Զվարթնոց միջազգային օդանավակայան

Տե՛ս նաև՝ Զվարթնոց (այլ կիրառումներ)

Զվարթնոց միջազգային օդանավակայան, Հայաստանի ամենամեծ օդանավակայանը։ Գտնվում է Զվարթնոցից ոչ հեռու, Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանից 10 կմ դեպի արևմուտք։

Զվարթնոց միջազգային օդանավակայան
Զվարթնոց միջազգային օդանավակայանը
IATA: EVN – ԻԿԱՕ: UDYZ
EVN (Հայաստան) EVN Օդանավակայանի գտնվելու վայրը
Ամփոփում
Օդակայանի տեսակ		Քաղաքացիական
Սեփականատեր		«ԱՐՄԵՆԻԱ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՕԴԱՆԱՎԱԿԱՅԱՆՆԵՐ» ՓԲԸ
Ծառայում է		Երևան
Տեղագրություն		Զվարթնոց,  Հայաստան
Բարձրացում ԲԾՄ		2 838 ֆտ / 865 մ
Կոորդինատներ		40°08′58″ հս․. լ. 44°23′54″ ավ. ե.HGЯOL
Մակերես		9,9 հա
Տեղական ժամանակ		UTC +4
Աշխատանքի ժամերը		շուրջօրյա
Կայք		zvartnots.am
Թռիչքի ուղի
Ուղղություն	Երկարություն		Ծածկ
	մ	ֆտ
09/27	3849x56	12629x184	Ասֆալտ/Բետոն
Վիճակագրություն (2023)
Ճամփորդների թիվը			5.330.314 [1]

Օդանավակայանին նոր վերջնակայանը

Զվարթնոց միջազգային օդանավակայանը ՀՀ փոստային նամականիշի վրա

Տեղակայման հանգույց է հանդիսանում Հայկական Ավիաուղիներ, Armenia Airways, Էյր Դիլիջանս, FlyOne Armenia և Շիրակ Ավիա ավիաընկերությունների համար:

Պատմություն

Օդանավակայանի շինարարության մասին որոշումն ընդունվել է դեռևս Անտոն Քոչինյանի օրոք։ Մրցույթին ներկայացված երեք նախագծերից ոչ մեկը ժյուրիի և ղեկավարության հավանությանը չէր արժանացել։ ՀԿԿ Կենտրոնական կոմիտեի առաջին քարտուղար ընտրվելուց հետո Կարեն Դեմիրճյանը, ծանոթանալով նախագծերին, հանձնարարեց երեք նախագծերից ստեղծել մեկը՝ վերցնելով յուրաքանչյուրի հաջողված մասը^[2]։

Իր հարցազրույցներից մեկում Կարեն Դեմիրճյանն ասել է.

Մի նախագծում տեխնոլոգիան էր լավը, մյուսում՝ ճարտարապետությունը, առաջարկեցի 3 նախագծերից ստեղծել մեկը։ Բայց այն, ինչ այժմ կառուցվել է ամբողջական նախագիծը չէ։ Այնտեղ պետք է լիներ երկրորդ հերթը՝ «Զվարթնոց» օդանավակայանը երկու այդպիսի ծաղկաթերթ է[2]:

Օդանավակայանի առաջին հերթը ապահովելու էր ներքին՝ միութենական չվերթները, իսկ երկրորդը՝ արտաքին միջազգային չվերթները։

«Զվարթնոց» օդանավակայանի կառուցումով Հայաստանն ունեցավ հանրապետության կապը արտաքին աշխարհի հետ ապահովող հզոր փոխադրամիջոց՝ միջազգային չափանիշներին համապատասխանող թռիչքուղիներով։ Խորհրդային Միությունում՝ այդ շրջանում, Զվարթնոց օդանավակայանի նման թռիչքուղիներ ունեին միայն Մոսկվա և Կիև քաղաքները։

