کرمان
مرکز استان کرمان From Wikipedia, the free encyclopedia
مرکز استان کرمان From Wikipedia, the free encyclopedia
کِرمان کلانشهری در جنوبشرقی ایران و مرکز استان کرمان و مرکز شهرستان کرمان است. جمعیت این شهر طبق سرشماری بر اساس آمار سال ۹۵ معادل ۵۳۷٬۷۱۸ نفر بودهاست.[5] وسعت شهر کرمان نزدیک به ۲۴۰ کیلومتر مربع است حاشیهنشینی مهمترین مشکل شهر کرمان است.[6]کرمان یکی از قطبهای پزشکی ایران است. این شهر یکی از شهرهایی است که میزبان عملهای سخت پیوند اعضا در کشور میباشد[7][8] شهر کرمان با داشتن دانشگاه تیپ یک علوم پزشکی کرمان[9] و دانشگاه شهید باهنر یک قطب علمی در کشور بهشمار میرود.[10]کرمان همچنین با ارتفاع ۱۷۶۴ متر از سطح دریا، چهارمین مرکز استان مرتفع ایران بهشمار میرود و همین موضوع سبب اعتدال و خنکی تابستانه هوای این شهر در مقایسه با شهرهای دیگر با اقلیم نیمه کویری ایران شدهاست.[11] فهرست مراکز استانهای ایران بر پایه ارتفاع از سطح دریا کرمان همچنین با داشتن بناهای تاریخی متعدد و پشتوانه تاریخی و تمدنی قوی، یکی از پنج شهرتاریخی ایران بهشمار میرود.[12]
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (اوت ۲۰۲۲) |
کرمان | |
---|---|
مختصات: ۳۲°۳۸′۴۱″ شمالی ۵۱°۴۰′۰۳″ شرقی | |
کشور | ایران |
استان | کرمان |
شهرستان | کرمان |
بخش | مرکزی |
تأسیس | هزاره چهارم قبل از میلاد |
همنام | کارمانیا، گواشیر، بوتیا، شش دروازه، کریمان |
شهرداری | مناطق پنجگانه شهرداری کرمان |
حکومت | |
• نوع | شهرداری کرمان |
• نهاد | شورای اسلامی شهر کرمان |
• شهردار | محسن تویسرکانی[1] |
• نماینده دفتر نهاد رهبر | علیدادی سلیمانی |
• مجلس خبرگان | فهرست نمایندگان خبرگان |
ارتفاع | ۱۷۶۴ متر (۵۷۸۷ فوت) |
جمعیت |
|
اهلیتنام | کرمانی |
زبانها | |
• اصلی | فارسی |
منطقهٔ زمانی | یوتیسی +۰۳:۳۰ (ساعت رسمی ایران) |
• تابستانی (DST) | یوتیسی +۰۴:۳۰ (ساعت تابستانی) |
کدهای منطقه | (+۹۸) ۰۳۴ |
پلاک خودرو | ایران 45[3] |
فرودگاه بزرگ | فرودگاه بینالمللی آیتالله هاشمی رفسنجانی کرمان (IATA: KER, ICAO: OIKK) |
ترانزیت سریعالسیر | سازمان اتوبوسرانی کرمان و حومه |
اداره شبکه بهداشت وسلامت | دانشگاه علوم پزشکی کرمان |
میانگین دما و بارندگی | ۱۵٫۸ درجه سانتیگراد - ۱۴۸ میلیمتر[4] |
مسیرها | جاده ۸۴ جاده ۹۱ جاده ۸۶ |
وبگاه | kerman |
کرمان در گذشته نامهای دیگری چون بوتیا، کجاران (بم)، کریمان، کرمانیا، کارمانا و گواشیر[13] داشتهاست. نام کرمان را در کتیبههای داریوش میتوان دید. در آنجا کرمان نام ناحیهای است که از آن چوب یاک برای کاخهای هخامنشی حمل میشود. نوشتههای یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیرهای از پارسیان گفتهاند. از ریشه کر (کر به اوستا و کری به سانسکریت) چندین واژهٔ سانسکریت در دست است و بر این مبنا چند فرض در رابطه با معنای واژهٔ کرمان در دست است:
«چو یک چند بگذشت بر هفتواد بر آواز آن کرم کرمان نهاد»
قلعه دختر و قلعه اردشیر از آثار دوران اشکانی در خاور شهر کنونی کرمان، که هنوز خرابههای آنها برجاست، گواه بر این است که دست کم در زمان اردشیر بابکان در همین محل، شهری آباد و دژهایی مهم وجود داشتهاست. مؤلف جغرافیای کرمان معتقد است که حدود ۲۲۰ پس از میلاد، به هنگام فتح کرمان به دست اردشیر این محل گواشیر نام گرفته و مرکز ولایت کرمان بودهاست بنا به گفته هرودت کرمانیا از قبایل دوازدهگانه ایران محسوب میشده و ساتراپی چهاردهم (دارا) مشتمل بر ایالت کرمان بودهاست.
در روایات اساطیری آمدهاست که کیخسرو کرمان و مکران را به رستم بخشید. در کتاب شاهنامهٔ فردوسی در بخش پادشاهی اشکانیان آمدهاست که کرمان که تا آن زمان کجاران خوانده میشده، ایالتی خودمختار بوده که به فرمانروایی فردی به نام هفتواد اداره میشدهاست و به خاطر وجود کرمی افسانه ای نام شهر به کرمان تغییر میکند. همچنین نشانیهایی از فرمانروایی بهمن بر این خطه میدهند آنگاه روایت تاریخی این سرزمین آغاز میشود و اینکه در زمان هخامنشیان کوروش آن را تبعید گاه نبونید (پادشاه مغلوب شدهٔ بابِل) قرار داد. در زمان اشکانیان، اردشیر اول به کرمان حمله میکند و بلاش، حاکم آن زمان کرمان را اسیر میکند، شهر را میگیرد و فرزند خود را که او هم اردشیر نام داشت، به حکومت کرمان میگمارد.[19][20]
بنا به نوشتههای مورخ کلدانی و کاهن معبد مردوک در سالهای ۵۳۹–۵۳۸ -که کتب او از منابع مهم تاریخ زمان کورش است – کرمان از ولایات تابعه کوروش بوده و محلی مطمئن برای او بهشمار میرفتهاست. در عصر داریوش کبیر نام کرمان جزء ولایات تابعه هخامنشی آمدهاست و در کتیبه بنای شوش کلمهای مشاهده میشود که نام چوب درختی بودهاست که برای استحکام بنای ساختمانها (شاید همان کاخ) به کار میرفته و محل تهیه این چوب کرمان ذکر شدهاست. در این مورد داریوش میگوید «چوب بیش مکن از گنداره(قندهار) و کرمان حمل شود.»
