نیوزیلند
کشوری در قاره اقیانوسیه / From Wikipedia, the free encyclopedia
نیوزیلند[11] (به انگلیسی: New Zealand) با نام رسمی قلمرو همسود نیوزیلند (به انگلیسی: Commonwealth of New Zealand) یا زِلاندِنو[12] کشوری در جنوب غربی اقیانوس آرام است، این کشور از دو جزیره بزرگ و تعداد زیادی جزیره کوچک تشکیل شده و مناطق خودمختار نیووی، جزایر کوک، توکلائو و راس را هم در بر میگیرد.
نیوزیلند | |
---|---|
نیوزیلند - سبز پررنگ قلمرو وابسته راس - سبز کمرنگ | |
پایتخت | ولینگتون ۴۱°۱۸′ جنوبی ۱۷۴°۴۷′ شرقی |
بزرگترین شهر | آوکلند |
زبان(های) رسمی |
|
گروههای قومی
(۲۰۱۸) | |
نام(های) اهلیت | New Zealander Kiwi (غیررسمی) |
حکومت | حکومت متمرکز نظام پارلمانی پادشاهی مشروطه |
چارلز سوم | |
• فرماندار کل | پتسی ردی |
کریستوفر لکسون | |
قوه مقننه | پارلمان (مجلس نمایندگان) |
مراحل استقلال از بریتانیا | |
• Responsible government | ۷ مه ۱۸۵۶ |
• Dominion | ۲۶ سپتامبر ۱۹۰۷ |
• Statute of Westminster adopted | ۲۵ نوامبر ۱۹۴۷ |
مساحت | |
• کل | ۲۶۸٬۰۲۱ کیلومتر مربع (۱۰۳٬۴۸۳ مایل مربع) (۷۵ام) |
• آبها (٪) | ۱٫۶[n 4] |
جمعیت | |
• برآورد سال اوت ۲۰۲۴ | ۵٬۴۲۷٬۲۶۰[5] (۱۲۰ام) |
• سرشماری | ۴٬۶۹۹٬۷۵۵ |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۱۸ |
• سرانه | $۴۰٬۲۶۶[6] |
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۱۸ |
• کل | $۲۰۶ میلیارد[6] |
• سرانه | $۴۱٬۶۱۶[6] |
شاخص جینی (۲۰۱۴) | ۳۳٫۰[7] ۲۲ام |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۸) | ۰٫۹۲۱[8] 14th |
واحد پول | دلار نیوزیلند ($) (NZD) |
منطقه زمانی | یوتیسی+۱۲ (NZST[n 5]) |
یوتیسی+۱۳ (NZDT[n 6]) | |
گاهشماری | dd/mm/yyyy yyyy-mm-dd[10] |
جهت رانندگی | چپ |
پیششماره تلفنی | +۶۴ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | NZ |
دامنه سطحبالا | .nz |
نیوزیلند فاصله زیادی با دیگر خشکیهای کره زمین دارد، بهطوریکه استرالیا نزدیکترین همسایه این سرزمین در دو هزار کیلومتری آن قرار دارد (در نزدیک ترین فاصله ۶۱۷ کیلومتر[13]) ، دریای میان این دو کشور به دریای تاسمان معروف است. نزدیکترین همسایگان این کشور از شمال جزایر تونگا، فیجی، نیوکالدونیا هستند.
نیوزیلند بیش از ۸۰ میلیون سال از خشکیهای دیگر زمین جدا بودهاست و این موجب شده تا مجموعه منحصربهفردی از جانوران و گیاهان را در خود جای دهد. نیوزیلند یکی از آخرین سرزمینهایی است که انسان پا به آن گذاشت. پولینزیها در حدود سالهای ۱۲۵۰ تا ۱۳۰۰ میلادی نخستین انسانهایی بودند که وارد جزایر نیوزیلند شدند و فرهنگ مائوری را شکل دادند. آبل تاسمان دریانورد هلندی نخستین اروپایی بود که در سال ۱۶۴۲ وارد نیوزیلند شد. در سال ۱۸۴۰ بزرگان مائوری در قراردادی با پادشاهی بریتانیا این سرزمین را مستعمره بریتانیا اعلام کردند.
بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۳ حدود ۷۴ درصد از جمعیت چهار و نیم میلیون نفری نیوزیلند اروپاییتبار هستند و مائوریها با ۱۵ درصد بزرگترین اقلیت قومی را شکل میدهند. آسیاییها نزدیک به ۱۲ درصد و ساکنان جزایر اقیانوسیه بیش از ۷ درصد جمعیت این کشور را شامل میشوند. فرهنگ نیوزیلند آمیزهای از فرهنگ مائوری و نخستین مهاجران بریتانیا است که با ورود بیشتر مهاجران از نقاط دیگر دنیا متنوعتر شدهاست. انگلیسی و مائوری دو زبان رسمی این کشور هستند و انگلیسی زبان رایج کشور محسوب میشود.
نیوزیلند در زمره کشورهای توسعهیافته و متمول قرار داشته و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بودهاست. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است.
رئیس حکومت نیوزیلند، پادشاه چارلز سوم است، فرماندار کل که با پیشنهاد پارلمان نیوزیلند انتخاب میشود، مسئولیت امضای قوانین را برعهده دارد، هرچند قدرت او و پادشاه کاملاً تشریفاتی است و پارلمان که در انتخابات عمومی برگزیده میشود تنها مرجع قانونگذاری در کشور است و نخستوزیر را که در رأس قوه مجریه قرار میگیرد انتخاب میکند.