Remove ads
Acción Republicana foi unha agrupación política progresista e republicana fundada por Manuel Azaña en 1925, durante a ditadura de Primo de Rivera, que constituíu o seu primeiro Comité Nacional en 1930, presidido por Azaña,[1] para converterse en partido político tras unha asemblea xeral celebrada en Madrid, en maio de 1931.[2] Entre os acenos de identidade do partido, destacaban o autonomismo, o laicismo, o compromiso coa reforma agraria e a reforma do Exército.[1]
| Acción Republicana | |
|---|---|
| Tipo | partido político |
| Ideoloxía | Republicanismo e liberalismo social |
| Data de fundación | 1925 |
| Data de disolución | 1934 |
| Fundador(es) | Manuel Azaña e José Giral |
| Presidente/a | Manuel Azaña (-)  |
| Sede | Madrid |
| País | España |
| Na rede | |
 | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Remove ads
Un dos impulsores de Acción Republicana foi Manuel Azaña, antigo militante do Partido Reformista, quen, como a maioría das personalidades máis destacadas daquel partido que o abandonaron tras o golpe de Estado de Primo de Rivera, dera por liquidado o proxecto reformista. de conseguir a democracia dentro da Monarquía, e xa apostaba pola República, tal e como explicou Azaña no manifesto Apelación á República que fixera público en maio de 1924. Para acadar tal fin, propúxose crear «unha nova conxunción republicano-socialista capaz de se opor ao bloque esmagador das forzas escurantistas aliadas, a resistencia primeiro, a contraofensiva despois da vontade liberal latente baixo a mentida resignacióndo país».[3]
Dende a revista España, Azaña criticou aos vellos republicanos como Alejandro Lerroux ou Vicente Blasco Ibáñez e propuxo un novo republicanismo. Esta iniciativa materializouse a comezos de 1925 co nacemento do grupo Acción Política, que en maio dese mesmo ano adoptou a denominación definitiva de Acción Republicana. Estaba formado por intelectuais, algúns deles procedentes do Partido Reformista como Azaña, como Ramón Pérez de Ayala ou José Giral, e outros que non o foran como Luis Jiménez de Asúa, Luis Araquistain, Honorato de Castro ou Martí y Jara.[1]
Alianza Republicana
En febreiro de 1926, Acción Republicana participou na fundación da “Alianza Republicana”, o mesmo día que se celebrara o aniversario da Primeira República Española, que congregou ao antigo Partido Republicano Radical de Alejandro Lerroux —do cal, en decembro de 1929 se escindira o Partido Republicano Radical-Socialista, de Marcelino Domingo e Álvaro de Albornoz- e o Partido Republicano Democrático Federal, xunto coas novas formacións republicanas como eran Acción Republicana de Azaña e o Partit Republicà Català, fundado por Marcelino Domingo e Lluís Companys.[4] No manifesto que se fixo público o mesmo día en que se creou, demandaba a convocatoria "dunhas Cortes Constituíntes elixidas por sufraxio universal, nas que loitaremos pola proclamación do réxime republicano".[5]
Como grupo integrado na Alianza Republicana, participou no Pacto de San Sebastián para derrocar a Monarquía de Afonso XIII, e implicouse na construción e consolidación da II República. Formou parte do Goberno Provisional que se fixo cargo do país tras a saída de España de El-Rei.
Obtivo 30 deputados nas eleccións xerais de 1931, e enseguida converteuse, a pesar da súa relativamente escasa forza parlamentaria, nunha formación central dos Gobernos da República ata 1933, liderados polo seu presidente, Manuel Azaña.
No debate parlamentario sobre a Constitución de 1931 apoiou o proxecto presentado pola Comisión de Constitución. O seu portavoz no conxunto do debate inicial foi Claudio Sánchez Albornoz, quen, tras eloxiar ao seu líder, Manuel Azaña, polo seu "traballo revolucionario no Exército que todo o mundo pode aplaudir", sinalou que a nova Constitución veu solucionar "problemas que xa se resolveron hai séculos en todos os países", e destacou o proxecto presentado para o seu debate e aprobación polas Cortes pola súa "tendencia socializadora" ("sentimos a xustiza das reivindicacións socialistas, da política socialista"; "o futuro próximo debe ser do partido socialista porque ao fin e ao cabo traballades polo benestar da Humanidade") así como a súa "tendencia autonomista" ("por primeira vez na Historia imos ter unha Constitución que responda á estrutura interna da nosa Patria"), "pero sen prexudicar a unidade nacional".[6] Sobre esta última engadiu:
España sempre foi unha e múltiple. Quen quere crear un Estado unitario ou centralista ten que enfrontarse á realidade española igual que os que negan a unidade suprema de España. A República ten que pactar o Estado con esa variedade na unidade
Ao rematar a súa intervención, pronunciouse a prol de "realizar a federación de Europa" e como conclusión afirmou:[7]
A República Española veu transformar radicalmente a España, non só na orde política, senón en todo, para evitar que siga á deriva, adormecendo, como leva adormecida durante séculos ao longo da historia.
Tras a derrota dos republicanos de esquerda nas eleccións de novembro de 1933, nas que Acción Republicana só obtivo 5 escanos, o partido fusionouse, en 1934, con outros grupos republicanos (como a Organización Republicana Gallega Autónoma (ORGA) e o Partido Republicano Radical Socialista Independente para formar Izquierda Republicana, baixo o liderado de Azaña, e que obtería un gran resultado nas eleccións de febreiro de 1936.[8]
Remove ads
Durante a Segunda República Española, os seguintes membros de Acción Republicana formaron parte dalgún dos 26 gobernos sucesivos:
- Manuel Azaña Díaz, ministro de Guerra, presidente do goberno e Presidente da República.
- José Giral Pereira, ministro de Mariña e presidente do goberno.
- Claudio Sánchez-Albornoz, ministro de Estado. Rematada a guerra civil, foi presidente do goberno republicano no exilio.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads