Ֆլորիստիկա

Ֆլորիստիկա, բուսաբանության բաժին, որի ուսումնասիրման առարկան ֆլորաներն են` որոշակի աշխարհագրական տարածքում աճող բուսատեսակների ամբողջությունները, որոնք կազմավորվել է երկրաբանական վաղ անցյալում։

Հոդվածներ կենսաբանության վերաբերյալ Կենսաբանություն

Կենսաբանական գիտություններ Բուսաբանություն Կենդանաբանություն Միկրոբիոլոգիա Սնկաբանություն Քարաքոսաբանություն Վիրուսաբանություն Սիստեմատիկա Հնէաբանություն Անատոմիա Մորֆոլոգիա Ֆիզիոլոգիա Ընդհանուր կենսաբանություն Բջջաբանություն Սաղմնաբանություն Կենսաքիմիա Մոլեկուլային կենսաբանություն Կենսաֆիզիկա Գենետիկա Էթոլոգիա Էկոլոգիա Էվոլյուցիոն տեսություն Կենսաաշխարհագրություն Կենսատեխնոլոգիա Ագրոկենսաբանություն Սելեկցիա Կենդանաբուծություն Անասնաբուժություն Բժշկություն Ֆիտոպաթոլոգիա

Կյանքի ոչ բջջային ձևեր Վիրուսներ Ֆագեր

Պրոկարիոտներ Բակտերիաներ Տիպ Ակտինոբակտերիաներ (Actinobacteria) Տիպ Aquificae НадՏիպ группа Bacteroidetes/Chlorobi Տիպ Caldiserica НадՏիպ группа Chlamydiae/Verrucomicrobia Տիպ Chloroflexi Տիպ Chrysiogenetes Տիպ Ցիանոբակտերիաներ (Cyanobacteria) Տիպ Deferribacteraceae Տիպ Deinococcus-Thermus Տիպ Dictyoglomi Տիպ Elusimicroba Վերնատիպ Fibrobacteres/Acidobacteria Տիպ Ֆիրմիկուտներ (Firmicutes) Տիպ Ֆուզոբակտերիաներ (Fusobacteria) Տիպ Gemmatimonadetes Տիպ Nitrospirae Տիպ Planctomycetes Տիպ Պրոտեոբակտերիաներ (Proteobacteria) Տիպ Սպրիոխետներ (Spirochaetes) Տիպ Synergistetes Տիպ Տեներիկուտներ (Tenericutes) Տիպ Thermodesulfobacteria Տիպ Thermotogae Կապտականաչ ջրիմուռներ Ըստ CoL-ի Բաժին Beggiatoales — Բեգիատայիններ Բաժին Chroococcales — Քրոկոկայիններ Բաժին Nostocales — Նոստոկայիններ Բաժին Oscillatoriales — Օսցիլատորայիններ Բաժին Prochlorales — Պրոքլորոֆիտներ Բաժին Stigoneomatales — Ստիգոնեմայիններ Ըստ NCBI-ի Բաժին Chroococcales — Քրոկոկայիններ Դաս Gloeobacteria Բաժին Nostocales — Նոստոկայիններ Բաժին Oscillatoriales — Օսցիլիատորայիններ Բաժին Pleurocapsales — Պլևրոկապսայիններ Բաժին Prochlorales — Պրոքլորոֆիտներ Բաժին Stigoneomatales — Ստիգոնեմայիններ Ռիկետսիաներ Անապլազմա Միկոպլազմաներ