در متن کتیبهای که از شاپور اول ساسانی – در اطراف کعبه زرتشت در نقش رستم فارس – بهدست آمدهاست، شاپور دربارهٔ قلمرو خود چنین مینویسد: منم خداوندگار مزداپرست شاپور شاهنشاه ایرانیان وغیر ایرانیان. امارات و ولایات امپراتوری ایران اینها هستند: پارس، پارت، خوزستان، میشان، آشور، آذیان، عربستان، آذرآبادگان (آذربایجان)، ارمینیا (ارمنستان)، سسیگان، کرمان و سیستان. هرودت و استرابون مورخان یونانی که قبل از میلاد مسیح میزیستهاند در تشریح سفر بازگشت اسکندر مقدونی پس از فتح هند نوشتهاند «اسکندر مقدونی سرزمین کرمان را برای تصرف هندوستان پیموده، هنگام مراجعت با لشکریان خود که حدود یکصد و بیست هزار نفر پیاده و پانزده هزار نفر سواره بودند به شهر کرمان وارد شد و فرمان داد که مدت یک هفته لشکریان وی در این شهر استراحت کنند و به جشن و سرور بپردازند و از این مطلب معلوم میشود که شهر کرمان در عصر تا چه حد وسیع آباد و پر نعمت بوده که توانسته این همه لشکر را به خود راه دهد و آذوقه آنها را فراهم سازد» (بر گرفته از کتاب از قلعه دختر تا دقیانوس تألیف محمد دانشور انتشارات مرکز کرمانشناسی)[21][22]
در کتب تاریخی از عهد قدیم، چند جا به نام کرمانیان به صورت بخشی از ایران برمیخوریم. هرودت میگوید: پارسیها به شش طایفه شهری و دهنشین و چهار طایفه چادرنشین تقسیم شدهاند شش طائفه اولی عبارتند از: مرفیان، ماسپیان، پانتالیان، دروسیان، گرمانیان در خصوص گرمانیان تصور میرود همان کرمانیان باشند. در کتیبههای هخامنشی ظاهراً مقصود از کلمه «کارمانیا» همان کرمان است.[21][22] بروس مورخ کلدانی و کاهن مردوک در ذکر فتح بابل توسط کوروش و مسلط شدن کوروش بر نبونید پادشاه بابل مینویسد: «... کوروش با او به رأفت رفتار کرده به کرمان تبعیدش کرد تا در آنجا سکنی گزیند، نبونید در آنجا تا آخر عمر بزیست و در همانجا در گذشت» (برگرفته از حاشیه استاد باستانی پاریزی بر کتاب تاریخ کرمان بقلم احمد علی خان وزیری)[21][22]
احمد علی خان وزیری (مؤلف کتاب جغرافیای کرمان) معتقد است که حدود ۴۳۰ سال قبل از اسلام – به هنگام فتح کرمان بدست اردشیر – این محل گواشیر نام داشته که مرکز ولایت کرمان بودهاست. بخشی از خانههای مسکونی مردم فقیر در پای دامنههای این دو تپه و قلعه شکل یافته بوده و بعداً با گسترش تدریجی شهر کرمان در جهت غرب توسعه یافته و با توجه به توسعه و رونق اقتصادی در دورههای بعد از اسلام این شهر به تدریج نضج گرفته و رفته رفته بزرگتر شده تاجایی که وسعت آن به حدود دویست هکتار رسیده هم رسیده، با گذشت زمان و به دلیل ناامنی منطقه و حمله غارتگران و دزدان علاوه بر حصارهای رفیعی که دور قلعه دختر و قلعه اردشیر کشیده شده بود گرداگرد شهر نیز حصاری بلند کشیدند.
باستانی پاریزی مورخ معاصر در کتاب وادی هفتواد به نقل از تاریخ ایران در زمان ساسانیان و همچنین در حاشیه کتاب تاریخ کرمان تألیف احمد علی خان وزیری آوردهاست «گشتاسب پسر لهراسب در سال ۵۷۷۲ از هبوط آدم به طالع میزان آن را بنا نهاد و در آن بنای آبادانی نهاد و آتشکده ساخت و بعد از آن اسکندر رومی بر ایران مستولی شد و ممالک ایران را به ملوک طوایف بخش کرد، کرمان در تصرف اشکانیان بود در اواخر عهد ملوک طوایف در این خطه دلگشا، هفتواد نامی کرمانی، امیر بود قلعهای در بالای کوهی بساخت. اردشیر بابکان که سر سلسله و پادشاه اول ساسانیان بود ملوک طوایف را در ایران برانداخت و به کرمان آمد. ملک هفتواد بستد به طالع میزان بنای این شهر عظیم گذاشت که اکنون آثار حصار و خندق آن خارج شهر باقی است و آن را موسوم به گواشیر کرد.
ابن اثیر در جلد اول الکامل به نقل از طبری میگوید: «چون اردشیر به کرمان رفت در آنجا حاکمی بود که بلاش نام داشت و جنگ شدیدی درگرفت و اردشیر در آن جنگ شخصاً شرکت داشت و بلاش را اسیر کرد و شهر را گرفت و فرزند خود را که نیز اردشیر نام داشت در آنجا گذاشت و… و قلعهای که به نام اردشیر معروف است شاید در زمان همین اردشیر بابکان و پسرش اردشیر که حاکم کرمان بود ساخته شده باشد و پیش از آن از قلعه دختر قلعه کهنه از شهر دفاع و حفاظت میکردهاند. بنای شهر کرمان تا قرن چهارم ه.ق در جنوب شرقی قلعه اردشیر وقلعه دختر و در پار این دو قلعه شکل میگیرد و از قرن چهارم ه.ق به بعد رشد شهر به سمت غرب بودهاست و از قرن نهم به بعد رشد شهر و محلات آن از غربیترین نقاط شهر شهر قدیم به سمت شمال و سپس به جانب جنوب شرق بودهاست. در بخش سازمانی کرمان، و قبل از خراب کردن حصار، ۳۲ محله و جود داشتهاست که در حال حاضر اکثراً به صورت قدیمی خود و بعضاً به صورت مخروبه و بعضاً مخروبه و گاهی با انجام تغییرات جزئی باقی ماندهاست.[نیازمند منبع]
اولین حاکم بومی ایالت کرمان، بعد از هزار سال – پس از ظهور اسلام – تقی خان درانی بود. وی که از اهالی دران از روستاهای منطقهٔ کوهپایه کرمان بود و به شغل ذغال فروشی اشتغال داشت، بر اثر واقعه ای ناخواسته، مورد ظلم و ستم حاکم کرمان در دورهٔ زندیه – خدا مراد خان – قرار گرفت. وی با جمع کردن عده ای به دور خویش، شبانه به محل استقرار حاکم راه یافت و با کشتن او، توانست چندی ادارهٔ شهر را در دست گیرد. تقی خان، در چندین جدال با فرستادگان کریم خان زند، در نهایت اسیر گشت و به شیراز فرستاده شد و به دستور خان زند به دار آویخته شد.
