From Wikipedia, the free encyclopedia
Roman-Taras Yosypovych Shukhevych (en ucraíno: Рома́н-Тарас Йо́сипович Шухе́вич) tamén coñecido como Taras Chuprynka e polo seu pseudónimo Tur, nado en Lviv, Galicia, Imperio Austrohúngaro, o 30 de xuño de 1907, e finado na mesma cidade o 5 de marzo de 1950, foi un nacionalista ucraíno e líder militar do Exército Insurxente Ucraíno.[1][2]
Colaborador dos nazis na Segunda guerra mundial, foi comandante do batallón Nachtigall e capitán do batallón Schutzmannschaft 201.[3] Foi un dos responsables dos masacres de Galicia e Volinia, nos que foron asasinados ducias de milleiros de civís polacos.[3][4][2][5]
Naceu na cidade de Lviv,[6] no Reino de Galicia e Lodomeria, pertencente por aquel entón ao Imperio Austrohúngaro (algunhas fontes afirman que o seu lugar de nacemento foi Krakovets). Seus pais estiveron implicados no renacemento nacional ucraíno no século XIX. Tras estudar fóra de Lviv, regresou á cidade para estudar no Ximnasio Académico de Lviv,[7] ao tempo que vivía co seu avó, o etnógrafo Volodymyr Shukhevych. A súa formación política estivo influenciada por Yevhen Konovalets, o comandante da Organización Militar de Ucraína, a cuxo pai lle alugou unha habitación entre 1921 e 1922.[8]
En outubro de 1926, Shukhevych entrou no Instituto Politécnico de Lviv (chamado entón Politechnika Lwowska - pois a cidade formaba parte da Segunda República Polaca) para estudar enxeñaría civil. En xullo de 1934 rematou os seus estudos de enxeñeiro na especialidade de pontes de estradas.[6] Nesta época era coñecido polas súas habilidades atléticas, polas que gañou numerosos premios. Tamén foi un músico consumado e co seu irmán Yuriy completou estudos de piano e voz no Lysenko Music Institute. Cantou en solitario en ocasións co seu irmán na ópera de Lviv. Durante os seus anos de estudante no Ximnasio, Shukhevych converteuse nun membro activo da organización de escultismo ucraíno Plast, sendo membro da fraternidade Lisovi Chorty. Foi fundador do grupo de scouts "Chornomortsi" (Cosacos do Mar Negro) en 1927.[9]
De 1928 a 1929, realizou o seu servizo militar no exército polaco. Como estudante de estudos superiores, foi enviado automaticamente para a formación de oficiais. Con todo, foi considerado pouco fiable polo que tivo que completar o seu servizo militar como soldado de artillaría en Volinia.
En 1925 uniuse á Organización Militar Ucraína (UVO).[6] En 1926 o equipo rexional da UVO ordenoulle asasinar ao superintendente da escola de Lwów, Stanisław Sobiński, acusado de "polonizar" o sistema educativo ucraíno.[6] Roman Shukhevych e Bohdan Pidhainy levaron a cabo o asasinato o 19 de outubro de 1926. Entre 1928 e 1929 realizou o servizo militar no Exército Polaco como artilleiro.[6]
En febreiro de 1929 fundouse en Viena a Organización de Nacionalistas Ucraínos (OUN), da que Shukhevych, baixo o nome de "Dzvin", formou parte.
En 1930 liderou unha onda de ataques contra propiedades e vivendas polacas en Galicia coa intención de provocar as represalias das autoridades polacas e radicalizar a sociedade ucraína.[10][11] A administración polaca tomou represalias cun proceso de "pacificación" que intensificou o sentimento antipolaco e aumentou o nacionalismo ucraíno.
Shukhevych planificou e participou en actividades terroristas e asasinatos, entre eles os seguintes:
Shukhevych, xunto a Stepan Bandera, Stepan Lenkavsky, Yaroslav Stetsko e Yaroslav Starukh entre outros, desenvolveron o concepto de "revolución permanente". Segundo o seu manifesto, o pobo ucraíno, explotado por un ocupante, só podía obter a liberdade mediante un ataque continuado ao inimigo. Como resultado, a OUN asumiu a tarefa de prepararse para unha revolta de toda Ucraína. Shukhevych propagou a idea de que a revolución era un conflito innegociable para derrotar definitivamente ao inimigo.
