

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ավետիսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Ավետ Ավետիսյան
Ծնվել է	նոյեմբերի 12 (24), 1897[1]
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել է	մարտի 29, 1971(1971-03-29)[1] (73 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Կրթություն	Ներսիսյան դպրոց[1]
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	դերասան
Աշխատավայր	Աբելյան-Արմենյան թատերախումբ[1], Վանաձորի դրամատիկական թատրոն[1] և Երևանի բանվորական թատրոն[1]
Ժանրեր	սոցիալիստական ռեալիզմ
Ամուսին(ներ)	Սիրան Ալավերդյան
Պարգևներ և մրցանակներ	[1] [1] և [1]

Կենսագրություն

1-ին շարք` Գուրգեն Ջանիբեկյան, Բագրատ Մուրադյան, Մկրտիչ Ջանան: 2-րդ շարք` Ավետ Ավետիսյան, Վաղարշ Վաղարշյան, Արուս Ոսկանյան, Հրաչյա Ներսիսյան: 3-րդ շարք` Օրի Բունիաթյան, Համբարձում Խաչանյան, 1925 թվական

1905 թվականին նա ընդունվում է Ներսիսյան դպրոց, ուր մասնակցում է աշակերտական ներկայացումներին։ Նախքան բանակ մեկնելը (1916 թվականին) մանուֆակտուրայի խանութում աշխատել է իբրև աշակերտ և գործակատար։ Բանակից զորացրվելուց հետո (1918 թվականին) Բաքվում մասնակցել է Հովհաննես Աբելյանի թատերախմբի ներկայացումներին։ Բեմական մկրտությունը եղել է Ոսկանի (Ա. Շիրվազադեի «Չար ոգի», 1918 թվական) դերակատարումը։ Այնուհետև Աբելյանի հետ գալիս է Թիֆլիս, ուր խաղում է հայոց դրամատիկական խմբում։ 1919 թվականին խաղացել է Թիֆլիսի հայոց դրամատիկական խմբում, 1920-1921 թվականներին թվականներին՝ Ղարաքիլիսայի (այժմ՝ Վանաձոր) թատրոնում՝ Ամո Խարազյանի խմբում։ 1922 թվականից տեղափոխվում է Երևան, խաղում շրջիկ թատերախմբում, ապա ընդունվում Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոն և մինչև կյանքի վերջը ստեղծագործում այնտեղ։ Ավետիսյանը նկարահանվել է հայկական 28 կինոնկարում^[4]։

Դերերը թատրոնում

• Պանտալոնե՝ Կ. Գոլդոնիի «Երկու տիրոջ ծառա», (1923 թվական)
• Զեմլյանիկա՝ Ն. Գոգոլի «Ռևիզոր», (1923 թվական)
• Օրգոն՝ Մոլիերի «Տարտյուֆ», (1924 թվական)
• Սաքո՝ Դ. Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար», (1924 թվական)
• Մատվեյ Եգորիչ՝ Վ. Փափազյանի «Ժայռ»
• Զամբախով՝ Գ. Սունդուկյանի «Խաթաբալա», (1927 թվական)
• Փարսիղ՝ Գ. Սունդուկյանի «Քանդած օջախ», (1938 թվական)
• Սարգիս՝ Գ. Սունդուկյանի «Էլի մեկ զոհ», (1944 թվական)
• Պեպո՝ Գ. Սունդուկյանի «Պեպո», (1929 թվական, 1935 թվական, 1948 թվական)
• Միկիտան Սաքո՝ Պ. Պռոշյանի «Հացի խնդիր», (1937 թվական)
• Շպրիխ՝ Մ. Լերմոնտովի «Դիմակահանդես», (1949 թվական)
• Դոստիգաև՝ Մ. Գորկու «Դոստիգաևը և ուրիշները», (1934 թվական)
• Սաղաթել՝ Ա. Շիրվանզադեի «Պատվի համար», (1939 թվական)
• Մարութխանյան՝ Ա. Շիրվանզադեի «Քաոս», (1959 թվական)
• Շվանդյա՝ Կ. Տրենյովի «Լյուբով Յարովայա»
• Բերեստ՝ Ա. Կորնեյչուկի «Պլատոն Կրեչետ»
• Շադրին՝ Ն. Պոգոդինի «Հրացանավոր մարդը», (1938 թվական)
• Կուտուզով՝ Վ. Սոլովյովի «Ֆելդմարշալ Կուտուզով», (1942 թվական)
• Սահակ Սևադա՝ Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունի», (1941 թվական)
• Գլոբա՝ Կ. Սիմոնովի «Ռուս մարդիկ», (1942 թվական)
• Շուլգա՝ Մ. Շոլոխովի «Երիտասարդ գվարդիա», (1947 թվական)
• Գրինյով՝ Ա. Սոֆրոնովի «Մոսկովյան բնավորություն», (1949 թվական)
• մուժիկ՝ Ե. Չարենցի «Դեպի ապագան», (1960 թվական)
• Ռոբինզոն՝ Ա. Օստրովսկու «Անօժիտը», (1946 թվական)
• Եպիխոդով՝ Ա. Չեխովի «Բալենու այգին», (1951 թվական)^[5]