سرانجام وکیل، نظرعلیخان زند را مأمور سرکوبی شورش تقیخان درانی کرد. این بار نظر علیخان توانست با کمک مردم شهر کرمان که شهر را تصرف کند. تقیخان درانی دستگیر و به شیراز به خدمت وکیل فرستاده شد. بنا بهدستور کریمخان، مردی که سه سال تمام حکومت کرمان را در اختیار داشت به مرگ محکوم شد.[23]
تسخیر کرمان به دست محمود افغان در دوره اسلامی و مقارن با ۲۱ تا ۲۴ هجری قمری و سالهای بعد از آن، کرمان همواره مورد هجوم اعراب قرار گرفت. در زمان حکومت خلفای عباسی کرمان به شورشهای مکرر دست زد ولی هیچیک به سامان نرسید تا سرانجام در سال ۲۵۳ هجری قمری به تصرف یعقوب لیث، مؤسس سلسه صفاریان درآمد. پس از آن این سرزمین در زیر سلطه حکومتهای قدرتمند زمان مانند سامانیان، دیلمیان، آل بویه و سلاجقه قرار گرفت.
در عصر غزنویان فرمانروایان خونریز و هوسران آرامش را از مردم گرفتند. تنها در عهد سلجوقیان، حکومت ملک قاورد و فرزندانش بود که کرمان روی رفاه و آسایش دید و آثاری چون مسجد ملک پدید آمد. پس از حکومت ۱۵۰ ساله سلاجقه باز با حمله مغول بلای غز بر کرمان نازل شد. براق حاجب از سرداران قراختائیان، کرمان را به تصرف درآورد. از اعقاب وی ترکان خاتون بر کرمان فرمانروایی یافت که در آبادانی شهر کوشید و دخترش پادشاه خاتون نیز حاکمی فاضل و حامی دانشمندان بود. این سلسله از ۶۱۹ تا ۷۰۳ ه.ق در کرمان سلطنت کردند. در زمان حکومت قراختائیان بود که مارکو پولو سیاح معروف ونیزی از کرمان دیدن کرد. در سال ۷۱۴ هجری قمری امیر مبارزالدین محمد مؤسس سلسله آل مظفر، کرمان را تصرف کرد.
یاقوت گوید کرمان در دوره سلاجقه از بهترین و آبادترین بلاد محسوب میشد ولی در قرن هفتم که وی جغرافیای خود را مینوشت شهرهای آن ایالت خراب بود و کشتزارها بیحاصل و اهالی سرگردان و بیچاره بودند و بالاخره در پایان قرن هشتم جنگهای امیر تیمور ویرانی و خرابی کرمان را تکمیل کرد و آن ناحیه را سراسر به ورطه خرابی و بدبختی فرو برد.[24]
تیموریان از سال ۷۹۶ تا ۸۳۴ بر کرمان فایق آمدند. سپس تنی چند از طایفه قراقویونلو در کرمان به قدرت رسیدند.
سلاطین صفوی از ۹۱۵ ه.ق کرمان را به متصرفات خود افزودند در ۱۰۰۵ ه.ق گنجعلیخان از سوی شاه عباس صفوی به حکومت کرمان رسید که بر اثر تدبیر و تداوم حکومت او، شهر چندی روی آسایش و آرامش دید و زمانه برای ترقی و آبادانی مناسب شد. در روزگار افول قدرت صفویان، افاغنه کرمان را به جزای شهامت و مقاومت در برابر آنان به خاک و خون کشیدند و نادرشاه افشار هم هنگامی به کرمان رسید که بر اثر کشتن رضاقلی میرزا (پسرش) به جنون آدمکشی مبتلا شده بود. او دستور گردن زدن مردم بیگناه را صادر کرد و یکی از بزرگترین قتلعامهای معروف تاریخ کرمان را به راه انداخت. نادرشاه افشار و عمال او هنگام تسخیر آن در سال ۱۱۶۰ ه.ق ضمن غارت و چپاول اموال مردم بسیاری مردان آن را سربریده و از کله آنان منارههایی ساختند. محله پامنار که هنوز هم به همین نام خوانده میشود یادگار آن فاجعه و تجدیدکننده خاطرات تلخ آن جنایت تاسفانگیز است.[25]
کرمان به دلیل حمایت از آخرین بازمانده زندیه (لطفعلی خان زند) گرفتار خشم آقامحمدخان قاجار قاجار شد که به روایت تاریخ، هفت من (به روایتی بیست هزار جفت و به روایتی دیگر هفتاد هزار جفت) چشم از مردم درآورد. جانشینان او تلاش کردند تا با اعزام حاکمانی مدیر و مدبر همچون محمد اسماعیل خان نوری وکیل الملک و ابراهیم خان ظهیرالدوله به بازسازی شهر کرمان و دلجویی مردم بپردازند و با برپایی آثاری چون مجموعه ابراهیم خان گذشتهها را به فراموشی بسپارند.[21]
در سال ۱۲۹۳ هجری قمری دور شهر کرمان تقریباً یک فرسخ (۶ کیلومتر) به شکل قثا (خیار چمبر) و طولش از دروازه خراسانی (دروازه گبری) تا دروازه رق آباد (ریگ آباد) و عرضش از دروازه وکیل تا دروازه ارگ و این شهر با برج و بارو و خندقهایی به عرض تقریبی ده متر و عمق چهار متر، محصور بودهاست. شهر کرمان مشتمل بر شش دروازه بودهاست:
وسعت شهر کرمان که تا اواخر قاجاریه و در داخل حصار حدود دویست هکتار بود با تخریب حصارها که از دهه اول قرن حاضر با تخریب دروازهها شروع شد وتا دهه ۱۳۴۰ ادامه یافت در سال ۱۹۶۹ میلادی مصادف با ۱۳۴۵ ه.ش بر اساس نقشهای که روگراستون ترسیم کردهاست به ۴۰۰ هکتار رسیدهاست یعنی در نیمه قرن ۱۴ ه.ش وسعت شهر کرمان دو برابر شدهاست. بر اساس آمار منتشر شده شهرداری کرمان محدوده خدماتی شهر در سال ۱۳۵۷ به ۳۰۷۲ هکتار و در سال ۶۵ به ۵۰۸۸ هکتار و در سال ۱۳۷۱به ۷۶۵۲ هکتار در سال ۱۳۷۵ ۱۱۰۰۰ هکتار و در سال ۱۳۷۸ به حدود ۱۵۰۰۰ هکتار رسیدهاست؛ و اکنون در زمره کلانشهرهای ایران جای گرفتهاست.
