Illas da Sociedade

As illas da Sociedade (Îles de la Société en francés) ou oficialmente Archipel da Société forman un arquipélago no Pacífico Sur, administrativamente forman parte da Polinesia Francesa. Crese que o arquipélago foi bautizado así polo capitán James Cook durante a súa primeira viaxe en 1769, supostamente na honra da Royal Society, o promotor da primeira expedición científica británica das illas. Con todo, Cook mesmo declarou no seu diario que chamounas "Sociedade porque unha estaba contigua á outra.^[1]

Illas da Sociedade

Te fenua Tōtaiete mā (ty) Îles de la Société (fr)
Localización
17°30′S 149°50′O
División administrativa	departamentos e territorios de ultramar de Francia
Colectividade	Polinesia Francesa
Xeografía
Superficie	1.590 km²
Bañado por	Océano Pacífico
Altitude	2.241 m
Punto máis alto	Monte Orohena (pt) (2.241 m)
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−10:00

As illas convertéronse en protectorado francés en 1843 e en colonia en 1880. Tiñan unha poboación de 235.295 habitantes en 2012, cubrindo unha superficie duns 1.593 quilómetros cadrados.

Non existe un nome tahitiano para o arquipélago e utilízase a transcrición fonética T´taiete a partir do inglés Society.

As illas están divididas xeográfica e administrativamente en dous grupos. De leste a oeste son:

• Illas do Vento (Îles du-Vent):
  • Mehetia.
  • Tahití, onde está Pape´ete, a capital.
  • Moorea.
  • Maiao.
  • Tetiaroa.
• Illas de Sotavento (Îles Sous-le-Vent):
  • Huahine.
  • Raiatea.
  • Tahaa, comparte a mesma coroa de coral con Raiatea.
  • Bora Bora.
  • Tupai (Motu Iti).
  • Maupiti.
  • Maupihaa (Mopelia).
  • Manuae (Scilly).
  • Motu One (Bellinghausen).

A lenda das orixes

Existe unha lenda sobre a creación destas illas, recollida por Josep Maria de Sagarra no libro A ruta blava (A ruta azul). Di que antes había cinco lúas sobre o ceo de Tahití que tiñan un rostro humano, moito máis acusado que a Lúa actual. Quen as miraba fixamente volvíase tolo. O deus creador Taaroa, enfadado co seu maleficio, fíxoas tremer producindo grandes terremotos ata que caeron á auga. As cinco lúas, ao caer, formaron as cinco illas ao oeste de Tahití: Moorea, Maiao, Huahine, Raiatea e Bora Bora.

A colonización

O neerlandés Jacob Roggeveen, en 1722, foi o primeiro europeo en atopar unha illa do arquipélago, a pequena Maupiti. Despois, Samuel Wallis, en 1767, descubriu Tahití. O francés Louis Antoine de Bougainville, en 1768, chamou ao arquipélago illas Borbón en honra á familia real francesa. O inglés James Cook, en 1767, chamouna Society Islands en honra á Sociedade Real de Londres, organizadora da viaxe.

Entre 1772 e 1775, o vicerrei do Perú, o catalán Manuel Amat e Juniet, organizou tres expedicións ás illas da Sociedade. Tendo noticia da expedición de James Cook, e ante o temor dunha colonización británica da illa, ordenou unha primeira expedición ao mando de Domingo Bonechea, con Tomás Gayangos de axudante, a bordo da fragata "Águila". Na segunda expedición (1774-1775), Domingo Bonechea e José Andía e Varela, a bordo dos barcos "Águila" e "Júpiter", recoñecen ou descobren unha ducia de illas entre os arquipélagos Tuamotu e das Illas Austrais, e establecen unha misión en Tahití, que non tivo éxito. Nesta expedición morreu Domingo Bonaechea, cuxa saúde estaba debilitada.

Os nomes españois utilizados para as illas foron:

• San Cristóbal: Mehetia.
• Amat: Tahití.
• Santo Domingo: Moorea.
• La Pelada: Maiao.
• Los Tres Hermanos: Tetiaroa.
• La Hermosa: Huahine.
• San Pedro: Bora Bora.
• La Princesa: Raiatea.
• San Antonio: Maupiti.
• Pájaros: Scilly.