Էուկարիոտներ Պրոտիստներ Սարկոմաստիգոֆորներ Տիպ Foraminifera — Ֆորամինիֆերներ Տիպ Radiolaria — Ռադիոլարիաներ Կարգ Actinophryida Կարգ Centrohelida Կարգ Desmothoracida Դաս Chrysophyceae — Ոսկեգույն ջրիմուռներ Տիպ Dinoflagellata — Դինոֆլագելյատներ Տիպ Euglenozoa — Էվգլենաներ Բաժին Volvocales — Վոլվոքսներ Տիպ Amoebozoa Տիպ Choanoflagellata — օձիքային մտրակակիրներ Ինֆուզորիաներ Ինֆուզորիաների կարգաբանություն Սպորայիններ Դաս Conoidasida Levine, 1988 Ենթադաս Coccidiasina Leuckart, 1879 Ենթադաս Գրեգարիններ (Gregarinasina) Dufour, 1828 Դաս Aconoidasida Mehlhorn, Peters et Haberkorn, 1980 Ենթադաս Haemosporida (Haemosporida Danilewsky, 1885) Ենթադաս Piroplasmasina Wenyon, 1926 Դաս Blastocystea T. Cavalier-Smith, 1998 Споровики Հետերոկոնտոֆիտային ջրիմուռներ (Heterokontophyta), ներառում են՝ օոմիցետներ, դիատոմային ջրիմուռներ և այլն: Հապտոֆիտային ջրիմուռներ (Haptophyta) Կրիպտոֆիտային ջրիմուռներ (Cryptophyta) Ալվեոլովիոնտներ Ինֆուզորիաներ (Ciliophora)՝ մոտ 8000 տեսակ, Սպորայիններ (Apicomplexa)՝ մոտ 4000 տեսակ, այդ թվում մալարիայի պլազմոդիում и տոկսոպլազմա, Դինոֆլագելիատներ (Dinoflagellata)՝ մոտ 2500 տեսակ: Սնկեր Ցածրակարգ սնկեր Բլաստոկլադիայիններ Քիտրիդիոմիցետներ Գլամերոմիցետներ Նեոկալիմաստիագայիններ Զիգոմիցետներ Բարձրակարգ սնկեր Ասկոմիցետներ Բազիդիոմիցետներ Դեյտերոմիցետներ Բույսեր Ջրիմուռներ Էվգլենային ջրիմուռներ (Euglenophyta) Պիկոբիլիֆիտային ջրիմուռներ (Picobiliphyta) Հետերոկոնտոֆիտներ (Heterokontophyta) Գորշ ջրիմուռներ (Phaeophyta) Դեղնա-կանաչ ջրիմուռներ (Xanthophyta) Ոսկեգույն ջրիմուռներ (Chrysophyta) Դիատոմային ջրիմուռներ (Bacillariophyta) Արքեպլաստիդներ (Archaeplastida) (պարաֆիլային տաքսոն) նեմատոֆիտային ջրիմուռներ (Nematophyta) † Կարմիր ջրիմուռներ (Rhodophyta) Քարոֆիտային ջրիմուռներ (Charophyta) Կանաչ ջրիմուռներ (Chlorophyta) Բարձրակարգ բույսեր Մամռանմաններ (Bryophytes) Печёночные мхи (Marchantiophyta) Անտոցերատովայիններ (Anthocerotophyta) Մամուռներ (Bryophyta) Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) Փսիլոտոնմաններ (Psilotophyta) Պտերանմաններ (Pteridophyta) Գետնամուշկեր (Lycopodiophyta) Ձիաձետեր (Equisetophyta) Սերմնավոր բույսեր Սերմնավոր պտերներ (Pteridospermatophyta) † Գինկոնմաններ (Ginkgophyta) Գնետայիններ (Gnetophyta) Փշատերևավորներ (Pinophyta) Սագովնիկայիններ (Cycadophyta) Ծածկասերմեր (Magnoliophyta) Կենդանիներ Ենթաթագավորություն Էումետազոյներ Տիպ աղեխորշավորներ կամ ճառագայթավորներ, Coelenterata կամ Radiata Հիդրաներ, Cnidaria (описано մոտ 11 000 տեսակ) Կատարավորներ, Ctenophora (հայտնի է 100-ից 150 տեսակ) Երկկողմանի համաչափ կենդանիներ, Bilateria Առաջնաբերանայիններ (Protostomia) Acoelomorpha Օրթոնեկտիդներ, Orthonectida (մոտ 30 տեսակ) Դիցիեմիդներ, Dicyemida կամ Rhombozoa Տափակ որդեր, Plathelmintes (մոտ 25 000 տեսակ) Նեմերտիններ, Nemertina կամ Nemertini (մոտ 1000 տեսակ) Փորաթարթիչավոր որդեր կամ գաստրոտրխներ, Gastrotricha (մոտ 600 տեսակ) Գնատոստոմուլիդներ, Gnathostomulida (մոտ 100 տեսակ) Micrognathozoa (միակ տեսակը՝ Limnognathia maerski) Անվակիրներ, Rotatoria կամ Rotifera (մոտ 1500 տեսակ) Գլանաճիճուներ կամ ականտոցեֆալներ, Acanthocephala (մոտ 750 տեսակ) Գլխակնճիթավորներ, Cephalorhyncha Entoprocta (մոտ 150 տեսակ) Կլոր որդեր կամ նեմատոդներ, Nematoda (նկարագրված է մոտ 80 000 տեսակ, տեսակների ենթադրելի քանակը մոտ մեկ միլիոն) Թելորդեր, Gordiacea կամ Nematomorpha (մոտ 320 տեսակ) Ցիկլիոֆորներ, Cycliophora (հայտնի է 3 տեսակ) Փափկամարմիններ, Mollusca (ավելի քան 150 000 տեսակ) Սիպունկուլիդներ, Sipunculida (մոտ 144—320 տեսակ) Օղակավոր որդեր, կամ անելիդներ, Annelida (ավելի քան 12 000 տեսակ) Էխիուրիդներ, Echiura (մոտ 150 տեսակ) Tardigrada (ավելի քան 900 տեսակ) Օնիխոֆորներ, Onichophora (մոտ 100 տեսակ) Հոդվածոտանիներ, Arthropoda: միջատներ (տեսակները ենթադրելի թիվը 3—10 մինչև 30 միլիոն), սարդակերպեր (մոտ 100 000 տեսակ), խեցգետնակերպեր (մոտ 52 000 տեսակ) և այլն Ֆորոնիդներ, Phoronida (հայտնի է 12 տեսակ) Bryozoa կամ Ectoprocta (մոտ 5000 տեսակ) Ուսոտանիներ, Brachiopoda (մոտ 280 կենդանի и 30 000 ոչնչացած տեսակ) Երկրորդաբերանայիններ (Deuterostomia) Փշամորթեր, Echinodermata (մոտ 7000 տեսակ): Ծովային աստղեր (մոտ 1600 տեսակ), ծովային ոզնիներ (մոտ 940 տեսակ) և այլն: Խոզանածնոտավորներ, Chaetognatha (մոտ 120 տեսակ) Կիսաքորդավորներ, Hemichordata (մոտ 100 տեսակ) Քորդավորներ, Chordata (մոտ 51 000 տեսակ): այդ թվում ողնաշարավորներ (մոտ 40 000 տեսակ; կաթնասուններ (մինչև 5400 տեսակ), Թռչուններ (ավելի քան 9800 տեսակ) և այլն)) Ենթաթագավորություն Պրոմետազոյներ Սպունգներ, Porifera կամ Spongia (մոտ 8000 տեսակ) Թիթեղայիններ, Placozoa կամ Mesenchymia (մեկ տեսակ)