شهر کرمان به دلیل اهمیتی که در ایران داشته در برهههایی از زمان به عنوان پایتخت ایران مطرح بودهاست. در برخی دورهها چند پایتخت در زمانهای مختلف و در دوران حکام و پادشاهان مختلف وجود داشتهاست. در برخی دورهها کرمان به عنوان پایتخت ایالتی مطرح بوده و چند شهر مهم دیگر را هم در قلمرو خود داشتهاست. دورههایی که کرمان در کنار برخی شهرهای دیگر پایتخت بودهاست:
شرکت صنایع مس شهید باهنر در ۱۲ کیلومتری شهر کرمان قرار گرفتهاست، که محصولات متنوعی از قبیل انواع ورق، تسمه و فویل، لوله و مقاطع تولید میکند. ظرفیت تولید سالانه محصولات نهایی این شرکت بالغ بر ۵۵ هزار تن است.[26]
شرکت صنایع زغال سنگ کرمان، طی ۱۰ماه سال ۱۳۸۵ تولید زغالسنگ خام در این شرکت به یکمیلیون و ۱۵۰هزار تن رسیدهاست.[27]
فرش الماس کویر کرمان یکی از کارخانجات فرش استان کرمان است و این کارخانه صادرکننده به چهارده کشور دنیاست.[28]
صنایع سیمان ممتازان کرمان یکی از کارخانجات شهر کرمان است.[29]
عملیات احداث شرکت صنایع لاستیک کرمان (گروه صنعتی بارز) در سال ۱۳۶۳ به عنوان نخستین شرکت صنایع لاستیکسازی ایران، در شهر کرمان آغاز شد.[30] شرکت صنایع لاستیک بارز کرمان دومین کارخانه بزرگ لاستیکسازی خاورمیانه پس از ترکیه است.
گروه صنایع سیمان کرمان که مرکز اصلی آن کرمان – کیلومتر ۱۷ بزرگراه خلیج فارس است در تاریخ ۱۲ مرداد ماه سال ۱۳۴۶ ابتدا به صورت سهامی و به نام شرکت سیمان کرمان تحت شماره ۱۷۰ در اداره ثبت شرکتهای کرمان به ثبت رسید.[31]
نیروگاه سیکل ترکیبی کرمان از بزرگترین نیروگاههای کشور و از منابع تأمین انرژی این استان است.
اولین تولیدکننده لوازم پزشکی ایران در سال ۱۳۵۱ توسط عباس حاج غنی تأسیس و در سال ۱۳۶۱ اقلام تولیدی آن به ۲۸ قلم رسید. هماکنون تعداد تولیدی این کارخانه به ۸۵ قلم رسیده و با ظرفیت سالانه ۱۰۰۰۰۰ قطعه در حال فعالیت است.[32]
گلاب زهرا نام کارخانه تولید گلاب و روغن گل است که در لاله زار کرمان توسط همایون صنعتی زاده و همسرش شهیندخت سرلتی (صنعتی) در سال ۱۳۵۶خورشیدی تأسیس شد. این کارخانه نخستین واحد تولیدی است که موفق به دریافت گواهینامه ارگانیک در تولید گلاب و روغن گًل شدهاست.[33] گلاب زهرا بزرگترین صادرکننده گلاب و روغن گل در ایران است.[34] و محصولات آن در اروپا و سایر دنیا به فروش میرسد. همه ساله برای تمدید گواهینامه ارگانیک مزارع و کارخانجات این واحد تولیدی توسط کارشناسان انجمن خاک انگلستان مورد بازرسی قرار میگیرد.[35] در حال حاضر مدیرعامل کارخانه دکتر علی مصطفوی میباشد.
کسب وکارهای برخط در این شهر رشد خوبی داشتهاند تا جایی که این شهر به پایلوت دولت الکترونیک تبدیل شدهاست. این شهر دارای دو شتابدهنده، سه فضای کار اشتراکی و استارتاپهای متنوعی است که بعضی از آنها خدماتشان را به کل کشور توسعه دادهاند. کسب وکارهای برخط و استارتاپهایی مانند قرمز استوک، کیکی بازار، تریپ ساز، آل دیجیتال و … از فعالترین کسب وکارهای برخط این استان بهشمار میروند. از فضاهای کار اشتراکی فعال این استان میتوان به تگ و لندیما اشاره کرد.
بیشتر نقاط شهر کرمان با کوه احاطه شدهاست. ارتفاع شهر کرمان از سطح دریا ۱۷۶۰ متر است. شهر کرمان نیز خود در کنار کوه صاحب الزمان قرار گرفتهاست. کوههای جوپار و پلوار و جفتان و لاله زار در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال (غیر از تابستان) برف دارند و در تابستان یخچالهای دائمی در این کوهستانها وجود دارد. شهر کرمان در عرض جغرافیایی ۳۰٫۲۹ و طول جغرافیایی ۵۷٫۰۶ قرار گرفتهاست.
متوسط مقدار باران در طول سال در کرمان معادل ۱۴۸ میلیمتر است. اقلیم شهر کرمان نیمه کویری است. شهر کرمان زمستانهای سردی دارد. کرمان چهارمین مرکز استان مرتفع ایران بعد از شهرکرد، یاسوج و همدان است.[36] عامل ارتفاع بالای این شهر باعث به وجود آمدن اعتدال نسبی در اقلیم این شهر نسبت به سایر شهرهای با اقلیم نیمه کویری ایران شدهاست.
