Տոլուոլ

Տոլուոլ (իսպ.՝ tolu — տոլուական բալզամ, որից տոլուոլը ստացվել է առաջին անգամ), մեթիլբենզոլ, արոմատիկ ածխաջրածին, անգույն, օդում այրվող հեղուկ է, օրգանական լուծիչ։ Խտությունը՝ 866, 9 կգ/սմ³, հալման ջերմաստիճանը՝ -95°C, եռմանը՝ 110 °C։ 1,27—7,0%: Տոլուոլի գոլորշիներ պարունակող օդը պայթուցիկ է։ Վատ է լուծվում ջրում (0,014%, 20 °C-ում), լավ է լուծվում օրգանական լուծիչներում։ Տոլուոլին բնորոշ են բենզոլային օդակում էլեկտրաֆիլ տեղակալման (գլխավորապես 2, 4, 6 դիրքերում) և մեթիլ խմբի փոխարկման (ռադիկալային մեխանիզմով) ռեակցիաները։ Տոլուոլն անջատում են բենզինների կատալիտիկ ռիֆորմինգի վերջնանյութերից՝ ընտրողական լուծահանման և բազմաթորման միջոցով։ Օգտագործվում է բենզոլի, բենզոյական թթվի, նիտրատոլուոլների, բենզիլքլորիդների, ներկանյութերի և այլ նյութերի արտադրության համար, նաև որպես պոլիմերների լուծիչ։ Թույլ նարկոտիկ է։ Տոլուոլի գոլորշիների թույլատրելի առավելագույն պարունակությունն օդում 50 մգ/մ³ է։

Տոլուոլ
Քիմիական բանաձև	C₇H₈
Մոլային զանգված	1,5E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Խտություն	0,87 ± 0,01 գ/սմ³[2] գ/սմ³
Իոնիզացման էներգիա	8,82 ± 0,01 Էլեկտրոն-վոլտ[2][3] կՋ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան	−139 ± 1 ℉[2], −93 °C[4] և −94,99 °C[3] °C
Եռման ջերմաստիճան	232 ± 1 ℉[2] և 110,63 °C[3] °C
Այրման ջերմաստիճան	40 ± 1 ℉[2]
Գոյացան էնթալպիա	50 170 ջոուլ մեկ մոլի համար[5] և 12 180 ջոուլ մեկ մոլի համար[5] կՋ/մոլ
Գոլորշու ճնշում	21 ± 1 mm Hg[2]
Քիմիական հատկություններ
Դիպոլ մոմենտ	1,3E−30 Կլ·մ[3]
Դասակարգում
CAS համար	108-88-3
PubChem	1140
EINECS համար	203-625-9
SMILES	CC1=CC=CC=C1
ЕС	203-625-9
RTECS	XS5250000
ChEBI	1108
IDLH	1885 ± 1 mg/m³[2]
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ծանոթագրություններ

1. toluene
2. http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0619.html
3. David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: A CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5
4. Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
5. Smith J. M., H.C. Van Ness, M.M. Abbott Introduction to Chemical Engineering Thermodynamics // J. Chem. Educ. — ACS, 1950. — Vol. 27, Iss. 10. — P. 789. — ISSN 0021-9584; 1938-1328 — doi:10.1021/ED027P584.3

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տոլուոլ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 12, էջ 47)։