Participou activamente no desenvolvemento da idea sobre a formación dun exército ucraíno. Daquela existían dous argumentos diametralmente opostos. O primeiro propoñía formar un exército ucraíno de emigrantes ucraínos, mentres que o segundo avogaba por recrutar un exército nacional no oeste de Ucraína organizado por ucraínos.
O 18 de xullo de 1934, un mes despois do asasinato por parte da OUN do ministro polaco do Interior Bronisław Pieracki, Shukhevych foi arrestado e enviado á prisión de Bereza Kartuska. En decembro de 1935 foi absolto e posto en liberdade por falta de probas incriminatorias.[15]
A partir do 19 de xaneiro de 1935, foi confinado na prisión de Brygitki en Lwów, pola súa pertenza á Executiva Rexional da OUN. O avogado do xuízo foi o seu tío Stepan Shukhevych. Shukhevych foi condenado a tres anos de cárcere; porén, por mor da amnistía de 1935 saíu do cárcere tras pasar medio ano na Bereza Kartuska e dous anos noutra prisión.[16][15]
Durante o xuízo de Varsovia contra a OUN (18 de novembro de 1935 – 13 de xaneiro de 1936), Shukhevych foi chamado como testemuña. Defendeu o seu dereito a falar en ucraíno polo que foi multado con 200 złoty. Despois de saudar ao tribunal co lema "Gloria a Ucraína ", foi internado de novo.[17] Durante o xuízo de Lwów contra a OUN (25 de maio - 27 de xuño de 1936), foi acusado de traizón e pertenza á organización antigobernamental da OUN e foi condenado a tres anos de prisión.[6] Foi posto en liberdade grazas a unha amnistía o 27 de xaneiro de 1937.[6]
Despois de ser liberado en 1937, creou unha cooperativa de publicidade chamada "Fama", que se converteu nunha ferramenta para as actividades da OUN. Axiña se instalaron puntos de venda en toda Galicia, Volinia e no resto do territorio polaco. Os traballadores da empresa eran membros da OUN, moitas veces presos políticos recentemente liberados. A empresa gozou de éxito e tiña seccións que traballaban coa prensa e o cine, publicaban folletos, imprimían carteis, vendían auga mineral e elaboraban listas de enderezos. Tamén abriu a súa propia sección de transporte.[18]
En novembro de 1938, a Rutenia dos Cárpatos gañou a autonomía dentro do Estado checoslovaco. Shukhevych organizou axuda financeira para o goberno da incipiente república e enviou membros da OUN para establecer os Sich dos Cárpatos, milicias de soldados nacionalistas ucraínos. En decembro de 1938, cruzou ilegalmente a fronteira de Polonia a Checoslovaquia, viaxando ata a cidade rutena de Khust.[18] Alí, coa axuda dos membros locais da OUN e da intelixencia alemá,[19] estableceu o cuartel xeral para a loita contra o goberno central checoslovaco.
Ademais, en xaneiro de 1939, a OUN decidiu derrubar o goberno autonómico, que lles parecía demasiado pro-checoslovaco. O intento de golpe de Estado produciuse na noite do 13 ao 14 de marzo, en relación coa proclamación da independencia de Eslovaquia, dirixida por Alemaña. Coa axuda de simpatizantes entre a policía, os insurxentes dirixidos por Shukhevych obtiveron as armas da xendarmería, pero os seus asaltos contra as guarnicións do exército checoslovaco fracasaron. Só en Khust 11 combatentes da OUN acabaron mortos e 51 capturados.[20] Porén, despois da creación da República Eslovaca, Estado cliente da Alemaña nazi, o 14 de marzo, e da toma de terras checas por parte dos nazis o 15 de marzo, a Rutenia dos Cárpatos foi inmediatamente invadida e anexionada por Hungría. Shukhevych participou activamente nos enfrontamentos coas forzas húngaras e estivo preto de caer morto.
Tras a ocupación da Rutenia dos Cárpatos por Hungría, Shukhevych atravesou Romanía e Iugoslavia ata Austria. Alí reuniuse cos mandos da OUN e recibiu novas ordes, sendo enviado a Gdańsk para realizar actividades subversivas.[21]
.jpg)
Trala invasión nazi de Polonia deu comezo a Segunda Guerra Mundial e creáronse novos desafíos e oportunidades para o movemento nacionalista ucraíno. No outono de 1939 Shukhevych trasladouse a Cracovia coa súa familia onde actuou como contacto para o Comando Nacionalista Ucraíno dirixido por Andriy Melnyk. Organizou o transporte ilegal de documentos e materiais a través da fronteira soviético-alemá e recompilou información sobre as actividades da OUN en Ucraína.