دادههای اقلیم Kerman – Altitude: 1753.8 m (1951–2010, records 1951–2020) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
سابقهٔ بیشترین °C (°F) | ۲۴٫۴ (۷۶) |
۲۹٫۴ (۸۵) |
۳۲٫۹ (۹۱) |
۳۵٫۰ (۹۵) |
۳۸٫۸ (۱۰۲) |
۴۱٫۶ (۱۰۷) |
۴۲٫۰ (۱۰۸) |
۴۱٫۶ (۱۰۷) |
۳۹٫۰ (۱۰۲) |
۳۵٫۰ (۹۵) |
۳۱٫۱ (۸۸) |
۲۸٫۰ (۸۲) |
۴۲ (۱۰۸) |
میانگین بیشترین °C (°F) | ۱۲٫۲ (۵۴) |
۱۴٫۹ (۵۹) |
۱۹٫۰ (۶۶) |
۲۴٫۴ (۷۶) |
۳۰٫۱ (۸۶) |
۳۵٫۰ (۹۵) |
۳۵٫۸ (۹۶) |
۳۴٫۴ (۹۴) |
۳۱٫۵ (۸۹) |
۲۶٫۱ (۷۹) |
۱۹٫۶ (۶۷) |
۱۴٫۴ (۵۸) |
۲۴٫۸ (۷۷) |
میانگین روزانه °C (°F) | ۴٫۶ (۴۰) |
۷٫۳ (۴۵) |
۱۱٫۴ (۵۳) |
۱۶٫۴ (۶۲) |
۲۱٫۲ (۷۰) |
۲۵٫۶ (۷۸) |
۲۶٫۸ (۸۰) |
۲۴٫۶ (۷۶) |
۲۱٫۱ (۷۰) |
۱۵٫۹ (۶۱) |
۱۰٫۰ (۵۰) |
۵٫۹ (۴۳) |
۱۵٫۹ (۶۱) |
میانگین کمترین °C (°F) | −۳٫۱ (۲۶) |
−۰٫۳ (۳۱) |
۳٫۸ (۳۹) |
۸٫۳ (۴۷) |
۱۲٫۴ (۵۴) |
۱۶٫۲ (۶۱) |
۱۷٫۸ (۶۴) |
۱۴٫۸ (۵۹) |
۱۰٫۷ (۵۱) |
۵٫۷ (۴۲) |
۰٫۴ (۳۳) |
−۲٫۶ (۲۷) |
۷٫۰۱ (۴۴٫۵) |
سابقهٔ کمترین °C (°F) | −۳۰٫۰ (−۲۲) |
−۲۰٫۰ (−۴) |
−۱۰٫۲ (۱۴) |
−۳٫۰ (۲۷) |
۱٫۰ (۳۴) |
۷٫۰ (۴۵) |
۸٫۰ (۴۶) |
۲٫۰ (۳۶) |
−۱٫۰ (۳۰) |
−۱۰٫۰ (۱۴) |
−۱۵٫۰ (۵) |
−۲۵٫۰ (−۱۳) |
−۳۰ (−۲۲) |
بارندگی میلیمتر (اینچ) | ۲۸٫۸ (۱٫۱۳) |
۲۵٫۲ (۰٫۹۹) |
۳۳٫۱ (۱٫۳) |
۱۸٫۷ (۰٫۷۴) |
۱۰٫۸ (۰٫۴۳) |
۱٫۱ (۰٫۰۴) |
۱٫۴ (۰٫۰۶) |
۰٫۵ (۰٫۰۲) |
۰٫۳ (۰٫۰۱) |
۱٫۵ (۰٫۰۶) |
۵٫۶ (۰٫۲۲) |
۲۱٫۰ (۰٫۸۳) |
۱۴۸ (۵٫۸۳) |
میانگین روزهای بارندگی | ۵٫۰ | ۴٫۲ | ۵٫۷ | ۴٫۰ | ۲٫۲ | ۰٫۳ | ۰٫۴ | ۰٫۲ | ۰٫۱ | ۰٫۴ | ۱٫۵ | ۳٫۸ | ۲۷٫۸ |
میانگین روزهای برفی | ۲٫۲ | ۱٫۰ | ۰٫۴ | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ | ۰٫۱ | ۱٫۰ | ۴٫۷ |
درصد رطوبت | ۵۳ | ۴۶ | ۴۱ | ۳۴ | ۲۶ | ۱۹ | ۱۹ | ۲۰ | ۲۱ | ۲۸ | ۳۷ | ۴۸ | ۳۲٫۷ |
میانگین روزانه ساعتهای تابش آفتاب | ۱۹۸٫۴ | ۲۰۰٫۰ | ۲۲۳٫۵ | ۲۳۷٫۵ | ۲۹۸٫۰ | ۳۲۳٫۶ | ۳۳۹٫۱ | ۳۳۷٫۵ | ۳۱۰٫۳ | ۲۸۳٫۹ | ۲۴۱٫۹ | ۲۰۶٫۴ | ۳٬۲۰۰٫۱ |
منبع: [37] |
دین اکثر مردم شهر کرمان اسلام و مذهب مردم شیعه است و نیز مرکز فعالیت و تجمع شیخیه در شاخه کریمخانیه این شهر است. برای این فرقه این شهر مقدس است. بزرگان ایشان چون محمدکریم خان کرمانی، محمد خان کرمانی، حاج زین العابدین خان ابراهیمی، حاج ابوالقاسم خان ابراهیمی، حاج عبدالرضا خان ابراهیمی در این شهر زندگی میکردند و مسجد ابراهیمی در کرمان متعلق به ایشان است. جمعیت چند هزار نفری از زرتشتیان و اقلیتی از کلیمیان (یهودیان) نیز در کرمان زندگی میکنند. تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی جمعیتی چند ده هزار نفری از زرتشتیان، یهودیان و جمعیت کوچکی از مسیحیان در کرمان زندگی میکردند که پس از انقلاب به کشورهای آمریکا، فلسطین اشغالی و کشورهای غرب اروپا مهاجرت کردند. هماکنون آتشکده زرتشتیان، قبرستان یهودیان و خرابههایی از قبرستان مسیحیان در محلهٔ زریسف شهر کرمان وجود دارد. تا چند سال پیش کلیسای مسیحیان در خیابان شریعتی در کنار بیمارستان ارجمند شهر کرمان وجود داشت که به دلیل نامعلومی به دستور دادستانی در سال ۱۳۹۰ تخریب شد.
در این شهر اقلیتهای دینی مراسم و جشنهای آیینی خود را برگزار میکنند. جشن سده که در نوع خود یکی از بزرگترین جشن زرتشتیان است همه ساله در بهمن ماه در کرمان برگزار میشود و جشن سده کرمان در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار فرهنگی ملی ایران ثبت گردید.[38] این جشن هر ساله در روز ۱۰ بهمن، در باغ بداغ آباد کرمان برگزار میگردد.
