Անտիոքի ժառանգության համար պատերազմ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Անտիոքի ժառանգության համար պատերազմ կամ Կիլիկիա-անտիոքյան ռազմաքաղաքական ճգնաժամ, զինված հակամարտությունների շղթա, որի սանձազերծման շարժառիթն էր Անտիոքի դուքս Բոհեմունդ III-ի վիճարկելի իրավահաջորդությունը։ Ռազմական գործողությունները մեծապես տեղի էին ունենում Դաշտային Կիլիկիայում և Հյուսիսային Սիրիայում 1201-1219 թվականներին։
Անտիոքի ժառանգության համար պատերազմ | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Խաչակրաց արշավանքներ | |||||||||||
![]() Կիլիկյան զորքերի մուտքն Անտիոք | |||||||||||
| |||||||||||
Հակառակորդներ | |||||||||||
![]() ![]() ![]() |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||
Հրամանատարներ | |||||||||||
![]() ![]() |
![]() |
Անտիոքի դքսությունը 12-րդ դարում ազդեցիկ դեր ուներ տարածաշրջանի քրիստոնեախաչակրաց պետությունների շրջանում և ցանկանում էր իր ազդեցության ոլորտում տեսնել նաև Կիլիկիայի հայոց թագավորությանը։ Այնուամենայնիվ, հայ-անտիոքյան հակամարտությունները սկզբնավորվման պատճառը թերևս Կիլիկիայի արքա Լևոն Բ Մեծագործի կողմից Ձորալանջի դժվարամատույց լեռան վրա կառուցված, ամրակուռ ու բարձր պարիսպներով շրջափակված Բաղրասի բերդի նվաճումն էր, որը մինչ այդ պատկանում էր Անտիոքին։ Բացի այդ, Կիլիկիայի նախորդ իշխանները ևս հավակնություններ ունեին Անտիոքի նկատմամբ։
1197 թվականին մահանում է արքայազն Ռայմունդը՝ Անտիոքի գահը թողնելով իր և Ռուբեն Գ-ի դուստր Ալիսի որդուն՝ Ռուբեն-Ռայմոնդին։ Այնուամենայնիվ, Անտիոքի ավագանին դեմ էր վերջինիս իշխանավարմանը և որպես այդ երկրի գահի հավակնորդ տեսնում էր Բոհեմունդ III-ի կրտսեր որդուն՝ Ռուբեն-Ռայմոնդի հորեղբորը։ Վերջինս նախկինում զբաղեցնում էր Տրիպոլիի կոմսի պաշտոնը։ 1201 թվականին ավագանու որոշմամբ Անտիոքի գահն անցնում է Բոհեմունդ IV-ին։ Այս որոշումից դժգոհ բազում անտիոքցի ազնվականներ լքում են դքսությունը՝ քաղաքական ապաստան խնդրելով Լևոն Ռուբինյանից։ Նույն տարում կիլիկյան հայոց զորքերը ներխուժում են Անտիոք և մինչև 1208 թվականն ամբողջությամբ գրավում դքսությունը։ Իրադրությունը փոխվում է այն ժամանակ, երբ Անտիոքի պաշտպանությամբ սկսում են հանդես գալ Այյուբյաններն ու Իկոնիայի սելջուկները և ներխուժել Կիլիկիա։ Այս կապակցությամբ Լևոնը ստիպված է լինում թողնել նվաճյալ տարածքներն ու մեկնել երկրի սահմանները պաշտպանելու։ Ի սկզբանե այս հակամարտությունում պապականությունը պաշտպանում էր Կիլիկիայի շահերը, սակայն վերջիններիս հարաբերությունները սրվում են, երբ հայոց զորքերն առճակատվում են Բաղրասը նվաճել ցանկացող Տաճարականների միաբանության ասպետների հետ։ 1216 թվականին Ռուբենի կողմից Ռուբեն-Ռայմոնդի իրավունքները վերականգնելու հերթական փորձը ձախողվում է, որին էլ հաջորդում է սելջուկյան նոր արշավանքը։ 1201-1219 թվականների կիլիա-անտիոքյան ճգնաժամը հանգեցնում է տարածաշրջանի քրիստոնեական երկրների թուլացմանը։