From Wikipedia, the free encyclopedia
A matanza da estrada Málaga-Almería, tamén coñecida como masacre da estrada Málaga-Almería ou Desbandá (La Desbandá), foi un dos episodios máis tráxicos da Guerra civil española.[1] Ocorreu o 8 de febreiro de 1937, cando as tropas franquistas avanzaron sobre a cidade republicana de Málaga.[2]
| Masacre da estrada Málaga Almería | |
|---|---|
 Representación dun grupo de refuxiados durante a súa fuxida cara a Almería. | |
| Lugar | Estrada Málaga-Almería, Andalucía |
| Branco(s) | Civís, incluíndo mulleres e nenos |
| Data | Fin de xaneiro de 1937 (CET) |
| Tipo de ataque | Masacre |
| Arma(s) | Avións e barcos |
| Mortos | Estimados en varios miles (entre 3000 - 5000, máis de 5000 segundo algúns historiadores) |
| Feridos | Número indeterminado |
| Perpetrador(es) | Aviación italiana e forzas franquistas |
| Motivo | Causar terror na poboación civil e frear o éxodo |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Ante o avance das forzas fascistas e nacionalistas e o temor a represalias, estímase que entre 5.000 e 15.000 civís, incluíndo mulleres e nenos, tentaron abandonar a cidade en masa, asediada pola estrada costeira N-340 que conecta Málaga coa cidade de Almería.[3][4][5]
Durante a súa marcha, os civís refuxiados foron bombardeados e metrallados desde o aire pola aviación italiana de Mussolini, aliada de Franco, e tamén desde o mar, nun claro intento de causar terror entre a poboación civil.[6][7]
O 12 de abril de 1931 España celebrou as súas primeiras eleccións democráticas desde a ditadura de Miguel Primo de Rivera. As eleccións deron lugar á formación da II República Española. Rapidamente, apareceu unha profunda división entre as ideoloxías políticas dominantes na época. Esta tensión culminou cun golpe de estado o 18 de xullo de 1936 polas forzas nacionalistas (o bando nacional, formado por monárquicos, falanxistas, fascistas, conservadores e dereitistas de distintos tipos, foi logo coñecido como franquista debido ao liderado do xeneral Franco) apoiadas polo fascismo italiano e o nazismo alemán, que viron a guerra como unha oportunidade para expandir a súa influencia e ensaiar as súas tácticas militares.[8]
Algunhas partes do Estado, como Galiza, ficaron rapidamente baixo o control dos caciques e militares que apoiaban o bando nacional-fascista, mentres outras lograron resistir máis tempo.[8] A resistencia ao golpe en varias rexións do país marcou o inicio da Guerra civil española. Ademais de Sevilla, a rexión sur de Andalucía foi principalmente un bastión republicano durante a guerra. Málaga, cidade republicana da costa sur de Andalucía, foi pronto obxectivo das forzas nacionalistas.[2] En xaneiro de 1937, as forzas nacionalistas fascistas dirixidas por Queipo de Llano foran enviadas para apoderarse de Granada, Marbella, Ronda e arredores. A forza nacionalista-fascista superou en gran medida ao exército leal á República en Málaga. As forzas nacionalistas estaban formadas por soldados franquistas españois, preto de 10.000 camisas negras italianas, nazis alemáns e mesmo tropas das cidades de Ceuta, Melilla, Canarias e Baleares. Mentres tanto, só 12.000 soldados republicanos estaban preparados para defender Málaga dispoñendo dalgúns canóns, porén o bando nacional tamén contaba con superioridade de material bélico.[2]
O 3 de febreiro de 1937, as forzas nacionalistas aproximáronse a Málaga, atopando resistencia republicana. A pesar dos esforzos defensivos, os republicanos foron superados. O asedio de Málaga intensificouse cando unidades italianas do Corpo Truppe Volontarie lanzaron un ataque desde as terras altas circundantes o 6 de febreiro, provocando a evacuación de numerosos civís. O 8 de febreiro, Málaga caeu nas mans das forzas nacionalistas tras ser atacada por terra, aire e mar. As tropas nacionalistas penetraron na cidade con apoio blindado, ao tempo que a Lexión Cóndor alemá e unidades aéreas italianas bombardeaban desde o aire.[2]
Pola súa situación xeográfica ao longo da costa sur do mar Mediterráneo e os seus límites montañosos e interiores (a Serra Morena e o Sistema Bético) Málaga presentaba serias limitacións en canto a medios de transporte e evacuación. Iso deixou a milleiros de cidadáns de Málaga indefensos ante os ataques das forzas nacionalistas, e o 8 de febreiro miles de civís, entre 15.000 e 50.000, maiormente anciáns, mulleres e nenos, fuxiron cara á cidade de Almería a case 125 miles (201 km) ao leste pola estrada principal da costa, a estrada N-340. Durante a retirada, foron bombardeados desde o mar por varios buques nacionalistas, incluídos o Canarias, o Almirante Cervera e o Baleares tornando a estrada nun verdadeiro corredor da morte. Os civís frenéticos que viaxaban desprotexidos pola estrada foron masacrados e a Forza Aérea Republicana non puido deter os ataques. [9] [10] [11]
Após a caída de Málaga, miles de civís morreron, as cifras máis aceptadas son entre 3.000 a 5.000; porén, algúns historiadores ofrecen cifras máis altas.[12] Moitas vítimas, incluíndo nais e nenos, caeron no camiño debido aos ataques e ás difíciles condicións da retirada. Os anciáns, feridos e aqueles incapaces de continuar tamén foron vítimas desta tráxica marcha. Pola súa banda, os que chegaban a Almería atopaban unha recepción mixta, coa comprensible tensión e medo da poboación local. Aqueles que decidiron quedarse en Málaga sufriron a represión das forzas vencedoras, cun número estimado de 4.000 persoas asasinadas e enterradas en fosas comúns, como a do cemiterio de San Rafael.[13][14]
En 2005 iniciouse un acto conmemorativo en Torre del Mar (aproximadamente a medio camiño entre Málaga e Almería) para honrar ás vítimas do masacre. Desde entón, converteuse nunha tradición crear unha coroa de flores para as vítimas cada 7 de febreiro.
Anselmo Antonio Vilar García, nado en Castro de Rei, foi un fareiro galego destinado en Torre del Mar. A súa actuación na Guerra Civil, apagando a luz do faro durante dúas noites, salvou a vida de civís metrallados que fuxían de Málaga cara Almería, polas tropas franquistas. A súa historia foi rescatada polo xornalista de Vélez-Málaga Jesús Hurtado. En 2017 propúxose homenaxear a Anselmo Vilar, e súa historia foi contada na ruta sendeirista de La Desbandá.[15]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
