Lingua dakota

A lingua dakota^[3] (tamén chamada dakhota) é unha lingua síux falada pola tribo síux dos dakota. O dakota é considerada unha lingua estreitamente relacionada e mutuamente intelixible coa lingua lakota.

Dakota Dakhótiyapi, Dakȟótiyapi
Pronuncia:	[daˈkʰotijapi], [daˈqˣotijapi]
Falado en:	Estados Unidos Canadá (algúns falantes)
Rexións:	Dacota do Norte e Dacota do Sur, norte de Nebraska e sur de Minnesota
Total de falantes:	290 (2016)[1]
Familia:	Síux  Síux occidental   Síux do val do Mississippi    Dakota     Síux      Dakota
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	dak
ISO 639-3:	dak
Mapa
Status
O dakota está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[2]

Fonoloxía

Vogais

O dakota ten cinco vogais orais, /a e i o u/, e tres vogais nasais, /aŋ iŋ uŋ/.

		Anterior	Central	Posterior
Pechada	oral	i		u
	nasal	iŋ		uŋ
Media		e		o
Aberta	oral		a
	nasal		aŋ

Consoantes

		Labial	Dental/ Alveolar	Palatal	Velar/ Uvular	Glotal
Nasais		m [m]	n [n]
Oclusivas	Aspiradas	ph [pʰ] pȟ [pˣ]	th [tʰ] tȟ [tˣ]	čh [ʧʰ]	kh [kʰ] kȟ [kˣ]
	Xordas	p [p]	t [t]	č [ʧ]	k [k]	’ [ʔ]
	Exectiva	p’ [pʔ]	t’ [tʔ]	č’ [ʧʔ]	k’ [kʔ]
	Sonoras	b [b]	d [d]		g [ɡ]
Fricativas	Xordas		s [s]	š [ʃ]	ȟ [χ]
	Exectivas		s’ [sʔ]	š’ [ʃʔ]	ȟ’ [χʔ]
	Sonoras		z [z]	ž [ʒ]	ǧ [ʁ]
Aproximante		w [w]		y [j]		h [h]

Notas

1. ethnologue.com (ed.). "Dakota". Consultado o 11 de xullo de 2018.
2. Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
3. Definición de dakota no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.

Véxase tamén

A Galipedia ten un portal sobre: Pobos indíxenas de América

Bibliografía

• DeMallie, Raymond J. (2001). Sioux until 1850. In R. J. DeMallie (Ed.), Handbook of North American Indians: Plains (Vol. 13, Part 2, pp. 718–760). W. C. Sturtevant (Gen. Ed.). Washington, D.C.: Smithsonian Institution. ISBN 0-16-050400-7.
• Parks, Douglas R.; & Rankin, Robert L. (2001). The Siouan languages. In Handbook of North American Indians: Plains (Vol. 13, Part 1, pp. 94–114). Washington, D.C.: Smithsonian Institution.
• de Reuse, Willem J. (1987). One hundred years of Lakota linguistics (1887–1987). Kansas Working Papers in Linguistics, 12, 13-42.
• de Reuse, Willem J. (1990). A supplementary bibliography of Lakota languages and linguistics (1887–1990). Kansas Working Papers in Linguistics, 15 (2), 146-165. (Studies in Native American languages 6).
• Rood, David S.; & Taylor, Allan R. (1996). Sketch of Lakhota, a Siouan language. In Handbook of North American Indians: Languages (Vol. 17, pp. 440–482). Washington DC: Smithsonian Institution.
• Parks, D.R.; DeMallie, R.J. (1992). "Sioux, Assiniboine, and Stoney Dialects: A Classification". Anthropological Linguistics 34 (1–4): 233–255. JSTOR 30028376.
• Riggs, S.R., & Dorsey, J.O. (Ed.). (1973). Dakota grammar, texts, and ethnography. Minneapolis: Ross & Haines, Inc.
• Shaw, P.A. (1980). Theoretical issues in Dakota phonology and morphology. Nova York: Garland Publishing, Inc.