A dirección dos nacionalistas ucraínos non conseguiu chegar a un acordo unificado sobre a táctica a seguir. Como resultado, o 10 de febreiro de 1940, a organización en Cracovia dividiuse en dúas faccións: unha dirixida por Stepan Bandera e outra por Andriy Melnyk, coñecidas como OUN-B e OUN-M respectivamente. Shukhevych pasou a formar parte do Comando Revolucionario da OUN-B encabezada por Bandera, facéndose cargo da sección que se ocupaba dos territorios reclamados polos ucraínos, que despois do pacto Molotov-Ribbentrop foran tomados por Alemaña (Podlaquia, Kholm, Nadsiania e Lemkivshchyna).[6]
Formouse unha poderosa rede para a preparación de actividades clandestinas en Ucraína. Establecéronse cursos de formación paramilitar e preparáronse cadros militares que debían comandar un futuro exército ucraíno. Shukhevych preparou o Segundo Gran Congreso da OUN que tivo lugar en abril de 1941.[22]
Antes da Operación Barbarroxa a finais de xuño de 1941, a OUN colaborou activamente coa Alemaña nazi. Segundo a Academia Nacional de Ciencias de Ucraína e outras fontes, o líder da OUN-B, Stepan Bandera, mantivo reunións cos xefes da intelixencia alemá sobre a formación dos batallóns Nachtigall e Roland. O 25 de febreiro de 1941, o xefe da Abwehr, Wilhelm Franz Canaris, sancionou a creación da "Lexión Ucraína" baixo o mando alemán. A unidade tería 800 membros. Shukhevych converteuse en comandante da Lexión da parte da OUN-B. A OUN esperaba que a unidade se convertese no núcleo do futuro exército ucraíno. Na primavera a OUN recibiu 2,5 millóns de marcos por actividades subversivas contra a URSS.[23][24]
Na primavera de 1941 a lexión reorganizouse en tres unidades. Unha das unidades pasou a ser coñecida como Batallón Nachtigall, unha segunda converteuse no Batallón Roland, e unha terceira foi inmediatamente enviada á Unión Soviética para realizar actos de sabotaxe na retagarda do Exército Vermello.[24] Despois dun adestramento intensivo, o batallón viaxou a Rzeszów o 18 de xuño, e unha compañía entrou en Lviv o 29 de xuño.
En Lviv, na noite do 20 de xuño, proclamouse a Lei para o establecemento do Estado ucraíno. Non obstante, a administración alemá non apoiou este acto. A primeira compañía da unidade permaneceu en Lviv só sete días, mentres que o resto da unidade uniuse máis tarde durante a súa marcha cara ao leste cara a Zolochiv, Ternopil e Vinnytsia.[24]
Estímase que entre xuño e xullo de 1941 máis de 4.000 xudeus foron asasinados en pogroms en Lviv e noutras cidades do oeste de Ucraína. Con todo, hai controversia sobre a extensión e o alcance da participación do batallón Nachtigall e de Roman Shukhevych nestas atrocidades, así como no masacre de profesores de Lviv.[25][26][27][28] Segundo Bernard Wasserstein, os membros do batallón Nachtigall estaban entre os que participaron nos pogroms de Lviv contra a poboación xudía.[29] Segundo Per Anders Rudling, o batallón Nachtigall non estivo directamente implicado no pogrom de Lviv como formación organizada. Os superviventes viron ucraínos con uniformes da Wehrmacht participando nos pogroms, pero aínda non está claro que papel xogou o batallón.[30][31]
Non obstante, os rexistros demostran que o Batallón Nachtigall participou posteriormente nos tiroteos masivos de xudeus preto de Vinnytsia en xullo de 1941.[19] Durante a marcha fusiláronse xudeus en masa en tres aldeas da rexión de Vinnytsia.