Դերերը կինոյում

• 1925 - Նամուս - Հայրապետ
• 1925 - Զարե - Սլո
• 1926 - Շոր և Շորշոր - Վարդան
• 1927 - Ղուլը - Օնիկ
• 1927 - Խասփուշ - ոստիկանապետ
• 1929 - Կոլխոզային գարուն - բրիգադիր
• 1930 - Կիմը հերթապահ - հայր
• 1931 - Կիկոս- Մուրադ
• 1932 - Քրդեր-եզդիներ - Բրո
• 1934 - Գիքոր - բազազ Արտեմ
• 1935 - Պեպո - Զիմզիմով
• 1937 - Կարո - գնդապետ
• 1938 - Զանգեզուր - սպարապետ
• 1939 - Լեռնային արշավ - Համո
• 1940 - Քաջ Նազար - Սաքո
• 1941 - Հայրենասերների ընտանիքը - Ասատուր
• 1942 - Դուստրը - սպեկուլյանտ
• 1943 - Դավիթ Բեկ - մելիք Ֆրանգուլ
• 1947 - Անահիտ - Բագատուր
• 1949 - Արարատյան դաշտի աղջիկը - Արշակ
• 1956 - Պատվի համար - Սաղաթել
• 1958 - Ինչու է աղմկում գետը - Բուռնազյան
• 1959 - Փլուզում - Աշո
• 1960 - Հյուսիսային ծիածան - Մուրադ
• 1960 - Սայաթ-Նովա - Ավետ աղա
• 1964 - Մսյո Ժակը և ուրիշները - Թորոս աղա
• 1969 - Պայթյուն կեսգիշերից հետո - մաքսանենգ
• 1969 - Ադամ և Հեվա - Ալի Խուժա
• 1970 - Մորգանի խնամին - Մինտոև

Պարգևներ և կոչումներ

• ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1938 թվական)
• Ստալինյան մրցանակ II աստիճանի Զանգեզուր ֆիլմում սպարապետի դերակատարությամբ համար (1941 թվական)
• ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1962 թվական)
• ՀԽՍՀ Պետական մրցանակի դափնեկիր (1971 թվական)
• Լենինի շքանշան
• երեք այլ շքանշաններ և մեդալներ

Գրականություն Ավետ Ավետիսյանի մասին

• Հակոբյան Ժ., Ավետ Ավետիսյան, Ծ., 1958
• Вельтман С. Л., Авет Аветисян, Մոսկվա, 1939
• Ավետ Ավետիսյան (ժող. ալբոմ), Երևան, 1968
• Ով ով է. Հայեր, հատոր Ա, Երևան, 2005

Ֆիլմեր Ավետ Ավետիսյանի մասին

• Ավետ Ավետիսյան, 1966 թվական, ԵՎՖՍ

Ծանոթագրություններ

1. Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
2. Ավետ Ավետյանը Մեծ Սովետական Հանրագիտարանում (ռուս.)
3. Ավետ Ավետիսյանը «Անուններ» կայքում
4. «Ավետ Ավետիսյանը Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարանում, գիրք II». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
5. Հայ սովետական թատրոնի պատմություն. Երևան: ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն. 1967.

Արտաքին հղումներ

• Ավետ Ավետիսյանը դասարան․ամ կայքում Արխիվացված 2016-09-06 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 611)։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ավետ Ավետիսյան» հոդվածին։