کرمانیها فارس زبان و از لحاظ قومی فارس هستند اما مردمی از قوم لر هم در این استان حضور دارند.[39] اما در قرون گذشته در مواردی اقوام مختلفی خصوصاً از اقوام و عشایر ترک آسیای میانه و حتی مغول به مناطقی از استان کرمان کوچ داده شدهاند و همچنین تعدادی بسیاری از عشایر لر و طوایفی از قوم سیستانی و نیز طوائفی از قوم بلوچ نیز در ادوار گذشته به این استان مهاجرت کردهاند که عمدتاً مگر در موارد معدود، به دلیل معاشرت و اختلاط با افراد بومی در گذر زمان استحاله شده و هویت خود را از دست داده و قابل تشخیص نیستند.[40]
در شهر کرمان زبان اهالی زبان فارسی و لهجه کرمانی است.[40] از آنجا که استان کرمان پهناورترین استان ایران است،[41][42] به دلیل مهاجرت اقوام مختلف به منطقه کرمان در طول تاریخ، تنوع زیادی در لهجه و گویش محلی در شهرستانهای مختلف این استان نیز ایجاد شده و هم اینک گویشها و لهجههای متفاوت و متنوعی در این استان به چشم میخورد. این امر باعث شده که این استان شمار بسیاری از نویسندگان و شاعران و دانشمندان را به ایران پیشکش نماید. مشاهیری چون خواجوی کرمانی، سعید نفیسی، دکتر باستانی پاریزی، محمدعلی محبی کرمانی، محمد دهش، دکتر علی اکبر صنعتی، خانواده علیرضا افضلی پور و …
چو بگذشت یک چند بر هفتواد | مر آن حصن را نام کرمان نهاد |
منظور از هفتواد پادشاهی در بم واقع در شرق استان کرمان است.
کبوترخانه جانها از او معمور گشت | پس چرا این زیره را من سوی کرمان میبرم |
هرچند کز روی کریمان خجلیم | غم نیست که پرورده این آب و گلیم | |
در روی زمین نیست چو کرمان جایی | کرمان دل عالم است و ما اهل دلیم |
که میبرد به عراق این بضاعت مزجاة | چنانکه زیره به کرمان برند و کاسه به چین؟ |
آنها که ندارن نم چشم و غم دل | خاصیت این آب و هوا را نشناسند |
گر از ملک کرمان سرایم رواست | که هندوستانی خوش آب و هواست |
ببال ای بر و بوم کرمان زمین | ز عزّ و شرف تا به چرخ برین | |
زمین تو بالاتر از آسمان | مکان تو بالاتر از لامکان |
اهل کرمان همه آسوده و فارغ ز بلا | کس بر ایشان نکند ظلم، چه پنهان چه ملا |
اگر قماششناسی برای فرشِ سرا | کدام قالی کرمان چو آب و جاروب است |
حدیث خلد با شیرازیان، اکنون بدان مانَد | که مشتی زیره، زی کرمان برند از بهر کرمانی |
گرت هواست که هرگز به عافیت نرسی | غریب پرور و خودکش چو اهل کرمان باش |
کرمان همانند سایر شهرهای ایران، از انواع غذاهای سنتی و با طعمهای متفاوت برخوردار است که برخی از آنها در مناسبتهای ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه میشود.[43]
فالوده کرمانی، آش شولی (اوماچو)، روغن جوشی، چغوک بریزو، حلیم بادمجان، آش شلغم، آش جو (کرمانی)، آش مخلوط، آش کدو، آبگوشت کرمانی، توکی، گندم شیری، کاکل کنف شادانه، قاتق تخمه، قاتق، قاتق بنه، زیر جوش، کشک گردو، کشک یونجه، سردوش، اشکنه، کشک کدو، کشک سیب، گورماست، سیراب بنه، کله جوش، بز قرمه، کشک و بادمجان، نان پز، کاچی (آبروغنو)، قاتق شیر، برشتو، نان پر، نان چرب و شیرین، خرماست، خرما تخم مرغ، کپو، اُماچو (آش شولی یا آماجو) ٱماچو گندم شیر[44]
کرمان به دلیل موقعیت خاص تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی خود همیشه به عنوان یکی از مهمترین مراکز گردشگری و توریستی ایران مطرح بوده و همه ساله میزبان تعداد فراوانی از گردشگران داخلی و خارجی است.[46][47]
کرمان از استانهای مهم و تاریخی کشور به حساب میآید. استان کرمان مرکز جنوبشرق کشور است و به نوعی مرجع صنعتی، فرهنگی، سیاسی، کشاورزی دانشگاهی-علمی، مذهبی و سایر شاخصها در میان استانهای منطقه جنوب شرق کشور است. استان کرمان همچنین بیش از ۶۶۰ اثر ملی ثبت شده دارد و از استانهای تاریخی ایران است.[48] استان کرمان پنج اثر ثبت شده در میراث جهانی یونسکو دارد و رتبه نخست ایران را از این حیث دارد.[49]
کرمان را میتوان شهر موزههای ایران نامید و موزههای تخصصی زیادی در این شهر وجود دارد.
سرانه فضای سبز شهر کرمان ۱۸ مترمربع به ازای هر نفر است که بالاتر از متوسط کشوری است.[84] در شهر کرمان ۱۸۲ پارک وجود دارد.[85]
کرمان یکی از خاستگاههای هنر در ایران و حتی جهان است. قالی کرمان، پته دوزی، مسگری و سایر هنرها کرمان را به یک گنجینه هنری در ایران تبدیل کردهاست.
فرش کرمان که از قدمت بالایی برخوردار است، چند دوره تاریخی را پشت سرگذاشتهاست.