«Զվարթնոց» օդանավակայանի ստեղծագործական խումբը՝ Արթուր Թարխանյանը, Սպարտակ Խաչիկյանը, Ժորժ Շխիյանը, Լևոն Չերքեզյանը, Մկրտիչ Մազմանյանը, Սերգեյ Բաղդասարյանը, Վլադիմիր Գրիգորյանը, 1985 թ. արժանացան ՀԽՍՀ պետական մրցանակի^[3]։

Օդանավակայանը կառուցվեց շատ կարճ ժամկետում և մեծ հանդիսավորությամբ բացվեց 1982 թվականի փետրվարի 10-ին^[3]։ Այն ժամանակ ընդունում էր միայն ներքին՝ ԽՍՀՄ-ի մեջ կատարվող չվերթեր։ 1985-ին ICAO-ն շնորհեց օդանավակայանին 2-րդ կարգ։ Նոր վերջնակայաններ (տերմինալներ) բացվել են 1998-ին՝ Բեռնային համալիրը, իսկ 2007-ին՝ Նոր միջազգային ուղևորափոխադրման վերջնակայանը։ 2002 թվականի հուլիսին Հայաստանի կառավարության և «Կորպորասիոն Ամերիկա» ընկերության միջև կնքվեց պայմանագիր, ըստ որի Զվարթնոց միջազգային օդանավակայանը կոնցեսիոն կառավարման հանձնվեց «Արմենիա» միջազգային օդանավակայաններ ընկերությանը 30 տարի ժամկետով։

2011 թվականին օդանավակայանում բացվել է ուղևորների նոր տերմինալ 34 000 քառակուսի մետր ընդհանուր տարածքով՝ մեկնում և ժամանում սրահներով, գրանցման հարթակներով, VIP սրահներով և կայանատեղիով^[4]։ 2019 թվականին «Զվարթնոցը» ռեկորդ է սահմանել տարվա ընթացքում սպասարկված ուղևորների թվով՝ ավելի քան 3 մլն մարդ։ 2022 թվականին օդանավակայանը սպասարկել է ավելի քան 3,5 մլն ուղևոր^[5]։ Իսկ 2023 թվականին սպասարկել է ավելի քան 5,5 մլն ուղևորի:

