Fisterra
concello da comarca de Fisterra, na provincia da Coruña From Wikipedia, the free encyclopedia
Fisterra (do latín finēs terrae, 'os confíns da terra')[1][2] é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca de Fisterra. Segundo o IGE en 2017 tiña 4734 habitantes (5.005 no 2009, 5009 no 2006, 5042 no 2005, 5093 no 2004, 5141 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «fisterrán».
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Fisterra.
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Galicia | ||||
| Provincia | Provincia da Coruña | ||||
| Capital de | |||||
| Capital | Fisterra | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 4.704 (2024) (159,84 hab./km²) | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 29,43 km² | ||||
| Bañado por | Océano Atlántico | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Organización política | |||||
| • Alcaldesa | Áurea Domínguez Sisto | ||||
| Eleccións municipais en Fisterra | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 15155 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 15037 | ||||
| Sitio web | concellofisterra.com | ||||
Toponimia
O topónimo ten orixe latina, de finēs terrae 'os confíns da terra'.[1] Antigamente pensábase que o cabo Fisterra era o punto máis occidental do mundo coñecido, ao veren as lexións romanas o afundimento do sol nas augas do océano Atlántico.
Segundo outra teoría, o topónimo latino puideron importalo no século XII os monxes cistercienses do mosteiro de Toxos Outos, por analoxía co Finistère bretón, nomeado a partir da abadía S. Mahé fine-terre.[3][4] Aparece mencionado en 1199 e posteriormente como finibusterre (en caso ablativo, dos confíns da terra).[3][1]
Xeografía
O municipio de Fisterra é unha península que penetra no océano Atlántico. O seu relevo é bastante accidentado e alcanza a máxima altitude nos montes próximos a Cee (Seoane, 249 m; San Xoán, 247 m; Veladoiro, 241 m) e no Facho (247 m), onde descende bruscamente cara ao mar configurando esa paisaxe enérxica e ata abrupta, que singulariza o concello. Entre ambos os bloques graníticos esténdese o istmo de Langosteira, formado por sedimentos cuaternarios.
Na costa sucédense grandes areais (O Rostro, Mar de Fóra, Lagosteira, Sardiñeiro) e abruptos cantís entre os que sobresaen o Cabo da Nave, o Faro e o Monte Facho.
Clima
O réxime termopluviométrico é o típico deste sector costeiro, temperaturas suaves (14,4 °C de media) e precipitacións que non superan os 1000 mm, sendo un dos enclaves menos pluviosos da costa galega.
Historia
Os restos arqueolóxicos achados nas parroquias de San Martiño e San Vicente de Duio fixeron pensar na existencia dun importante asentamento lacustre que máis tarde sería romanizado. Nestas parroquias atopáronse restos do que sería a vía romana per loca maritima que conducía ata a fin da terra coñecida onde, segundo a lenda, estaría o Promontorium Nerium e o "Ara Solis" lugar de adoración ao Sol construído polos fenicios e supostamente mandado destruír polo Apóstolo Santiago, nome que mantén a praza da vila.
Desde a idade media estas terras convertéronse en termo do peregrino xacobeo, que prolongaba ata aquí o seu camiño para venerar as reliquias de San Guillerme e a imaxe do Santo Cristo. Segundo Benjamín Trillo Trillo, O camiño de Santiago é o resultado da cristianización dun ancestral camiño pagán para ver morrer o Sol na fin do mundo[5]. Co fin de acoller os numerosos peregrinos, en 1749 construíuse o Hospital de Peregrinos da nosa Señora do Rosario. Os peregrinos e peregrinas que fan o camiño de Santiago adoitan rematar aquí a súa viaxe.
A tradición oral mestura lendas de temática relixiosa, marítima e pétrea, como as da ermida de San Guillerme, a Orca Vella, Pedras Santas, Santo Cristo de Fisterra ou a cidade de Dugium.
