Escandentios

A dos escandentios (Scandentia) é unha orde de mamíferos placentarios de costumes arborícolas,^[1] coñecidos vulgarmente na bibliografía internacional como tupaias^[2] ou musarañas arborícolas.^[3]

Escandentios Scandentia Rango fósil: mioceno - actualidade
Tupaia de Xava (Tupaia javanica)
Clasificación científica
Superreino: Eukaryota Reino: Animalia Subreino: Eumetazoa Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Superclase: Tetrapoda Clase: Mammalia Subclase: Eutheria Infraclase: Placentalia Superorde: Euarchontoglires Clado Euarchonta Orde: Scandentia Wagner, 1855
Familias
Tupaiidae Ptilocercidae

Son animais de pequeno tamaño e aspecto primitivo que viven nas selvas do sueste asiático. Porén, trátase do grupo máis achegado aos primates, despois dos dermópteros.

A orde comprende dúas familias, as dos Tupaiidae e os Ptilocercidae,^[1] a primeira con catro xéneros,^[4] e a segunda cun.^[5]

Características

As tupaias son pequenos mamíferos arborícolas similares en aparencia aos esquíos, que viven actualmente nas selvas do sueste asiático.^[6]

Presentan molares dilambodontes, e os seus incisivos superiores son fortes e de forma cónica. O seu intestino está provisto de cego. Mostran algúns trazos que os aproximan aos primates, como o encéfalo relativamente grande e os lóbulos olfactivos pouco desenviolvidos. Os testículos están sempre contidos nun escroto. Os dedos están provistos de garras, co polgar disposto en diagonal.^[6]

Estes animais son xeralmente diúrnos, e teñen a visión ben desenvolvida, o que constitúe o principal medio de orientación. Aliméntanse tanto de insectos como de froitos.^[6]

Taxonomía

Descrición da orde

A orde foi descrita en 1855 polo paleontólogo e zoólogo alemán Johann Andreas Wagner,^[1] na súa obra Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen.^{[Cómpre referencia]}

Etimoloxías

O nome da orde, Scandentia, está formado pola raíz latina scandent-, tirada do xenitivo do termo do latín clásico scandēns, -tis, participio do verbo scandō, scandi, scansum, scandere, "rubir", "agatuñar", e a forma -ia, indicando plural, utilizada para fomar os nomes das ordes.^[7]

En canto ao nome vulgar tupaia deriva do malaio tupai "esquío" ou "pequeno animal que semella un esquío".^[8]

Filoxenia

Os membros desta orde consideráronse, en primeira instancia, como insectívoros,^[9] e máis tarde foron incluídos na orde dos primates, sobre a base de certas similitudes anatómicas con estes como, por exemplo, a estrutura do cerebro,^[6] e clasificados como prosimios primitivos.^[1]

Porén, recentes estudos filoxenéticos moleculares puxeron de manifesto que os tupaias deben de ter a mesma categoría taxonómica (orde) que os primates, dentro do clado dos Euarchonta, que inclúe tamén aos dermópteros. De acordo con estes estudos, Euarchonta é o grupo irmán dos Glires (Lagomorpha + Rodentia), e Euarchonta + Glires forman o clado de rango superior Euarchontoglires.^[10]

Porén, propuxéronse outras relacións entre ditas ordes.^[11]

Cladograma

Euarchontoglires	Glires   Rodentia     Lagomorpha     Euarchonta   Scandentia       Dermoptera       Plesiadapiformes †     Primates

Clasificación

Segundo Mammals Species of the World, a orde comprende dúas familias,^[1] cos seguintes xéneros:^[4][5]

• Orde Scandentia
  • Familia Tupaiidae
    • Xénero Anathana
    • Xénero Dendrogale
    • Xénero Tupaia
    • Xénero Urogale
  • Familia Ptilocercidae
    • Xénero Ptilocercus

Porén, o SIIT outórgalle ao grupo a categoría sistemática de infraclase (mantendo as dúas familias citadas).^[12]

Notas

1. Scandentia en MSW.
2. tupaia no Gran dicionario Cumio da lingua galega. Vigo: Edicións do Cumio, S. A., 2004. ISBN 84-8289-304-1.
3. Treeshrew, en inglés; musanañas arborícolas, en castelán.
4. Tupaiidae en MSW.
5. Ptilocercidae en MSW.
6. Kowalski, Kazimierz (1981), pp. 279-280.
7. the Latin word scandentia en myEtymology.
8. Wilkinson, R. J. (1901): A Malay-English dictionary. Kelly & Walsh Limited, Hongkong, Shanghai and Yokohama.
9. "Insectívoros" en Kowalski, Kazimierz (1981), pp. 270-284.
10. Janecka, Jan E.; Miller, Webb; Pringle, Thomas H.; Wiens, Frank; Zitzmann, Annette; Helgen, Kristofer M.; Springer, Mark S.; Murphy, William J. (2 de novembro de 2007). "Molecular and Genomic Data Identify The Closest Living Relatives of Primates" (PDF). Science 318: 792–4.
11. Pettigrew, J. D.; Jamieson, B. G.; Robson, S. K.; Hall, L. S,; McAnally, K. I. & Cooper, H. M. (1989): "Phylogenetic relations between microbats, megabats and primates (Mammalia: Chiroptera and Primates)". Philosophical Transactions of the Royal Society of London, Series B, Biological Sciences, 325 (1229): 489-559.
12. Scandentia no SIIT.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Escandentios

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Escandentios

Bibliografía

• Kowalski, Kazimierz (1981): Mamíferos. Manual de teriología. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.
• Kriegs, J. O. et al. (2007): "Evolutionary history of 7SL RNA-derived SINEs in Supraprimates". Trends Genet. 23 (4): 158–161.
• Madsen, O.; Scally, M.; Douady C. J. et al. (2001): "Parallel adaptive radiations in two major clades of placental mammals". Nature 409 (6820): 610–614.
• Murphy, W. J. et al. (2001): "Molecular phylogenetics and the origins of placental mammals". Nature 409 (6820): 614–618.
• Vaughan, T. A. (1986): Mammalogy. Third Edition. Fort Worth, Texas, USA: Saunders College Publishing.
• Wilson, D. E. & Reeder, D. M., eds. (2005): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference, 3ª ed. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-8221-4.
• Yates, T. L. (1984): "Insectivores, elephant shrews, tree shrews, and dermopterans" en Anderson, S. & J. K. Jones, Jr., eds. Orders and Families of Recent Mammals of the World. Nova York: John Wiley and Sons, pp. 117–144.

Outros artigos

• Mamíferos
• Euterios
• Euarcontogliros
• Euarcontos
• Taxonomía dos mamíferos

Ligazóns externas

• Scandentia na ADW.
• Scandentia na EOL.
• Order Scandentia Wagner 1855 Arquivado 03 de marzo de 2016 en Wayback Machine. en Fossilworks.