فیل (سوره)
صد و پنجمین سورۀ قرآن با ۵ آیه / From Wikipedia, the free encyclopedia
فیل صد و پنجمین سوره از سورههای قرآن است به اجماع شیعه و سنی در مکه و به صورت یکباره نازل شده است. به گفته منابع اسلامی، این سوره با توجه به روایتگری داستان اصحاب فیل و ماجرای حمله ابرهه به مکه، به سوره فیل نامگذاری شده، اما در نظر قرآنپژوهان، این سوره احتمالا نسخه دیگری از روایت حمله سپاهیان یونانی به فرقه یهودی مکابیان در کتاب مقدس—که نابودی سپاه کفار توسط فرشتگان آسمانی را بازگو میکند—است.[1]
فیل | |||||
---|---|---|---|---|---|
دستهبندی | مکی | ||||
اطلاعات آماری | |||||
ترتیب در قرآن | ۱۹ | ||||
جزء | ۳۰ | ||||
شمار آیهها | ۵ | ||||
شمار واژهها | ۲۳ | ||||
شمار حرفها | ۹۳، ۹۶ یا ۹۷ | ||||
متن سوره | |||||
|
|
||||
اختلافها در قرائت سوره، تنها به دو عبارت «الم تر» در اعراب حرف راء و «ترمیهم» در تاء-یاء بودن حرف اول فعل ختم میشود. برخی از منابع شیعی، هدف از شأن نزول سوره را مربوط به ماجرای نگرانی قریش، در خصوص حمله رومیان و ایرانیان به مکه و تخریب کعبه پس از دعوت عمومی محمد دانستهاند. از دیگر اختلافات مربوط به سوره، معنای کلمه «ابابیل» است. از جمله معناهای مطرح شده در خصوص این کلمه میتوان به: جماعتهای متفرق، جماعت بسیار زیاد و جماعتی که در پی هم میآیند اشاره کرد. دربارهٔ معنای واژه «سجیل» در آیه چهارم، رایجترین اقوال به سنگ گل گرفته شده اشاره دارد. در خصوص معنای واژه «عصف»، معانی مختلفی گزارش شده است؛ در این میان معانی چون برگ کشت، نخاله یا کاه مطرح شده است.
مفسران قرآن، در اتحاد و جدا بودن دو سوره قریش و فیل، دچار اختلاف شدهاند. در این میان گروهی از مفسرین اهل سنت همچون زمخشری، در میان این دو سوره، وجود هرگونه فاصلهای از جمله عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» را انکار کردهاند و گروهی دیگر همچون آلوسی، از وجود این عبارت در بین دو سوره گزارشهایی را مطرح کردند. طباطبایی، مفسر شیعه معتقد است که وجود بسم الله در بین این دو سوره، از باب تواتر ثابت است. با این وجود برخی از فقهای شیعه، به لزوم خواندن سوره قریش پیش از سوره فیل در نمازها، فتوا دادهاند.
روایات متفاوتی از محدثان شیعه و سنی در فضیلت قرائت این سوره آمده است. از جملهٔ این روایات، در امان ماندن از فرورفتن در زمین و دگرگونی قیافه در اثر خواندن این سوره است. همچنین در روایاتی از جعفر صادق، به بهشتی بودن خوانندگان سوره فیل در نمازها وعده داده است.