Յոհան Քրիստիան Ֆրիդրիխ Հյոլդեռլին (գերմ.՝ Johann Christian Friedrich Hölderlin, մարտի 20, 1770[1][2][3][…], Lauffen am Neckar[4] - հունիսի 7, 1843[1][2][5][…], Տյուբինգեն, Գերմանիա[4]), գերմանացի նշանավոր բանաստեղծ։
Ֆրիդրիխ Հյոլդերլին գերմ.՝ Johann Christian Friedrich Hölderlin | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | մարտի 20, 1770[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Lauffen am Neckar[4] |
| Վախճանվել է | հունիսի 7, 1843[1][2][5][…] (73 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Տյուբինգեն, Գերմանիա[4] |
| Գերեզման | Stadtfriedhof Tübingen |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրադարանավար, գրող, թարգմանիչ, վիպասան, փիլիսոփա, լիբրետիստ և Hofmeister |
| Լեզու | գերմաներեն |
| Քաղաքացիություն |  Վյուրտեմբերգի թագավորություն |
| Կրթություն | Թյուբինգենի համալսարան, Ենայի համալսարան, Evangelical Seminaries of Maulbronn and Blaubeuren? և Tübinger Stift? |
| Գրական ուղղություններ | ռոմանտիզմ և գերմանական իդեալիզմ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Lied der Freundschaft? |
Ներշնչվել է
| |
 | |
| Կայք | hoelderlin-gesellschaft.de |
 Friedrich Hölderlin Վիքիպահեստում | |
Կյանքի ժամանակագրություն
- 1770 - Մարտի 20-ին Նեքարի Լաուֆենում ծնվում է Յոհան Քրիստիան Ֆրիդրիխ Հյոլդեռլինը։ Երկու տարեկանում կորցնում է հորը։ Ընտանիքը 1774 թվականին տեղափոխվում է Նյուրտինգեն, որտեղ մայրն ամուսնանում է երկրորդ անգամ։
- 1776 - Սկսում է հաճախել դպրոց։ Միաժամանակ մասնավոր դասեր է ընդունում՝ նախապատրաստվելով Վյուրթեմբերգի ավետարանչական եկեղեցական դպրոց ընդունվելու։ Երեք տարի անց մահանում է նաև խորթ հայրը։
- 1784 - Ընդունվում է Դենկենդորֆի եկեղեցու հոգևոր սեմինարիայի ստորին դասարան։ Ծնվում են առաջին բանաստեղծությունները։
- 1786 - Իր դասարանի հետ տեղափոխվում է Մաուլբրոնի եկեղեցու բարձր դասարան։ Առաջին սիրահարվածությունը Լուիզե Նաստին՝ եկեղեցու տեսուչի դստերը, ում հետ նշանվում է, սակայն 1789 թվականին լուծարում է նշանադրությունը։
- 1787 - Ոգեշնչվում է Օսսիանով։ Մաուլբրոնում սկսում է ընթերցել Կլոպշտոկին, Շիլլերին, Շուբարտին, Վիլանդին։ Հաջորդ տարի կատարում է մեծ ճամփորդությունը գերմանական հողերով։ Առաջին անգամ տեսնում է Հռենոսը։ Դասարանի հետ տեղափոխվում է Տյուբինգենյան մենաստան։ Շտուտգարտյան մենաստանի աշակերտներից մեկը Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգելն է։ Այստեղ սկսում է բարեկամությունը Քրիստիան Լուդվիգ Նոյֆերի ու Ռուդոլֆ Մագենաուի հետ։ Ներառվում է նրանց բանաստեղծական միության մեջ։
- 1789 - Այցելում է բանաստեղծ Քրիստիան Ֆրիդրիխ Շուբարտին։ Աշնանը ֆլեյտայի դասեր է առնում (դաշնամուր նվագելը սկսել էր տարիներ առաջ)։ Որոշում է իրավագիտություն ուսանել։
- 1790 - Հանձնում է մագիստրատուրայի քննությունները և փակում փիլիսոփայությանն ու բանասիրությանը նվիրված երկու ուսանողական տարիները։ Հոկտեմբերին Շտուտգարտում հանդիպում է բանաստեղծ, հրապարակախոս և հրատարակիչ, ֆրանսիական հեղափոխության ջերմ պաշտպան Գոթհոլդ Ֆրիդրիխ Շտոյդլինին։ Տպագրվում են առաջին բանաստեղծությունները «1792 թվականի Մուսաների ալմանախ»-ում։ 15 տարեկանում հոգևոր սեմինարիա է գալիս Ֆրիդրիխ Շելլինգը, ում Հյոլդեռլինը ծանոթ էր արդեն Նյուրտինգենի լատինական դպրոցից։ Տարեվերջին սիրահարված է Էլիզ Լեբրերին։
- 1791 - Ապրիլին ընկերների՝ Քրիստիան Հիլլերի և Ֆրիդրիխ Մեմինգերի հետ ճանապարհորդում է Շվեյցարիայում։ Ցյուրիխում այցելում է նշանավոր մտածող, դիմագիտության հիմնադիր Յոհան Լաֆատերին։
Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության սկզբնական շրջանում Հյոլդեռլինը ստեղծել է գիտակցված քաղաքացիականությամբ ներթափանցված պոեզիա։ «Մարդկության իդեալներին ձոնված հիմներ»-ում (1790-1797) նա արտահայտել է ազատության հաղթանակի համար պայքարի ձգտումը։
90-ական թթ. դիմել է ռուսոյական բնապաշտությանը («Բնությանը»), ձգտել փիլիսոփայորեն հասկանալ ետհեղափոխական իրականության հակասությունները («Հիպերիոնի ճակատագրի երգը», «Մարդ» ․․․)։ Նրա իդեալը դարձել է հումանիստական ուտոպիան՝ Հելլադայի ոգով («Դիոտիմա», «Մենոնի ողբը Դիոտիմայի համար», «Կղզեխումբ»)։ Յուրահատուկ քնարական շնչով է հագեցած Հյոլդեռլինի «Հիպերիոն կամ ճգնավորը Հունաստանում» (1797-1799) վեպը։ Գրել է նաև «Էմպեդոկլեսի մահը» (1798-1799) ողբերգությունը։
Մեծ ազդեցություն է ունեցել XX դ, գերմանական պոեզիայի վրա։ 2002 թվականին Երևանում «Նաիրի» հրատարակչությամբ լույս է տեսել Ֆր. Հյոլդեռլինի «Բանաստեղծություններ» ժողովածուն, որը թարգմանել է Հակոբ Մովսեսը։
Ծանոթագրություններ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
