زبان مائوری
From Wikipedia, the free encyclopedia
مائوری (Māori) یا تهرئو یک زبان پلینزیایی شرقی است که توسط مردم مائوری، جمعیت بومی نیوزیلند، گفتگو میشود. این زبان که ارتباط نزدیکی با مائوری جزایر کوک، تواموتویی و تاهیتیایی دارد، در سال ۱۹۸۷ به عنوان یکی از زبانهای رسمی نیوزیلند شناخته شد. شمار گوشوران آن از سال ۱۹۴۵ به شدت کاهش یافتهاست[2] اما تلاشها برای احیای مائوری سرعت آن را کاهش دادهاست و این زبان، به ویژه از حدود سال ۲۰۱۵ به بعد احیا شدهاست.[3]
مائوری | |
---|---|
Māori, Te reo Māori | |
زبان بومی در | نیوزیلند |
منطقه | پلینزی |
قومیت | مائوریها |
شمار گویشوران | حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر زبان مادری (بدون تاریخ) ۱۴۹٬۰۰۰ زبان دوم |
آسترونزیایی
| |
لاتین (الفبای مائوری) بریل مائوری | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | نیوزیلند |
تنظیمشده توسط | کمیسیون زبان مائوری |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | mi |
ایزو ۲–۶۳۹ | mao (B) mri (T) |
ایزو ۳–۶۳۹ | mri |
گلاتولوگ | maor1246 [1] |
زبانشناسی | 39-CAQ-a |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
سرشماری سال ۲۰۱۳ نیوزلند گزارش داد که حدود ۱۴۹٬۰۰۰ نفر، یا ۳٫۷٪ از جمعیت نیوزیلند بهطور روزمره به مائوری گفتگو میکنند.[4][5] در سال ۲۰۱۵، ۵۵٪ از بزرگسالان مائوری مقداری زبان را میدانستند. از این تعداد، ۶۴٪ در خانه به مائوری گفتگو میکردند و حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر میتوانستند به این زبان «خیلی خوب» یا «خوب» صحبت کنند.[6]
زبان مائوری در آغاز سامانه نوشتاری بومی نداشت. مبلغین مذهبی که از حدود سال ۱۸۱۴ وارد نیوزیلند شدند، مائوری را فرا گرفتند و گونهای از الفبای لاتین را برای نوشتن آن معرفی کردند. در سال ۱۸۲۰، یک املای آوایی برای مائوری معرفی و دستور خط آن بر اساس گویش شمالی پایهریزی شد.[7] مائوری میان واکههای بلند و کوتاه تفاوت قائل میشود. متون نوین معمولاً واکههای بلند را با یک ماکرون مشخص میکنند. برخی از متون قدیمی واکههای بلند با دو حرف نشان میدهند؛ برای نمونه Maaori به جای Māori.