A negativa alemá a aceptar a proclamación da independencia de Ucraína por parte da OUN-B o 30 de xuño en Lviv levou a un cambio na dirección do batallón Nachtigall. Como resultado, Shukhevych xunto co batallón foron chamados a Alemaña.[19]
En novembro de 1941, os ucraínos dos batallóns Nachtigall e Roland foron reorganizados no Batallón Schutzmannschaft 201. Este contaba con 650 combatentes, que recibiron contratos individuais que os obrigaban a prestar servizo durante un ano máis.[24]
Shukhevych ostentou os títulos de Hauptmann (capitán) da primeira compañía e subcomandante do batallón, que estaba comandado por Yevhen Pobihushchyi.
O 19 de marzo de 1942, o batallón chegou a Bielorrusia onde actuou no triángulo entre Mogilev, Vitebsk e Lepel.[24] O historiador polaco-alemán e experto no Holocausto Frank Golczewski, da Universidade de Hamburgo, describiu as actividades do Batallón Schutzmannschaft 201 en Bielorrusia como "loitar contra partisanos e matar xudeus".[32] Estímase que máis de 2.000 partisanos soviéticos foron asasinados polo batallón durante a súa operación en Bielorrusia.[33]
O 1 de decembro de 1942, tras a expiración dos seus contratos dun ano, os membros do Batallón negáronse a renovar os seus servizos.[6] A principios de xaneiro de 1943, o batallón foi enviado a Lviv e alí disolveuse, sendo encarcerados moitos dos combatentes por negárense a formar unha nova unidade.[6] Boa parte dos que conseguiron fuxir formaron o núcleo do servizo de seguridade da OUN (B). Outra parte uniuse ao batallón Schutzmannschaft 57, que regresou a Bielorrusia e continuou loitando contra partisanos e civís. Shukhevych escapou e decidiu unirse á OUN (B), onde axiña gañou un destacado papel.
Despois de escapar da custodia alemá a finais de 1942 Shukhevych volveu dirixir a sección militar da OUN. En maio pasou a ser membro da dirección da OUN e en agosto de 1943, no Terceiro Congreso Especial da OUN, foi elixido xefe da Dirección da OUN e Comandante Supremo do Exército Insurxente Ucraíno coñecido como UPA.[6]
Á UPA uníronse combatentes do Cáucaso e Asia Central que loitaran coas tropas alemás. O ascenso de non ucraínos no Exército Insurxente Ucraíno deu estímulo á conferencia especial para as Nacións Cativas de Europa e Asia que tivo lugar do 21 ao 22 de novembro de 1943 en Buderazh, preto de Rivne. A orde do día incluía a formación dun plan unificado para o ataque contra as forzas ocupacionais.[34]
Durante o período de ocupación alemá, Shukhevych pasou a maior parte do seu tempo loitando nos bosques, e desde agosto de 1944, tras a anexión de Ucraína polo exército soviético, viviu en varias aldeas do oeste de Ucraína. Co fin de unir todas as forzas nacionais ucraínas para loitar pola independencia de Ucraína, organizou unha reunión entre todos os partidos políticos ucraínos. Como resultado, formouse o Consello Supremo de Liberación de Ucraína (UHVR).
Na primavera de 1943, a UPA da OUN-B iniciou unha campaña de asasinato e expulsión contra a poboación polaca de Volinia, e a principios de 1944 contra os polacos da Galicia Oriental, territorios que foran recoñecidos internacionalmente como parte de Polonia en 1923.[35][36]
O goberno polaco no exilio quería restaurar as fronteiras do leste polaco máis aló da liña Curzon, un obxectivo que tamén foi apoiado polas promesas dos aliados occidentais.[36] A OUN consideraba Galicia e Volinia como territorios de etnia ucraína que deberían incluírse nunha futura república ucraína restaurada.[36]
Estímase que ata 100.000 polacos foron asasinados polos nacionalistas ucraínos durante o conflito e outros 300.000 tiveron que fuxir como resultado da limpeza étnica.[37] Pola contra, os asasinatos de ucraínos por parte dos polacos provocaron entre 10.000 e 12.000 mortos en Volinia, Galicia oriental e o actual territorio polaco.[38] O historiador da Universidade de Alberta, Per Anders Rudling, sostén que Shukhevych comandaba a UPA desde o verán de 1943, cando decenas de miles de polacos foron masacrados.
Segundo Rudling, dende principios da década de 1950, a diáspora ucraína e os académicos ucraínos elaboraron unha versión branqueada da vida de Shukhevych, na que se minimizou, ignorou e incluso se negou o papel que xogou nas masacres de polacos e outros crimes de guerra.