Ավիաուղիներ և ուղղություններ

Ավիաընկերություն	Նպատակակետ
Aegean Airlines	Աթենք Սեզոնային չարթեր: Լառնակա, Սալոնիկ[6]
Աերոֆլոտ	Մոսկվա - Շերեմետևո, Սանկտ Պետերբուրգ, Սոչի - Ադլեր, Եկատերինբուրգ
Air Arabia	Շարջա
Air Cairo	Կահիրե[7], Շարմ էլ Շեյխ, Հուրգադա
Air France	Փարիզ - Շառլ դը Գոլ
Air Montenegro	Սեզոնային չարթեր: Պոդգորիցա[8]
airBaltic	Սեզոնային: Ռիգա
Armenia Airways	Թեհրան
Armenian Airlines	Կազան[9], Միներալնիե Վոդի[10], Մոսկվա - Շերեմետևո, Սոչի - Ադլեր, Ուֆա[11], Դելի (նոյեմբերի 15-ից) Սեզոնային: Բաթումի[12]
ASA Jet	Թավրիզ
Austrian Airlines	Վիեննա
Ազիմուտ	Կալուգա, Միներալնիե Վոդի, Մոսկվա - Վնուկովո, Սոչի - Ադլեր[13], Ուֆա
Բելավիա	Մինսկ
Brussels Airlines	Բրյուսել
Bulgaria Air	Սեզոնային չարթեր: Բուրգաս
Caspian Airlines	Թեհրան
Cham Wings Airlines	Հալեպ
China Southern Airlines	Ուրումչի (Սեպտեմբերի 3-ից)[14]
Condor	Սեզոնային: Ֆրանկֆուրտ
Eurowings	Բեռլին[15], Դյուսելդորֆ[16] Սեզոնային: Քյոլնի/Բոնի[17]
FitsAir	Սեզոնային չարթեր: Կոլոմբո - Բանդարանաիկե[18], Մալե
Flydubai	Դուբայ
FlyEgypt	Սեզոնային: Հուրգադա[19], Շարմ էլ Շեյխ
FlyOne Armenia	Քիշնև, Դյուսելդորֆ, Ստամբուլ, Լառնակա[20], Միլան - Մալպենսա, Միներալնիե Վոդի, Մոսկվա - Դոմոդեդովո, Մոսկվա - Վնուկովո, Նիցցա,Փարիզ - Շառլ դը Գոլ, Սանկտ Պետերբուրգ, Սոչի - Ադլեր, Թբիլիսի, Թել Ավիվ, Թեհրան Սեզոնային: Բարսելոնա, Հուրգադա, Շարմ էլ Շեյխ[21], Տիվատ
Georgian Airways	Թբիլիսի[22]
Iran Airtour	Թեհրան
Iran Aseman Airlines	Թեհրան
LOT Airlines	Վարշավա
Lufthansa	Ֆրանկֆուրտ[23]
Middle East Airlines	Բեյրութ
Nouvelair	Սեզոնային չարթեր: Մոնաստիր
ՆովԷյր	Կապան[24]
Pegasus Airlines	Ստամբուլ - Սաբիհա Գյոքչեն
Qatar Airways	Դոհա
Qeshm Air	Թեհրան
Red Wings Airlines	Չելյաբինսկ, Կազան, Միներալնիե Վոդի, Նիժնի Նովգորոդ, Սամարա, Սոչի - Ադլեր
Rossiya Airlines	Միներալնիե Վոդի, Սանկտ Պետերբուրգ, Սամարա, Սոչի - Ադլեր[25], Վոլգոգրադ[26]
S7 Airlines	Նովոսիբիրսկ[27]
SCAT Airlines	Ակտաու[28]
Sepehran Airlines	Թեհրան[29]
Shirak Avia	Մոսկվա - Շերեմետևո, Մոսկվա - Վնուկովո[30], Նիժնի Նովգորոդ, Պերմ, Սարատով[31], Ուֆա Սեզոնային: Մալե[32], Օրենբուրգ [33]
Transavia	Փարիզ-Օռլի[34] Սեզոնային: Լիոն[35],Մարսել
UR Airlines	Սեզոնային: Էրբիլ, Բաղդադ
Ural Airlines	Մոսկվա - Դոմոդեդովո[36], Եկատերինբուրգ
Utair	Մոսկվա - Վնուկովո, Սուրգուտ, Տյումեն[37]
Wizz Air	Աբու Դաբի[38][39], Բուդապեշտ[40], Դորտմունդ,[41], Լառնակա[42], Միլան - Մալպենսա[43], Հռոմ -Ֆիումչինո[44], Սոֆիա[41], Վենետիկ[45], Վիեննա[46]

Ուղևորների համարները

Ուղևորների ծավալն ըստ ամիսների
	հունվար	փետրվար	մարտ	ապրիլ	մայիս	հունիս	հուլիս	օգոստոս	սեպտեմբեր	հոկտեմբեր	նոյեմբեր	դեկտեմբեր
2014	128.986	100.356	121.958	136.730	171.431	208.408	242.098	265.540	197.602	179.602	144.096	148.251
2015	131.916	99.275	117.288	144.400	158.292	176.171	212.999	227.607	171.659	155.611	130.707	153.122
2016	137.303	113.729	133.666	131.829	147.319	175.276	227.410	255.252	220.716	205.426	168.596	189.018
2017	168.741	132.039	165.512	183.108	198.182	211.252	270.751	281.345	245.364	220.726	178.748	192.482
2018	178.301	139.218	175.605	200.712	202.290	234.738	300.687	329.666	262.815	249.857	202.926	213.912
2019	200.731	156.550	188.946	205.419	229.974	270.818	347.462	373.053	312.241	286.231	223.396	226.786
2020	223.998	185.396	117.317	5.371	7.865	14.342	17.282	28.661	46.679	39.058	37.383	67.475
2021	61.069	84.265	106.681	122.496	151.761	185.736	292.674	350.765	274.637	247.140	193.949	207.039
2022	200.625	157.853	188.537	207.548	257.644	311.604	414.295	453.534	401.765	374.838	332.442	349.079
2023	357.413	313.065	357.544	399.745	426.264	507.534	591.086	637.735	534.350	473.601	358.703	373.268