بهطور کلی آنچه موجب شهرت طرحها و نقوش کرمان شدهاست، استفاده از موتیفهای بسیار ریز که به صورت گسترده در زمینه قالی پخش شدهاند و یک طرح پرکار را به وجود آوردهاند. نکته قابل ذکر دیگر این است که طراحان کرمانی از نقوش گل و برگ و درخت استفاده کرده و میکنند. شرکت سهامی فرش کرمان نیز با بیش از ۶۰ سال سابقه از قدیمیترین تولیدکنندگان فرشهای اصیل کرمان است. از جمله طرحهای معروفی که در کارگاههای قالیبافی کرمان بافته میشود به طرحهایی چون سبزیکار، طرحهای تصویری و افشان میتوان اشاره کرد که بهترین طرحهای سبزیکار اغلب در حوزه قالیبافی راور بافته میشود و مهمترین آنها عبارتند از: طرح حافظ، لیلی و مجنون، خیام و منظره. طرحهای افشان به ویژه افشان شاهعباسی که شاید برترین آنها در دوره معاصر، حاصل دست توانای طراحان خاندان شاهرخی بودهاست و نیز نقوش قاب قرآنی، انواع درختی، گلدانی تلفیقی از دیگر طرحهای معروف کرمان است و انواع گل فرنگ طرحهای گوبلنی در اوایل سده سیزدهم هجری شمسی بخش مهمی از طرحهای منطقه کرمان را به خود اختصاص داد که برگرفته از هنرهای تزئینی غیرایرانی بود و طرحهای شکارگاه، بازوبندی، خشتی و لوزی خاتم از دیگر طرحهای این منطقه هستند.[101] در مورد طرحهای رایج امروزی در کرمان نویسندگان کتابهای مقدمهای بر شناخت قالی ایران و فرشنامه ایران معتقدند که این طرحها عبارتند از: طرحهای خوشه انگوری، سبزیکار چمنی، گلدانی و درختی، ستونی ۳۳ پل، برگ چغندری، قاب قرآنی، بته جقهای، لچک ترنج کف ساده و همچنین نقشههای گل فرنگ و گوبلن یا نقشههای شکارگاه و افشان، بازوبندی، خشتی.[102] بهطور کلی قالیهای کرمان را میتوان به دو گروه شهریباف و عشایریباف تقسیم کرد که شهر کرمان مهمترین مرکز عرضه قالیهای شهری باف و سیرجان مهمترین مرکز عرضه فرشهای عشایری هستند.[101]
پته دوزی نوعی از رودوزیهای ایرانی است که طی آن تمام سطح پارچه بوسیلهٔ بخیههای نخی و رنگین پوشیده میشود و هنرمندانی که اکثراً نیز از زنان و دختران خانهدار هستند با کمک سوزن نقوشی ذهنی را که الهام گرفته از پندارها و بینشهای شخصی شان است بر زمینهٔ پارچهٔ پشمی ضخیمی به نام «عریض» مینشانند.[103]
هنر معرق روی چوب یکی از رشتههای پر پیشینه صنایعدستی است که به نسبت سایر صنایع دارای قدمت بیشتری است این هنر صنعت که ابتدا تلفیقی از چوب و فلز بود، به کمک ذوق و اندیشه معرق سازان هنرمند ایرانی تغییر شکل داد و صنعتگران کشورمان بهجای یک نوع چوب که معمولاً متن اصلی دستساختهها را تشکیل میداد به استفاده از انواع چوب بارنگهای مختلف پرداختند این هنر در بیشتر شهرهای استان کرمان رواج دارد.
قدمت این هنر به ایران باستان بازمیگردد. به همین دلیل است که آن را «زرتشت دوزی» هم نامیدهاند. در گبر دوزی، اغلب از رنگهای روشن و دلانگیزی چون سبز، سرخ و سفید استفاده میکنند. طرحهایی که در این هنر به کار میرود، اغلب درختان سرو، گلهای میخک، هدهد، مرغ، خروس و اشکال هندسی هستند.[104]
قلمزنی روی مس
قلمزنی هنر کندن نقوش بر اشیاء فلزی است. این هنر همواره با سبک ایرانی ملازمت داشته و نقوش آن گلوبتههای اسلیمی و ختایی بودهاست. در کندن فلز از قلم فولادی و چکش مناسب با آن استفاده میشود. در حال حاضر بیشتر بر روی مس و برنج قلمزنی میشود و استان کرمان یکی از اصلیترین مراکز قلمزنی ایران است. نقشهکشی فرش قالی و کلیم ایرانی هنوز جزء اشیاء نفیس و گرانبها محسوب میشود و زینتبخش بناهای مجلل کشورهای دنیا هستند. از علل که باعث شهرت قالی و گلیمهای کرمان شده نقشههای بیمانند و متنوع آن میباشد که بهوسیله نقاشان باذوق و زبردست قرنها متمادی طراحی و رنگآمیزی شدهاست. از طرحها و نقشههای مهم استان میتوان به طرح موسی خانی، سبزیکار، سرام، قاب قرآنی، ستونی، نسترنی و … اشاره نمود.
کرمان یکی از معروفترین شهرها در زمینه مسگری است و صنایع دستی مس از صنایع دستی مهم کرمان محسوب میشود.
زریسف (شهدا)، شریعتی، بلوار (جمهوری اسلامی)، استقلال (۴ آبان)، بهمنیار، هزار و یک شب، شفا، حمزه، خواجو، خورشید (رجایی)، ۲۴ آذر، ابوذر، هوانیروز، سرباز، شهاب (مصطفی خمینی)، اقبال (نامجو)، منتظری (جهاد)، احمدی (مطهری)، ۱۷ شهریور، ناصریه (باهنر)، مهدیه، سده، مدیریت (زرتشت)، پارادیس (عباسپور)، جاده تهران (صدوقی)، ابوحامد، شاه (شاه نعمت اله ولی)، شیراز، باقدرت، پروین اعتصامی، آسیاباد، ترمینال (قدس)، سلسبیل (دستغیب)، حکیم، حافظ، مولوی، فردوسی، امام (۶ بهمن)، آبنوس، میرزا آقاخان، کارگر، سعدی، ایرانشهر (برزو آمیغی).
کرمان از شهرهایی است که بزرگراههای متعددی در آن احداث شدهاست تا از بار ترافیک درون شهر کاسته شود. البته تا حدودی مؤثر بودهاند اما با این وجود همچنان ترافیک شهری کرمان در برخی ساعات بالا است.[نیازمند منبع]
برخی فرهنگسراهای کرمان:
شهر کرمان دارای ۲۰ کتابخانه است به نامهای: کتابخانه ملی کرمان، شهید مفتح، شهید بهشتی، شهید باهنر، شهید مطهری، کتابخانه مسجد جامع کرمان، کتابخانه مرحوم ابوالقاسم هرندی کرمان، کتابخانه مروه، کتابخانه تخصصی علوم قرآنی، کتابخانه تخصصی پژوهشهای فرهنگی و هنری، کتابخانه یزدانی فرد و کتابخانه امام.[112]
کرمان قطب نمایشگاهی جنوبشرق کشور است و این مکان نمایشگاهی در بزرگراه هاشمی رفسنجانی قرار دارد.[119]
کلانشهر کرمان به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی و صنعتی منطقه جنوب شرق قرار دارد و از این نظر اهمیت بسیاری در ترابری منطقه دارد.
