Լուծիչ

Լուծիչ, պինդ, հեղուկ և գազային նյութեր լուծող հեղուկ, գազային կամ պինդ նյութ։ Սովորաբար օգտագործվում են, որպես օրգանական լուծիչ՝ քիմիակական մաքրման համար (ացետոն, սկիպիդար), սոսինձների և լաքերի հեռացման համար (ացետոն, մեթիլ սպիրտ), լվացող միջոցներում (ցիտրուսային տերպեններ) և քիմիական սինթեզում։ Սովորաբար լուծվող նյութը և լուծիչը նույն բնույթի են՝ նմանը նմանի մեջ է լուծվում, այսինքն՝ բևեռացված լուծիչով լուծվում են բևեռացված նյութերը։

Էթանոլը և ացետոնը լայն տարածում ունեն, որպես լուծիչ։

Դասակարգում

Գոյություն ունի լուծիչների դասակարգման սկզբունք՝ ըստ նրանց բնույթի․

• օրգանական և ոչ օրգանական։
• հեղուկ և պինդ։
• ապրոտոն (ոչ ակցեպտոր, ոչ դոնոր) և պրոտոֆիլային (և ակցեպտոր, և դոնոր)։

Գոյություն ունի նաև որակական և կիսաորակական դասակարգում։

Հաճախ, մանավանդ օրգանական քիմիայում, անհրաժեշտություն է առաջանում լուծիչները համեմատել և օպտիմալ տեսակ ստանալ։ Բևեռացումը բնութագրող բացարձակ որակական ցուցանիշ չկա։ Հաճախ նրանց գնահատում են դիէլեկտրիկ թափանցելիությամբ, երկբևեռ մոմենտով^[1]։ Գոյություն ունի նաև լուծիչի բևեռացման յուրատեսակ գնահատման ձև, օրինակ, լուծիչի բևեռացման ունակությունը, էթանոլի 80 % ընդունվում է 0^[2]։

Գունավոր տպագրության մեջ նույնպես հանդիպում է «էլյուոտրոպային շարք» հասկացությունը^[3]։

Ֆիզիկական հատկություններ

Լուծիչ	Քիմիական բանաձև	Եռման ջերմաստիճան[4] (°C)	Դիէլեկտրիկ թափանցելիություն[5]	Խտություն (g/mL)	Երբևեռ մոմենտ (D)
Ոչ բևեռացված լուծիչներ
Պենտան	CH3CH2CH2CH2CH3	36	1.84	0.626	0.00
Ցիկլոպենտան	C5H10	40	1.97	0.751	0.00
Հեքսան	CH3CH2CH2CH2CH2CH3	69	1.88	0.655	0.00
Ցիկլոհեքսան	C6H12	81	2.02	0.779	0.00
Բենզոլ	C6H6	80	2.3	0.879	0.00
Տոլուոլ	C6H5-CH3	111	2.38	0.867	0.36
1,4-դիօքսին	C4H8O2	101	2.3	1.033	0.45
Քլորոֆորմ	CHCl3	61	4.81	1.498	1.04
Դիէթիլ եթեր	CH3CH2-O-CH2CH3	35	4.3	0.713	1.15
Դիքլորմեթան(DCM)	CH2Cl2	40	9.1	1.3266	1.60

Ծանոթագրություններ

1. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
2. Днепровский А. С., Темникова Т. И. Теоретические основы органической химии. Л.: Химия, 1991. С. 242
3. Лабораторное руководство по хроматографическим и смежным методам. / Ред. О. Микеш. М.: Мир, 1982. С. 184
4. Solvent Properties – Boiling Point Արխիվացված 14 Հունիս 2011 Wayback Machine. Xydatasource.com. Retrieved on 2013-01-26.
5. Dielectric Constant Արխիվացված 4 Հուլիս 2010 Wayback Machine. Macro.lsu.edu. Retrieved on 2013-01-26.

Արտաքին հղումներ

Տես՝ solvent Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս

• "European Solvents Industry Group - ESIG - ESIG European Solvents Industry Group" Solvents in Europe.
• Table and text O-Chem Lecture
• Tables Properties and toxicities of organic solvents
• CDC – Organic Solvents – NIOSH Workplace Safety and Health Topic
• EPA - Solvent Contaminated Wipes

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուծիչ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 677)։