Տարի	Ուղևորների թիվը
2014	2.045.058
2015	1.879.667
2016	2.105.540
2017	2.448.250
2018	2.690.727
2019	3.021.608
2020	790.827
2021	2.278.212
2022	3.649.764
2023	5.330.308

Բեռնափոխադրումներ

Ավիաընկերություն	Ուղղություն
ASL Airlines	Լիեժ
Lufthansa Cargo	Ֆրանկֆուրտ
Hayways (Հայվեյզ)	Մոսկվա[47]

Պատկերասրահ

Նոր մասնաշենք

• 
  Օդանավակայանի նոր մասնաշենքը
• 
  Օդանավակայանի նոր մասնաշենքը

Հին մասնաշենք

• 
  Զվարթնոց միջազգային օդանավակայանի հին մասնաշենքը
• 
  Զվարթնոց միջազգային օդանավակայանի հին մասնաշենքը
• 
  Օդանավակայանի հին մասնաշենքի մանրակերտը
• 
  Օդանավակայանի հին մասնաշենքի մանրակերտը
• 
  Օդանավակայանի հին մասնաշենքը

Ծանոթագրություններ

1. https://hetq.am/hy/article/164838
2. Կաթիլներ մեծ ծովից, Երևան, 2007 թ.
3. Կարեն Բալյան, «Արթուր Թարխանյան, Սպարտակ Խաչիկյան, Հրաչյա Պողոսյան», Tatlin, 2012
4. «Зал прибытия нового терминала ереванского аэропорта «Звартноц» сдан в среду в эксплуатацию» (ռուսերեն). Информационное агентство АРКА — новость. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 4-ին.
5. «Ереванский аэропорт "Звартноц" побил рекорд по числу пассажиров в 2022 г.» (ռուսերեն). Sputnik Армения — новость. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 4-ին.
6. «Չարթերային չվերթեր 2024 - Sputnik Travel».
7. «Air Cairo Adds Yerevan Service From June 2024». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). 27 March 2024. Վերցված է 27 March 2024-ին.
8. «Air Montenegro to run regular Armenia charters». exyuaviation.com. 21 February 2022.
9. Liu, Jim (17 July 2024). «Armenian Airlines Plans Kazan August 2024 Launch». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). Վերցված է 17 July 2024-ին.
10. «Armenian Airlines Adds Mineralnye Vody From Dec 2023». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). 23 November 2023. Վերցված է 23 November 2023-ին.
11. «Armenian Airlines starts direct flights Yerevan ↔ Ufa». armenianairlines.am. Armenian Airlines. Վերցված է 8 July 2024-ին.
12. «Armenian Airlines будет совершать рейсы между Ереваном и Батуми». Travel.ru (ռուսերեն). 5 March 2024. Վերցված է 6 March 2024-ին.
13. «Azimuth Expands Sochi Network in NS24». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). 2 April 2024. Վերցված է 2 April 2024-ին.
14. Liu, Jim (8 July 2024). «China Southern Adds Yerevan Service From Sep 2024». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). Վերցված է 8 July 2024-ին.
15. «Ab Mai 2024 gibt es einen Direktenflug aus Berlin nach Jerewan». germany.mfa.am. 27 October 2023.
16. «Eurowings with new destinations from Düsseldorf, Hamburg and Stuttgart». 16 February 2023.
17. «Eurowings-ն առաջին անգամ չվերթեր կիրականացնի դեպի Հայաստան». zvartnots.aero.
18. «Գործարկվել են Շրի Լանկայի «FitsAir» ավիաընկերության Կոլոմբո - Երևան - Կոլոմբո երթուղով չվերթերը».
19. Liu, Jim (5 June 2024). «FlyEgypt Adds Hurghada – Yerevan From June 2024». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). Վերցված է 5 June 2024-ին.
20. «FLYONE | Cheap flights from Chisinau and Yerevan». flyone.eu.
21. «Նոր օդանավ, հինգ նոր ուղղություն. Fly One Armenia ավիաընկերությունն ընդլայնում է աշխարհագրությունը». armenpress.am.
22. «Georgian Airways Flights to Yerevan from EUR 79.41».
23. «Lufthansa enters Armenian market». armradio.am. 15 July 2021.
24. «Տրվել է Երևան-Կապան-Երևան երթուղով կանոնավոր չվերթերի մեկնարկը».
25. «Aeroflot launches international network from Sochi, Russia». 26 March 2022.
26. «Aeroflot adds Volgograd - Yerevan service from late-July 2022». AeroRoutes. 14 July 2022. Վերցված է 15 July 2022-ին.
27. «S7 Airlines Increases Novosibirsk – Yerevan Flights in 3Q23». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). 28 June 2023. Վերցված է 28 June 2023-ին.
28. «"SCAT" air company will start operating flights Aktau-Yerevan - Aktau - Zvartnots».
29. «Tehran-Yerevan Sepehran flights launched». 27 August 2023.
30. «Aviation» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2023-05-04-ին. Վերցված է 2024-07-17-ին.
31. «Shirak Avia Expands Russia Network in 4Q22». Aeroroutes (բրիտանական անգլերեն). 29 November 2022. Վերցված է 29 November 2022-ին.
32. Liu, Jim (2 July 2024). «Shirak Avia NS24 Armenia – Maldives Operations». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). Վերցված է 3 July 2024-ին.
33. «Shirak Avia Resumes Orenburg Service From July 2024». AeroRoutes. 2 July 2024. Վերցված է 3 July 2024-ին.
34. «Transavia Launches Paris-Yerevan Roundtrip Flights». 31 March 2022.
35. «Transavia ouvre trois nouvelles lignes depuis Lyon Saint-Exupéry». 7 December 2023.
36. «Ural Airlines Resumes Moscow – Yerevan Service From Nov 2023». AeroRoutes (կանադական անգլերեն). 4 October 2023. Վերցված է 5 October 2023-ին.
37. «Direct flights between Yerevan and Siberian Tyumen to start November 20». Արխիվացված է օրիգինալից 5 November 2021-ին.
38. Liu, Jim (12 July 2020). «Wizz Air Abu Dhabi schedules October 2020 launch». Routesonline.
39. Liu, Jim. «Wizz Air Abu Dhabi moves service launch to mid-Nov 2020». Routesonline. Վերցված է 26 September 2020-ին.
40. «BREAKING: Hungarian Wizz Air launches six new flights from Budapest! - UPDATED - Daily News Hungary». 28 February 2024.
41. «Wizz Air to launch flights from Yerevan to Dortmund, Sofia, Katowice and Prague».
42. «Wizz Air to start operating flights on Yerevan- Larnaca -Yerevan route».
43. «WIZZ AIR annuncia 3 nuove rotte dall'Italia. La Napoli-Abu Dhabi e Milano-Marsa Alam/Yerevan». 15 September 2022.
44. «Stamattina conferenza-stampa Wizz Air a Roma». 17 November 2021.
45. «Wizz Air to start Venice-Yerevan flights».
46. «Wizz Air expands into Armenia with two new routes». reuters.com. 16 December 2019.
47. Flightradar24. «Hayways routes and destinations». Flightradar24 (անգլերեն). Վերցված է 2024-07-25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

Արտաքին հղումներ

• Զվարթնոց միջազգային օդակայան
• Քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտե

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զվարթնոց միջազգային օդանավակայան» հոդվածին։