در شهر کرمان پلهای روگذر و زیرگذر بسیاری وجود دارد و این پلها به کاهش ترافیک در برخی از نواحی این شهر کمک بسیاری کردهاست. کلانشهر کرمان دارای خطوط اتوبوسرانی و تاکسیرانی فعال و پرتردد است. تعداد اتوبوسهای خط واحد کرمان به بیش از ۳۰۰ دستگاه رسیدهاست.[120] کرمان همچنین یکی از معدود شهرهایی است که طرح کارت الکترونیکی اتوبوس را به صورت جدی پیادهسازی کردهاست و در این زمینه به شکلی مؤثر فرهنگسازی شدهاست.
احداث قطار شهری کرمان به تصویب شورای شهر کرمان رسیدهاست و در صورت تصویب در مراجع قانونی بالادست و نیز تأمین اعتبارات لازم، ساخت آن در سالهای آینده آغاز خواهد شد. تعداد خطوط، مسیر و ابتدا و انتهای هر خط، نوع سامانه، ظرفیت، سرعت تجاری، طول، تعداد و موقعیت ایستگاهها و سایر ویژگیها پس از تصویب نهایی مشخص خواهد شد. با این حال محتملترین گزینه، خط شرقی - غربی، از ورزشگاه امام علی، واقع در انتهای غربی بلوار جمهوری و در نزدیک فرودگاه بینالمللی کرمان، تا میدان شهدا (فلکه مشتاقیه) است. بنابر اظهار شهردار کرمان، سامانههای مترو و قطار شهری (LRT) منتفی شده و تنها سامانه مورد نظر تراموا است.[121][122] در آبان ماه سال نود و چهار شهرداری کرمان از مترو به عنوان ترابری عمومی کرمان و در کنار آن تراموا خبر داد. همچنین با ایجاد سازمان قطارشهری کرمان و حومه موافقت شد.
شرکت بینالمللی هوایی ماهان ایر متعلق به کرمان است و از کرمان به دنیا معرفی شدهاست. پروازهای کرمان به اقصی نقاط ایران و جهان در حال انجام است. این شرکت در سال ۱۹۹۲ میلادی در کرمان تأسیس شد.[123]
ایستگاه راهآهن کرمان در سال ۱۳۵۶ افتناح شدهاست.[124] همزمان با آغاز ساخت یکی از بزرگترین کارخانههای فولاد در شهر بافت عملیات مطالعاتی ساخت راهآهن سیرجان بافت آغاز شده و همچنین با وصل راهآهن سیرجان بافت به کرمان سیرجان بیش از پیش از موقعیت صنعتی و اقتصادی برخوردار خواهد شد. همچنین با وصل خط راهآهن سیرجان شیراز سیرجان به به همراه کرمان چهار راه بزرگ ترانزیتی ریلی خواهند شد که علاوه بر رشد صنعتی قابل توجه اشتغال زایی بی نظیری خواهد داشت
کلانشهر کرمان یکی از شهرهای در حال توسعه و با رشد سریع در ایران است و در سالهای اخیر عملاً به عنوان مرکزیت جنوب شرق ایران شناخته شده و سالانه شاهد مهاجرت به خود است بهطوریکه طی سالهای ۸۵ تا ۹۰ حدود ۱۰۰ هزار نفر به کرمان مهاجرت کردند. در کلانشهر کرمان هماکنون طرحهای بزرگ شهری با سرعت بالا در حال اجراست.
رادیو کرمان رسانه مهم استانی است که در شهر کرمان فعال است و علاوه برآن کلیه شبکههای رادیویی در شهر کرمان قابل دریافت هستند. از ابتدای دیماه ۱۳۹۱ رادیوی مرکز کرمان ۲۴ ساعته شد.[126]
افراد زیادی از استانهای مجاور از جمله هرمزگان و سیستان و بلوچستان برای درمان به شهر کرمان مراجعه میکنند. اخیراً نام کرمان در لیست ۱۰۰۰ شهر پاک دنیا نیز ثبت شدهاست.
کرمان یکی از سه قطب پیوند اعضا در ایران است. عملهای سخت و فوق حرفهای پیوند اعضا در کرمان که یکی از سختترین آنها کبد است، به عنوان قطب پیوند کبد و کلیه کشور انجام میشود و بیماران بسیاری از شهرهای دیگر ایران مراحل مداوای خود را در کرمان سپری میکنند. بخش پیوند اعضای بیمارستان بزرگ افضلی پور کرمان یکی از مراکز مهم و حرفهای پیوند اعضای ایران است.[127]
موقعیت خاص استان کرمان از نظر منابع انسانی متخصص، توان معدنی و کشاورزی، جاذبههای سیاحتی، اقتصادی متکی بر تولید را برای این منطقه به ارمغان آوردهاست. وجود دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، صنایع مادر خصوصاً در زمینه صنعت و معدن و مراکز بزرگ کشاورزی و حضور نیروهای متخصص بسترساز مجموعهای به نام مرکز بینالمللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی شدهاست. این مرکز در انتهای جاده هفت باغ علوی در محدودهای به وسعت ۲۰۰۰ هکتار و در فاصله ۲۷ کیلومتری شهر کرمان و در جوار شهر تاریخی ماهان واقع گردیدهاست. سنگ بنای این مجموعه در پی تفاهم نامه بین وزیر وقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عبدالسلام فیزیکدان پاکستانی (رئیس وقت فرهنگستان علوم جهان سوم (گذاشته شدهاست. بر اساس ماده واحده مصوب سال ۱۳۷۵ مجلس شورای اسلامی این مجموعه تأسیس گردید و اساسنامه آن در سال ۱۳۷۷ به تصویب هیئت وزیران رسید.[139]
در حال حاضر مهمترین باشگاه ورزشی کرمان باشگاه مس کرمان است. این باشگاه در رشتههای مختلف ورزشی تیمهای زیادی را در لیگهای برتر و سایر لیگها سازماندهی و حمایت میکند.[140]
این تیم توانست در زمستان سال ۱۳۹۱ به قهرمانی لیگ برتر بیس بال کشور دست یابد.[144]
گروه کوهنوردی جوپار اولین گروه مدون است که پس از هیئت کوهنوردی در استان کرمان شکل گرفت.[145]
کرمان در مهر ماه سال ۹۲ میزبان مرحله انتخابی رقابتهای فوتبال قهرمانی جوانان زیر ۱۹ سال آسیا در گروه چهارم بود. در این گروه تیمهای ملی ایران، عربستان، تاجیکستان و لبنان حضور داشتند. میزبانی این رقابتها یکی از مهمترین میزبانیهایی بود که کرمان در طول تاریخ ورزشی خود بر عهده داشتهاست.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.