Մարդը և իր առողջություն Մարդու օրգան համակարգեր Սիրտ-անոթային համակարգ Սիրտ Արյունատար անոթներ Ավշային համակարգ Մարսողական համակարգ  Ներզատական համակարգ  Իմունային համակարգ  Զգայարաններ Մարմնական զգայական համակարգ Տեսողություն Հոտառության զգայարան Լսողության զգայարան Համի զգայարան  Մաշկ Նյարդային համակարգ Կենտրոնական նյարդային համակարգ Ծայրամասային նյարդային համակարգ Հենաշարժողական համակարգ Ոսկրային համակարգ Մկանային համակարգ Միզասեռական համակարգ Վերարտադրողական համակարգ Միզազատական համակարգ Շնչառական համակարգ Բաձրագույն նյարդային գործունեություն (ԲՆԳ) Անհատական զարգացում Մարդու առողջություն

Ընդհանուր կենսաբանություն Բջջաբանություն Բջիջ Պրոկարիոտ բջջի կազմը Բուսական բջիջ Բջիջ#Կենդանական և բուսական բջիջների տարբերությունըԿենդանական բջիջ Բջջի քիմիական կազմ Բջջի էներգետիկ պրոցեսներ Բջջի բաժանում Պրոկարիոտ բջջի բաժանում Ամիտոզ Միտոզ Մեյոզ Գենետիկա Դասական գենետիկա Պոպուլյացիոն գենետիկա Արքեոգենետիկա Մոլեկուլային գենետիկա Գենոմիկա Բժշկական գենետիկա Գենային ինժեներիա Սպորտային գենետիկա Դատաբժշկական գենետիկա Քրեագիտական գենետիկա Կենսաքիմիական գենետիկա Մարդու գենետիկա Միկրօրգանիզմների գենետիկա Բույսերի գենետիկա Էվոլյուցիոն գենետիկա Բիոմետրիկ գենետիկա Էկոլոգիական գենետիկա Հատկանիշների գենետիկա Ֆիզիոլոգիական գենետիկա Հոգեթերապիկ գենետիկա Սոմատիկ բջիջների գենետիկա Վիրուսների գենետիկա Սեռի գենետիկա Ռադիացիոն գենետիկա Զարգացման գենետիկա Ֆունկցիոնալ գենետիկա Գենետիկական տոհմաբանություն Կենսաքիմիա Կենսամոլեկուլներ՝ Ածխաջրեր Լիպիդներ Սպիտակուցներ Նուկլեինաթթուներ ԴՆԹ ՌՆԹ Մոլեկուլային կենսաբանություն Կենսատեխնոլոգիա Կենսաինժեներիա Կենսաբժշկություն Նանոբժշկություն Կենսադեղագործություն Կենսաինֆորմատիկա Բիոնիկա Բիոռեմեդիացիա Արհեստական ընտրություն Կլոնավորում Մարդու կլոնավորում Հիբրիդիզացիա Գենային ինժեներիա Էկոլոգիա Զարգացման կենսաբանություն Էվոլյուցիոն տեսություն

Պորտալ «Կենսաբանություն»

Այս կաղապարը․ դիտել քննարկել խմբագրել

Մեթոդաբանություն

Ֆլորիստիկայի խնդիրներ են ուսումնասիրել Երկրի ֆլորաները ամբողջությամբ, առանձին տարածքների ֆլորաները, ինչպես նաև համեմատական վերլուծություն անցկացնել ֆլորաների միջև։ Ցանկացած ֆլորայի ուսումնասիրության ժամանակ ֆլորիստիկայի առաջնային խնդիրը նրա տեսակային կազմի ցուցակագրումն է։

Ֆլորայի վերլուծությունը կարող է կատարվել բազմաթիվ չափանիշներով։ Ֆլորիստիկայի հիմնական մեթոդը կայանում է նրանում, որ այն կատարում է բուսական համակեցությունների միասնական վերլուծություն՝ ներառելով նրանց տաքսոնոմիական, ժամանակագրական, էկոլոգո-աշխարհագրական, էկոլոգիական, կենսաբանական և էկոլոգո-ֆենոտիպային կառուցվածքնեի ուսումնասիրությունները^[1]։ Եթե չափանիշները, որոնցով կատարվում է վերլուծությունը, կրում են ավելի շատ կիրառական բնույթ և վերլուծության նպատակով համարվում է սննդային բույսերի, դեղաբույսերի և տեխնիկական բույսերի բացահայտում, ուրեմն այսպիսի ուսումնասիրությունները հատվում են այն խնդիրների հետ, որոնք ուսումանսիրում է էկոնոմիկական բուսաբանությունը։

