Opistosoma

O opistosoma é un dos dous tagmas en que se divide o corpo dos quelicerados. O outro tagma é o prosoma.^[1][2]

Escorpión no que se ve a división do opistosoma en dúas partes.

En primeiro plano, opistosoma da araña Phidippus mystaceus.

Nos quelicerados, que non teñen unha cabeza diferenciada do resto do corpo, o opistosoma é ás veces denominado abdome, termo desaconsellado xa que non é homólogo do abdome dos crustáceos e os insectos.

En arañas e amblipixios existe unha constrición ou cinto (pedicelo) que separa o opistosoma do prosoma, pero no resto dos arácnidos o límite entre ambos os tagmas é menos evidente.

Por outra parte, os escorpións posúen un opistosoma diferenciado en dúas zonas, unha basal e ancha denominada mesosoma e outra final estreita e alongada coñecida como metasoma ("cola").

Etimoloxía

O termo opistosoma está formado polos elementos do latín científico opistho- e -soma, tirados do grego antigo ὂπισθεν ópisthen, "detrás", "por detrás", e σῶμα sôma, "corpo", respectivamente. Literalmente: "a parte traseira do corpo".

Características e tipos

O número de segmentos do opistosoma, e o de apéndices que presenta varía nos distitos grupos de quelicerados. Os escorpións teñen trece, aínda que o primeiro só se ve durante o seu desenvolvemento embrionario. Os arácnidos tenen menos; os opilións, por exemplo, teñen só dez.^[3]

Nas arañas e os ácaros, o opistosoma mostra unha clara tendencia á redución dos escleritos e á perda da metamería primitiva; noutros quelicerados, o opistosoma está claramente segmentado. Nalgúns grupos, o telson consérvase en forma de longa espiña (merostomados), aguillón velenoso (escorpións) ou de filamento multiarticulado (palpígrados). O opistosoma dos xifosuros posúe branquias en libro, que son apéndices modificados.^[3] Nos arácnidos hai tamén estruturas derivadas de apéndices, como os pulmóns en libro, as fieiras (arañas) ou os peites (escorpións).

Funcións

No opistosoma localízanse as funcións vexetativas: circulación, respiración, dixestión interna, reprodución. O orifico xenital ábrese no segundo segmento; a continuación ábrense as filotraqueas ou pulmóns en libro e/ou os estigmas do sistema traqueal; o ano está situado no último segmento.

Notas

1. Garrido, Carlos (1997).
2. Peter Ax. "Chelicerata". Multicellular Animals. Springer. pp. 83–85. ISBN 978-3-540-67406-1.
3. Jeffrey W. Shultz; Ricardo Pinto-da-Rocha (2007). "Morphology and functional anatomy". En Ricardo Pinto-da-Rocha; Glauco Machado; Gonzalo Giribet. Harvestmen: the Biology of Opiliones. Harvard University Press. pp. 14–61. ISBN 978-0-674-02343-7.

Véxase tamén

Bibliografía

• Brusca, R. C. e G. J. Brusca (2005): Invertebrados. Madrid: McGraw-Hill Interamericana de España. ISBN 978-84-486-0246-8.
• Frings, H. e Frings, M. (1975): Conceptos de Zoología. Madrid: Editorial Alhambra. ISBN 84-205-0505-6.
• Garrido, Carlos (1997): Dicionário terminológico quadrilíngue de zoologia dos invertebrados. A Coruña: Associaçom Galega da Língua. ISBN 84-87305-12-1.
• Grassé, P.-P., E. A. Poisson e O. Tuzet (1976): Invertebrados. (En Grassé, P.-P., Zoología, vol. 1) Barcelona: Toray-Masson. ISBN 84-311-0200-4.
• Meglitsch, P. A. (1986): Zoología de invertebrados, 2ª edición. Madrid: Ed. Pirámide. ISBN 84-368-0316-7.
• Rupppert, E. E.; R. S. Fox & R. D. Barnes (2004): Invertebrate Zoology 7ª ed. Stamford, Connecticut (EE.UU.): Brooks/Cole ISBN 0-03-025982-7.

Outros artigos

• Tagma
• Metámero
• Prosoma