Shukhеvych morreu o 5 de marzo de 1950, supostamente disparándose durante a súa detención por axentes do MGB (Ministerio da Seguridade do Estado da URSS). Foi no medio dunha loita armada cun grupo operativo do MGB que atacou o seu agocho (kryivka) na aldea de Bilohorshcha (hoxe parte da cidade de Lviv).[6] Tiña 42 anos. Vasyl Kuk sucedeuno como líder da UPA.
,_головнокомандувачу_УПА,_генералу.jpg)
Despois da identificación, o corpo de Shukhevych foi incinerado e os seus restos enterrados en segredo.[6] Segundo as memorias dos oficiais da NKVD, o corpo de Roman Shukhevych foi transportado fóra da parte occidental de Ucraína, queimado e as súas cinzas espalladas na marxe esquerda do río Zbruch.[39] Os restos non queimados foron guindados ao Zbruch, onde se erixiu unha cruz de pedra conmemorativa en 2003.
As autoridades soviéticas aplicaron a chamada culpa colectiva e perseguiron a todos os membros da familia Shukhevych. O irmán de Roman, Yuri, foi asasinado na prisión de Bryhidka de Lviv, xusto antes da ocupación alemá de Lviv como parte da política de "descarga".[40] A súa nai Yevhenia e a súa esposa, Nataliya Berezynska, foron enviadas a Siberia. O seu pai, Joseph-Zinovy Vladimirovich Shukhevych (1879-1948) por aquel entón discapacitado, tamén foi sofreu a represión e o exilio. Morreu pouco despois de chegar ao cárcere.
O seu fillo Yuri Shukhevych e a súa filla Mariyka foron ingresados nun orfanato. En setembro de 1972, Yuri foi condenado a dez anos de prisión e outros cinco anos de exilio despois de pasar xa 20 anos en campos soviéticos. Durante ese tempo perdeu a visión.
Despois da súa morte, Shukhevych recibiu a Cruz de Ouro ao Mérito en Combate de Primeira Clase e a Cruz do Mérito de ouro, os premios máis altos entregados polo UPA.[16]
Nos aniversarios de Shukhevych, a extrema dereita ucraína adoita realizar actos de homenaxe en varias cidades do país.[41][42]
O 23 de outubro de 2001, o Museo Histórico de Lviv converteu a casa na que foi asasinado Shukhevych nun museo conmemorativo.[43] No ano 2000 estreouse o filme Neskorenyi, dirixido por Oles Yanchuk, onde foi interpretado polo actor Hryhoriy Hladiy.[44] No 100º aniversario do seu nacemento, acuñáronse selos e moedas na súa honra.[45][46]
En xuño de 2017, o Concello de Kiev cambiou o nome da avenida Xeneral Vatutin da cidade polo de "avenida Roman Shukhevych".[47][48] Nikolai Vatutin foi un comandante militar soviético durante a segunda guerra mundial que foi asasinado polo Exército Insurxente Ucraíno de Shukhevych.[49]
O 5 de marzo de 2021, o Concello de Ternopil púxolle o seu nome ao estadio máis grande da cidade.[50] O 16 de marzo de 2021, o Consello do Oblast de Lviv tamén aprobou o cambio de nome do seu maior estadio, dándolle o nome de Shukhevych e Stepan Bandera.[50]
O 12 de outubro de 2007 o presidente ucraíno, Viktor Yushchenko, condecorou postumamente a Shukhevych co título de Heroe de Ucraína.[51][52] Con todo, o seu sucesor no cargo, Viktor Yanukovich, anunciou o 5 de marzo de 2010 que derrogaría os decretos que lle concederon a Shukhevych e Stepan Bandera o título de Heroes de Ucraína.[53][54] O 21 de abril de 2010, o Tribunal Administrativo de Apelacións de Donetsk declarou ilegal o decreto de Yushchenko que lle concedía o título a Roman Shukhevych, argumentando que o presidente non tiña dereito a lle outorgar este título a Shukhevych, porque este morrera en 1950 e, polo tanto, non vivira no territorio da Ucraína independente (despois de 1991). En consecuencia, Shukhevych non era un cidadán ucraíno, e este título non podía serlle concedido.[55] O Tribunal Administrativo Supremo de Ucraína declarou ilegal o título de Heroe de Ucraína de Shukhevych en agosto de 2011.[56][51]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
