apóstolo de Xesús de Nazaret From Wikipedia, the free encyclopedia
Xudas Iscariote, finado contra o ano 30 d.C., foi, de acordo co Novo Testamento, un apóstolo de Xesús de Nazaret, a quen traizoou por trinta moedas de prata.[1]
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | valor descoñecido Xudea, Imperio Romano |
| Morte | década de 30 Xerusalén |
| Causa da morte | morte accidental suicidio, enforcamento traumatismo cranioencefálico |
| Apóstolo | |
– Matias (pt)  → | |
| Datos persoais | |
| Grupo étnico | Pobo xudeu |
| Relixión | Xudaísmo e cristianismo |
| Actividade | |
| Ocupación | tesoureiro (pt) |
| Período de actividade | (Con vida en: século I ) |
| Profesores | Xesús de Nazaret |
| Participou en | |
| Crucifixión de Xesús |
|
| Familia | |
| Cónxuxe | sen valor |
| Cronoloxía | |
| século I | Barganha de Judas (pt) |
| Beijo de Judas (pt)
| |
| Descrito pola fonte | Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Enciclopedia Bíblica de Archimandrita Nicéforo |
 | |
Os investigadores que seguen o método histórico crítico (Jonh P. Meier, James D. G. Dunn, Gerd Theissen, Whright...) coinciden en dous feitos históricos para eles incontrovertibles:
Martin Hengel subliñou que o trazo persoal era o que distinguía ao discípulo de Xesús de Nazaret, mediante unha chamada personalizada ao seguimento que non se encontra na tradición rabínica[4] nin sequera entre os discípulos de Xoán o Bautista, ao que o propio Xesús estivo inicialmente ligado. A inminencia da chegada do Reino de Deus anunciado por Xesús esixía unha a preparación para unha misión que incluía a gobernación das 12 tribos de Israel, conforme un espírito de servizo e humildade ("os que gobernan as nacións as tiranizan, non sexa así entre vós, quen queira ser o maior sexa o escravo de todos") e segundo unha ética radical baseada na pobreza e o amor ao inimigo. A isto foi chamado persoalmente Xudas, que con toda seguridade participou no anuncio do Reino de Deus, polas vilas de Galilea e Xudea seguindo as instrucións de non levar bolsa, nin caxato, nin alforxa, nin diñeiro, nin dúas túnicas, sandando os enfermos, dando esmolas aos marxinados, e realizando exorcismos.
Dunn sinala "o embarazoso de que Xesús tivese elixido persoalmente a Xudas e lle prometese un dos doce tronos para xulgar ás doce tribos de Israel (Mt. 19,28 e LC 22,30)" como aval do criterio de dificultade que manexa o método histórico crítico. Isto corrobora a historicidade do personaxe e a súa dramática peripecia.[5]
Segundo os evanxeos de Marcos, Lucas e Mateo, Xudas aparece na cea de despedida de Xesús, denominada Derradeira Cea, de modo que recibe o anuncio da nova alianza de Deus con Israel que ofrece o perdón dos crimes e dos pecados. Segundo o Evanxeo de Xoán, Xesús tamén se inclina ante el nun xesto exemplarizante de servizo e entrega que se denominou na tradición cristiá lavatorio de pés.
Segundo o capítulo 13 do Evanxeo de Xoán, é no transcurso desta cea de despedida onde Xudas toma a decisión de ofrecer a Xesús ás autoridades sacerdotais do Templo de Xerusalén. Coñecía onde Xesús se refuxiaría aquela noite (Monte das Oliveiras) con só tres apóstolos (Pedro, Santiago o Maior e Xoán), fóra da protección do resto dos discípulos e das multitudes que o aclamaran na súa entrada en Xerusalén uns días antes (na tradición cristiá o Domingo de Ramos).
Acorda a entrega a cambio de trinta moedas de prata, e el mesmo guía ás forzas de seguridade (segundo o Evanxeo de Xoán unha cohorte, é dicir, un destacamento da gornición romana establecida en Xerusalén) e á garda dos sacerdotes para apreixar a Xesús. Indica cal deles é mediante un ósculo (o bico de Xudas). Segundo o capítulo 26 do Evanxeo de Mateu, Xesús retrúcalle: "Amigo, ¿a isto viñeches?". Consonte o capítulo 22 do Evanxeo de Lucas dille: "Xudas, con un bico entregas ao Fillo do Home".
Xudas, ao ver que Xesús fora condenado, arrepíntese, pretende devolver o prezo pactado e confesa aos sacerdotes que pecara "entregando sangue inocente", pero aquel é rexeitado polas autoridades sacerdotais. El guíndalles as moedas e retírase. Nunha crise de desesperación, afórcase no que aínda hoxe se coñece como Haqueldamá ("campo do sangue"). Segundo os Feitos dos Apóstolos, finalmente "caeu de cabeza, o seu corpo rebentou por medio e se esparexeron todas as súas entrañas".[6].
Segundo as fontes, podemos deducir varios trazos, sempre discutidos polos expertos:
A tradición popular do mundo cristiá quixo ver nel, en toda a literatura piadosa e na historia da arte, a un home avaricioso (ladrón do diñeiro da bolsa común), envexoso (celos ante os aloumiños da prostituta a Xesús) e duro de corazón ata o punto de ser incapaz de abrirse á graza do perdón gratuíto de Deus anunciado por Xesús ás "ovellas perdidas de Israel".
Non existe un consenso sobre as motivacións de Xudas para entregar a Xesús. Estas teñen moito de enigma[8]. A máis común é a súa frustración pola pasividade e mansedume deste, despois do xesto mesiánico desafiante de irromper no templo expulsando aos mercadores mediante os que se lucraba co comercio das ofrendas a clase sacerdotal. Non deixa de ser significativo que no capítulo 27 do Evanxeo de Mateu se diga que a Xudas éntranlle remorsos cando ve que Xesús é condenado. É como se non tivese buscado ese desenlace, quer porque degoraba provocar unha reacción no propio Xesús, quer porque procuraba unha confrontación directa deste coas autoridades relixiosas e políticas.
Os evanxeos de Mateo (capítulo 26) e Marcos (capítulo 14) concatenan a escena da pecadora que deita perfume sobre Xesús coa confabulación de Xudas cos sacerdotes para entregar ao Mestre. De aí arrinca a corrente de que as motivacións son os celos e unha falsa indignación moral de Xudas (que estimaba unha dilapidación que podía terse empregado en socorrer aos necesitados).
Os evanxeo de Xoán, considera máis ben, segundo os parámetros da época e o sentido relixioso que lle da aos acontecementos, unha sedución satánica: durante a derradeira cea, "xa o diaño puxera no corazón de Xudas o propósito de entregalo. Satán entra en Xudas cando Xesús molla un bocado e llo da. Iníciase a "hora das tebras" cando o xusto e luz do mundo vai ser entregado como un malfeitor e criminal.
A piedade popular ve tamén no suposto carácter avaricioso de Xudas o pecado de cobiza para recibir as trinta moedas, esquecéndose que Xudas as devolveu presa da anguria e o arrepentimento.
Nas fontes e tradición cristiá, Xudas actúa por cobiza e movido por Satán. Ao principio, os discípulos de Xesús exorcizan, polo que Xudas, ao longo da predicación itinerante, aínda non está posuído. Segundo Xesús, non se pode expulsar demos co poder de Belcebú. Porén, unha vez que "príncipe dos demos" entra no seu interior na derradeira cea, nel se manifestan en grao sumo os efectos da acción diabólica:
Nada disto contradí a motivación da cobiza. Na tradición cristiá, e para os Pais da Igrexa, a paixón polo diñeiro é a vella idolatría ao deus Mammon, Xesús mesmo advirte que "non se pode servir a deus e ao diñeiro", tras a revelación queda de manifesto que o diñeiro son as "feces do diaño", quen se enlarafuza con elas fica posuído.
Xudas, xa que logo, na tradición da Igrexa Católica, a Igrexa Siríaca, Igrexa Ortodoxa Copta, Igrexa Apostólica Armenia, Igrexa Asiria e Igrexa Etíope Tewahedo, é o prototipo do infiel condenado eternamente por deixarse utilizar por Satán na súa loita contra a obra redentora do mesmo Deus. O home ao que "máis lle valía non ter nacido" (Mc 14,21 e Mt 26,24). Así, na Divina Comedia de Dante é devorado eternamente por Lucifer no máis fondo do Inferno.
Existe, porén, unha tradición espiritual que non odia a Xudas; así o xeral dos xesuítas Francisco de Borxa, no século XVI, púñase espiritualmente "aos pés de Xudas" como exercicio de humildade e purificación interior.
O Evanxeo de Xudas trátase dun texto cristiá tardío (xa do século III).[Cómpre referencia] Débese ter en conta que os evanxeos sinópticos de Marcos, Lucas e Mateo son do I, e os evanxeos apócrifos de Tomás e Pedro son do século II, como o canónico de Xoán. O seu carácter tardío réstalle relevancia histórica, pero ten unha gran significación na historia das mentalidades do cristianismo antigo, dado que nel se exculpa á figura de Xudas, por ser un fiel instrumento da redención predestinada por Deus. Na economía da salvación da Humanidade, Xudas presta o servizo de representar o peor papel.
No versículo 157 da sura 4 do Corán relátase que Xesús de Nazaret non foi morto nin crucificado, senón que os xudeus tiveron a aparencia de que así o facían.[9] A tese máis aceptada polos esexetas islámicos é que alguén suplantou a Xesús na crucifixión, sendo propostos Simón de Cirene, un décimo terceiro apóstolo chamado Serxio e Xudas Iscariote.[10] A crenza de que foi Xudas o axustizado foi proposta por Muqātil ibn Sulaymān, no século VIII, nun dos primeiros, senón o primeiro, comentario sobre o Corán, e foi popularizada na Idade Media, ata a ser a dominante entre os estudosos musulmáns.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
