Keninkryk Ingelân
From Wikipedia, the free encyclopedia
It Keninkryk Ingelân (Ingelsk: Kingdom of England) wie in soeverein en ûnôfhinklik lân op 'e Britske Eilannen, dat bestie fan 'e tsiende oant de achttjinde iuw. It ûntstie yn 927 troch de feriening fan ferskate Angelsaksyske keninkriken ûnder it regear fan Atelstan, de lêste kening fan Wesseks. Yn 'e ûnlijige alfde iuw kaam it yn 1016 ta it Noardseeryk fan Knút de Grutte te hearren, yn in personele uny mei Denemark en Noarwegen, en waard it yn 1066 ferovere troch Willem de Oermasterder, de hartoch fan Normanje. Yn 1282 waard it Prinsdom Wales by Ingelân foege troch kening Edwert I. It krewearjen fan dyselde om ek it Keninkryk Skotlân te oerweldigjen, mislearre lykwols en rûn út op 'e slepende Skotske Unôfhinklikheidsoarloggen. Under kening Edwert III rekke Ingelân yn 1337 bestrûpt yn 'e Hûndertjierrige Oarloch mei Frankryk. Nei de ein dêrfan, yn 1453, brieken yn 1455 suver fuort de Roaze-oarloggen út, in binnenlânsk dynastyk konflikt tusken de Huzen York en Lancaster.
Keninkryk Ingelân Kingdom of England | |
---|---|
0927 – 1649 1660 – 1707 | |
flagge | wapen |
Frânsk: Dieu et mon droit ("God en myn rjocht") | |
geografyske lokaasje | |
polityk | |
haadstêd | Winchester (oant 12e iuw) Londen (12e iuw-1707) |
offisjele taal | Ingelsk |
steatsfoarm | parlemintêre monargy |
ûntstien út | ● Ken. Dumnonia ● Ken. East-Anglia ● Ken. Esseks ● Ken. Kent ● Ken. Mersia ● Ken. Noardumbrje ● Ken. Susseks ● Prdm. Wales ● Ken. Wesseks |
opgien yn | Ken. Grut-Brittanje |
no diel fan | Feriene Keninkryk |
sifers | |
ynwennertal | 500.000 (1283) 3.000.000 (1542) 5.750.000 (1707) |
befolkingstichtens | 3,4 / km² (1283) 20,7 / km² (1542) 38,1 / km² (1707) |
oerflak | 145.000 km² (1283-1542) 151.000 km² (1542-1707) |
bykommende ynformaasje | |
muntienheid | Ingelsk pûn |
Dêrút kaam fuort dat yn 1485 it Hûs Tudor op 'e Ingelske troan kaam, dat besibskipsbannen mei beide partijen hie. Under de Tudor-keningen Hindrik VIII en Elizabeth I waard de Reformaasje trochfierd en berikte Ingelân yn 'e sechstjinde iuw in hichtepunt fan kulturele bloei. Nei't Elizabeth yn 1603 sûnder bern stoarn wie, kaam har efterneef, de Skotske kening Jakobus Stuart as Jakobus I op 'e Ingelske troan, wêrmei't in personele uny mei it Keninkryk Skotlân ûntstie. Healwei de sechstjinde iuw briek de Ingelske Boargeroarloch út, dy't kulminearre yn 'e ûnthalzing fan kening Karel I yn 1649. De monargy waard dêrnei ôfskaft en de Ingelske Republyk stifte, dy't alve jier bestie foar't yn 1660 mei de Restauraasje fan it Hûs Stuart it Keninkryk Ingelân weroprjochte waard. De Glorieuze Revolúsje fan 1688 bewissige dat it bestjoer fan Ingelân yn protestantske hannen bleau. Yn 1707 waarden yn Skotlân en Ingelân de Wetten op de Uny oannommen, wêrmei't de keninkriken Ingelân en Skotlân opholden te bestean en ferfongen waarden troch it nije Keninkryk Grut-Brittanje.