En 1544 houbo unha batalla contra os franceses. En 1805 os franceses foron aliados contra os ingleses, e en 1809 distinguíronse pola resistencia contra a invasión francesa, aínda que non puideron evitar o desmantelamento do castelo de San Carlos, construído no século XVII para a defensa do porto.
Patrimonio
A vila de Fisterra está formada por un núcleo antigo crecido en anfiteatro sobre o peirao.
O castelo de San Carlos foi construído a mediados do século XVIII dentro dun plan defensivo da ría de Corcubión xunto co castelo do Príncipe, en Ameixenda (Cee) e o castelo do Cardeal, en Corcubión.
Deseñado polos enxeñeiros Lemaur e Exarch, en 1757 iniciouse a súa construción, co reformulamento xeral, a explanación do soar, a cimentación sobre rocha a base de pedra e barro e un tramo de muralla. Ten forma irregular para adaptarse ao terreo rochoso sobre o que está asentado.
Foi rematado en 1767, por Real Orde de Carlos III. No asalto francés a Fisterra durante a Guerra da Independencia Española sufriu un incendio que comportou a súa destrución. Ata entón contaba con tres frontes e unha nave interior coa dependencia do oficial, o cuartel e a polvoreira. Posteriormente reformouse a nave central, e foi restaurado recentemente.
Poboación
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Censo total 2014 | 4824 habitantes | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Menores de 15 anos | 566 (11.73 %) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Entre 15 e 64 anos | 3122 (64.72 %) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Maiores de 65 anos | 1136 (23.55 %) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Economía
Fisterra, terra de gran tradición marítima, vive cara ao mar. O peirao da vila acolle boa parte da actividade económica. A frota está formada por pequenos barcos de baixura que utilizan diversas artes de pesca coma o palangre, nasas ou vetas, poxando as capturas na lonxa e xunto co turismo, xera unha demanda de servizos, avituallamento de barcos, carga e descarga, hostalaría, administración, etc., que dá ocupación a boa parte da poboación.
Os restantes sectores, a agricultura de subsistencia, a industria e construción completan o cadro económico do municipio.
Fisterra na literatura popular
- O Cristo de Finisterre/ ten unha pistola d'ouro// pra matar aos do Son/ por riba de Monte Louro [6].
- Os de Noia son borrachos,/ os de Muros aloqueiros,/ os de Fisterra son mouros,/ e os do Son sonche bucheiros [7]
- Santo Cristo de Fisterra,/ Santo da barba dourada,/ axúdame a remontar/ a laxe de Touriñana [8][9][10].
- Santo Cristo de Fisterra,/ Santo da barba dourada,/ veño de tan lonxe terra,/ Santo, por che ver a cara./ Veño da Virxe da Barca,/ veño de abalar a pedra./ Tamén veño de vos ver,/ Santo Cristo de Fisterra [11].
- Santo Cristo de Fisterra,/ ten unha pistola de ouro/ para matar os do Son/ por riba do Monte Louro [12].
Galería de imaxes
- Artigo principal: Galería de imaxes de Fisterra.
Camiño de Santiago, Fisterra.
Vista da vila.
Castelo de San Carlos.
Capela da Nosa Señora do bo Suceso.
O Cabo.
Vista desde o cabo.
Igrexa parroquial de santa María das Areas de Fisterra.
Lugares de Fisterra
Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Fisterra vexa: lugares de Fisterra.
Praias
O territorio do municipio é principalmente rodeado polo mar e ofrece excelentes praias, dependendo da posición con augas fortes ou tranquilos (na sombra do cabo Fisterra).
|
|
|
Parroquias
| Galicia | Provincia da Coruña | Parroquias de Fisterra | |
|---|---|
|
Duio (San Vicenzo) | Fisterra (Santa María) | San Martiño de Duio (San Martiño) | Sardiñeiro (San Xoán) |
Notas
Véxase tamén
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.