Ֆլորիստիկայի պատմությունը

Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունների ժամանակաշրջանի սկիզբը, բնականորեն, պատճառ հանդիսացավ ֆլորիստիկայի արագ զարգացմանը։ Արևադարձային Աֆրիկայից, Հնդկաստանից, Արևելյան Ասիայից,իսկ ավելի ուշ Ամերիկայից, Եվրոպա մեծ քանակությամբ տարբեր բույսեր բերեցին, այդ թվում՝ մշակովի և դեկորատիվ։ Բույսերի հավաքչությամբ (հիմնականում հերբարիումների և սերմերի տեսքով) զբաղվում էին ոչ միայն պրոֆեսիոնալ բուսաբանները, այլ նաև միսիոներները, բժիշկները, ճանապարհորդները։ Բույսերը նկարագրվում և համակարգվում էին, ապա այդ նկարագրությունները հրապարակվում էին մեր երկրի տարբեր շրջանների ֆլորաների տեսքով^[2]։

Համեմատական ֆլորիստիկա

Ֆլորիստիկայի այն բաժինը, որի խնդիրը մի քանի ֆլորաների համեմատական վերլուծությունն է, կոչվում է համեմատական ֆլորիստիկա։ Համեմատական ֆլորիստիկայի արդյունավետ մեթոդներից մեկը կայանում է՝ այսպես կոչված, «կոնկրետ ֆլորաների» (տարրական ֆլորաների) ուսումնասիրությունը՝ բուսատեսակների ամբողջություն, որոնք ինտեգրված են գենետիկորեն և զբաղեցնում են սահմանափակ (100-ից 1000 կմ²) տարածք^[3]։

Ռեգիոնալ ֆլորիստիկա

Բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում ֆլորիստիկայի հիմունքները ուսումնասիրում են «Ռեգիոնալ ֆլորիստիկա»-ի դասընթացին,որը մատուցում են որպես, բուսաբանության ուսումնասիրությունը եզրափակող, ուսունական դասընթաց։ Համեմատական ֆլորիստիկայի դասընթացի սահմաններում ուսանողները ֆլորիստիկան սովորում են կոնկրետ տարածաշրջանի օրինակով։ Ռեգիոնալ ֆլորիստիկայի նպատակների թվում են տվյալ տարածաշրջանի համար հատուկ ֆիտոհորիաների (փոխադարձաբար ազդող տարբեր աստիճանի տարածական միավորներ, որոնք առանձնանում են ֆլորիստիկական գոտիավորման գործընթացում) հայտնաբերումը և տվյալ տարածքի բուսականության տարածական տարբերակաման ուսումանսիրությունը։ Ռեգիոնալ ֆլորիստիկայի դասընթացի սահմաններում՝ տեսական գիտելիքների հիման վրա (ստացված այլ դասընթացներից), ուսանողները զարգացնում են ֆլորան և բուսականությունը նկարագրելու հմտություններ, կարողանում են վերլուծել տվյալները, որոնք ձեռք են բերում գործնական աշխատանքների ընթացքում։ Ենթադրվում է, որ ձեռք բերված գիտելիքները կօգտագործվեն ուսանողների կողմից ապագա մանկավարժական աշխատանքներում, այդ թվում՝ դպրոցականների հետ շրջագայությունների ընթացքում, ինչպես նաև էկոլոգիական (ներառյալ բնապահպանական) աշխատանքներում^[1]։

Ֆլորիստ գիտնականներ

Գիտնականները, որոնք զբաղվում են ֆլորիստիկայով, անվանում են ֆլորիստներ (կամ, հազվադեպ, ֆլորագետներ)։

ֆլորիստ հայտնի գիտնականներ՝ Յոհան Գմելին, Ալեքսանդր Բունգե, Ալեքսանդր Հումբոլդտ

Ծանոթագրություններ

1. Калашникова, 2010
2. Флористика. География растений // История ботаники… (см. раздел Литература). — С. 42—45.
3. Конкретная флора հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 

Գրականություն

• История ботаники / Базилевская Н. А., Белоконь И. П., Щербакова А. А.. — М.: Наука, 1968. — 310 с. — (Труды Московского общества испытателей природы. Том XXXI. Отдел биологический. Секция ботаники). — 8500 экз. — УДК 0.91.58
• Калашникова Л. М. Региональная флористика. Программа, методические указания и задания к лабораторному практикому по дисциплине. — Нальчик, 2010.(չաշխատող հղում)  — УДК 58 (075.3)

Արտաքին հղումներ

• Флористика հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
• Флора հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում