Marsupiais

Os marsupiais^[1] (Marsupialia) ou metaterios (Metatheria) son unha infraclase de mamíferos terios caracterizados polo curto desenvolvemento do útero materno e completaren gran parte do desenvolvemento agarrados ás glándulas mamarias do interior da bolsa marsupial ou marsupio. Nalgunhas especies o marsupio é moi pequeno como para levar a todas as crías.^[2]

Marsupiais Marsupialia Rango fósil: cretáceo - actualidade
Clasificación científica
Reino: Animalia Subreino: Bilateria Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Infrafilo: Gnathostomata Superclase: Tetrapoda Clase: Mammalia Infraclase: Marsupialia Illiger, 1811
Clados e Ordes
Clado Ameridelphia Orde Didelphimorphia Orde Paucituberculata Clado Australidelphia Orde Microbiotheria Orde Dasyuromorphia Orde Peramelemorphia Orde Notoryctemorphia Orde Diprotodontia Orde Sparassodonta † Orde Yalkaparidontia †

Canguro vermello (Macropus rufus).

Formigueiro marsupial ou numbat (Myrmecobius fasciatus).

Rata canguro de fociño longo (Potorous tridactylus).

Acróbata pigmeo (Acrobates pygmaeus).

Os marsupiais representan hoxe un pequeno grupo de mamíferos, unhas 270 especies actuais, das que unhas 70 viven en América e aproximadamente 200 en Australasia, onde constitúen a parte preponderante da fauna nativa de vertebrados terrestres.

Tras a desaparición dos dinosauros, as aves e os monotremas diversificáronse e as ratites e grupos afíns ocuparon o nicho ecolóxico dos herbívoros e o dos depredadores; en Suramérica, as aves da familia Phorusrhacidae, e en Europa e Norteamérica, durante o eoceno aves como Gastornis.

Orixe dos marsupiais

Os marsupiais desenvolvéronse durante o cretáceo, a partir dos pantoterios, case contemporaneamente aos placentarios, pero nunha rama filética diverxente. Porén, antes da expansión dos placentarios, os marsupiais xa se estenderan por boa parte da superficie continental.

Para comprender a distribución actual dos marsupiais cómpre botar unha ollada ás vicisitudes que sufriron as masas continentais naqueles afastados períodos xeolóxicos. É preciso recordar, de acordo coas numerosas mostras fósiles que posuímos, que a finais do período cretáceo os marsupiais tiñan unha distribución xeral sobre as terras emerxidas, onde convivían, con relativa tranquilidade, cos placentarios primitivos. Encontrábanse, por exemplo, en África, Europa e Norteamérica, de onde se extinguiron, aínda que tras o Grande intercambio americano algúns marsupiais recolonizaron este subcontinente.

Os marsupiais máis antigos coñecidos proceden da China, onde tamén se acharon os placentarios máis antigos. Naquela época, as masas continentais non iniciaran aínda o proceso de fragmentación e deriva revelado pola teoría de Alfred Wegener, proceso que comezou ao final da era mesozoica. Co principio da era terciaria ocorreu o desenvolvemento explosivo dos placentarios, que sen se especializar ao principio, diversificáronse con rapidez ante a indefensión dos competidores nos novos nichos ecolóxicos que foron ocupando.

O grupo placentario tivo como competidores ou depredadores mamíferos aos marsupiais e aos monotremas; estes últimos xa se especializaran en varios nichos. E, fóra dos mamíferos, ás grandes aves terrestres. A independencia e o grao de desenvolvemento máis completo co que nacía a proxenie destes primeiros euterios superou aos outros grupos de sangue quente na taxa de supervivencia dos neonatos, facilitando así a súa expansión demográfica.

A principios do paleoceno, hai uns 65 millóns de anos, non había mamíferos carnívoros euterios; o nicho ecolóxico dos predadores estaba ocupado por grupos animais aparecidos antes: grandes aves depredadoras non voadoras, os réptiles modernos e os marsupiais.

A desintegración de Panxea que comezou ao inicio do cretáceo, hai 150-140 millóns de anos, dá as claves da dispersión dos grupos animais, cando o supercontinente Gondwana comezou a fragmentarse.

En Panxea creouse unha fendsa que abarcaba desde o océano Tetis, ao leste, até o Pacífico ao oeste. A greta separou Laurasia e, con ela, a Norteamérica, de Gondwana, e produciu o nacemento dun futuro novo océano, o Atlántico. Este océano non se abriu uniformemente, se non que comezou no Atlántico norte-central; o Atlántico sur non se abriría até o cretáceo.

Clasificación

Nun gran número de clasificacións dos animais actuais, marsupiais e metaterios son sinónimos. Pero a posición do taxon é variábel segundo os autores. Por exemplo Marsupialia é unha cohorte, unha orde ou outro taxon.^[3]

Porén, os marsupiais son xeralente repartidos en días superordes, con 7 ordes viventes e 2 extintas:

• Superorde Ameridelphia Szalay, 1982
  • Orde Didelphimorphia Gill, 1872 (93 especies)
  • Orde Paucituberculata Ameghino, 1894 (6 especies)
• Superorde Australidelphia Szalay, 1982
  • Orde Yalkaparidontia †
  • Orde Microbiotheria Ameghino, 1889 (1 especie)
  • Orde Dasyuromorphia Gill, 1872 (71 especies)
  • Orde Peramelemorphia Ameghino, 1889 (24 especies)
  • Orde Notoryctemorphia Kirsch in Hunsaker, 1977 (2 especies}}
  • Orde Diprotodontia Owen, 1866 (137 especies)
  • Orde Sparassodonta †

Notas

1. marsupial, 2ª acep., no dicionario da RAG.
2. Metatheria en Animal Diversity Web.
3. En Taxonomicon

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Marsupiais

Bibliografía

• Flannery, Tim (2008): Chasing kangaroos: a continent, a scientist, and a search for the world's most extraordinary creature. Nova York: Grove. ISBN 978-0-8021-4371-6.
• Gould, Edwin; McKay, George & Kirshner, David (1988): Encyclopedia of mammals. San Diego, CA, EUA: Academic Press. ISBN 978-0-1229-3670-1.
• Kemp, T. S. (2005): The Origin & Evolution of Mammals. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-850761-5.
• Kowalski, Kazimierz (1981): Mamíferos. Manual de teriología. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.
• zalay, F. S. (1982): "A new appreaisal of marsupial phylogeny and classification", pp. 621–640, en M. Archer, ed. Carnivorous Marsupials, volume 2. Sydney: Royal Zoological Society of New Wales. ISBN 978-0-9599951-3-8.
• Wilson & Reeder (eds.) (2005): Mammal Species of the World 2 vols. 3ª ed. Baltimore, Maryland, USA: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8221-4.

Outros artigos

• Mamíferos
• Prototerios
• Metaterios
• Terios
• Ameridelfos
• Australidelfos
• Terioloxía

Ligazóns externas

• Marsupialia Arquivado 27 de abril de 2015 en Wayback Machine. en Tree of Life.
• Metatheria - marsupial mammals na ADW. Abundante información e imaxes. (en inglés)