Uisce

Is é atá in uisce ná leacht leamh, agus níl boladh nó blas air. Clúdaíonn uisce 70% de dhromchla an domhain, na haigéin, na farraigeacha, aibhneacha agus lochanna,^[1]

Uisce

Substaint cheimiceach	aicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach	18.010564684 Da
Tacsón ina n-aimsítear é	Phytelephas aequatorialis, Maclura pomifera, Homo sapiens, Euonymus hamiltonianus, Acacia kempeana agus Abelmoschus esculentus
Ról	acmhainn nádúrtha agus príomh-mheitibilít
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceach	H₂O
SMILES canónta	Model 2D O
InChI	Model 3D
Airí
Dlús	0.983854 g/cm³ (a −30 °C, leacht) 0.993547 g/cm³ (a −20 °C, leacht) 0.998117 g/cm³ (a −10 °C, leacht) 0.9998395 g/cm³ (a 0 °C, leacht) 0.999972 g/cm³ (a 4 °C, leacht) 0.99996 g/cm³ (a 5 °C, leacht) 0.9997026 g/cm³ (a 10 °C, leacht) 0.9991026 g/cm³ (a 15 °C, leacht) 0.9982071 g/cm³ (a 20 °C, leacht) 0.9977735 g/cm³ (a 22 °C, leacht) 0.9970479 g/cm³ (a 25 °C, leacht) 0.9956502 g/cm³ (a 30 °C, leacht) 0.99403 g/cm³ (a 35 °C, leacht) 0.99221 g/cm³ (a 40 °C, leacht) 0.99022 g/cm³ (a 45 °C, leacht) 0.98804 g/cm³ (a 50 °C, leacht) 0.9857 g/cm³ (a 55 °C, leacht) 0.98321 g/cm³ (a 60 °C, leacht) 0.98056 g/cm³ (a 65 °C, leacht) 0.97778 g/cm³ (a 70 °C, leacht) 0.97486 g/cm³ (a 75 °C, leacht) 0.9718 g/cm³ (a 80 °C, leacht) 0.96862 g/cm³ (a 85 °C, leacht) 0.96531 g/cm³ (a 90 °C, leacht) 0.96189 g/cm³ (a 95 °C, leacht) 0.95835 g/cm³ (a 100 °C, leacht)
Luas forleata fuaime	1,497 m/s (25 °C, leacht) 473 m/s (100 °C, gás) 3,000 m/s (, solad)
Kinematic viscosity (en)	0.01012 cm²/s agus 0 m²/s
Slaodacht dhinimiciúil	1.7911 mPa s (a 0.01 °C, 1 atm, leacht) 1.0016 mPa s (a 20 °C, 1 atm, leacht) 0.89002 mPa s (a 25 °C, 1 atm, leacht)
Comhéifeacht athraonta	1.3945 (a 0 °C, 226.5 nm) 1.33432 (a 0 °C, 589 nm) 1.32612 (a 0 °C, 1,013.98 nm) 1.39336 (a 20 °C, 226.5 nm) 1.33298 (a 20 °C, 589 nm) 1.32524 (a 20 °C, 1,013.98 nm)
Thermal conductivity (en)	0.56 W/(m K)
Móimint leictreach dhépholach	1.854 D
Pointe leáite	0.002519 °C (a 101.325 kPa) 0 °C (a 101.325 kPa)
Fiuchphointe	99.9839 °C (a 101.325 kPa) 99.9743 °C (a 101.325 kPa)
Pointe dianscaoilte	2,200 °C 3,000 °C
Eantrópach mólarach caighdeánach	69.9 J/(mol K) agus 188.8 J/(mol K)
Móimint leictreach dhépholach	1.854 D
Eantalpacht chaighdeánach an fhoirmithe	−241,818 J/mol agus −285,830 J/mol
Eantalpacht mólarach de ghalú	40.656 kJ/mol agus 9.717 kcal/mol
Saintoilleadh teasa	4,184 J/(kg K), 2,110 J/(kg K), 1,640 J/(kg K) agus 4,216 J/(kg K)
Guais
Dáileog mharfach airmheánach	90 g/kg (francach, riarachán béil)
Rialachán (CE) Uimh. 1272/2008 (luach ar iarraidh) NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response ()
Eile
slaodacht, odorlessness (en) , tastelessness (en) , toilleadh teasa, amfaiteireacht, dath, bogthaise agus cruas

Ní féidir le haon chineál beatha ar domhan maireachtáil gan uisce.^[2] Tuaslagann sé beagnach gach ábhar a bheag nó a mhór, ach amháin ábhair i bhfoinn mhóilíneach (mar shampla, O₂, CH₄). Tá H2O i ngach orgánach beo agus riachtanach don bheatha.

Deoir uisce ag titim

Ceimic

Deoir uisce ag titim

Is é atá i móilín uisce ná dhá adamh hidrigin agus aon adamh ocsaigin. H₂O is foirmle cheimiceach dó. Is í an chomhdhúil mhóilíneach is coitianta ar Domhan.

Ní aigéad nó alcaileach é, agus tá pH 7 aige. Tá fiuchphointe 100 °C agus reophointe 0 °C aige. Mar sin, is leacht é a reonn ina oighear ag O °C, agus a fhiuchann chuig gás/galuisce ag 100 °C. Má bhruithtear é, déantar gal as, agus má reotar é, déantar oighear as.

Nasctha le chéile le naisc hidrigine mar leacht, agus oibríonn uisce i gcomheagar le hiain thuaslagtha ann. Neamhchoitianta go leor, tá an solad níos éadroime ná an leacht.

Nuair a bhíonn tiúchan ard ian cailciam is maignéisiam ann, deirtear gur uisce crua é. Bogtar é trí na hiain seo a athshuíomh le sóidiam is potaisiam nach ndéanann táirgí dothuaslagtha le gallúnach.^[3]

Nuair a athraíonn uisce ina ghal, tugtar ‘galú’ ar an ar an bpróiseas seo. Athraíonn uisce ina ghal nuair a éiríonn sé níos teo.

Féach freisin

• Uisce Éireann
• Uisce ólacháin
• Uisce buacaire
• Truailliú uisce

Naisc sheachtracha

• water.ie Suíomh oifigiúil

Tagairtí

1. Fréamh an Eolais, Matt Hussey, Coiscéim, p690
2. cogg.ie (2015). "Ar Scáth a Cheile". Dáta rochtana: 2024.
3. Hussey, Matt (2011). "Uisce". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 690.

Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.