دنگ شیائوپینگ
ژورنالیست، دیپلمات، و سیاستمدار چینی / From Wikipedia, the free encyclopedia
دنگ شیائوپینگ (به چینی: 邓小平، DENG XIAOPING) (زاده ۲۲ اوت ۱۹۰۴ – درگذشته ۱۹ فوریه ۱۹۹۷) سیاستمدار و رهبر نخبگان نسل دوم جمهوری خلق چین که از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹ رهبر عالیمقام چین بود. وی در دههٔ ۱۹۲۰ به حزب کمونیست چین پیوست. او در طول فعالیت خود در حزب کمونیست چین سه بار مورد تصفیه قرار گرفت (اما هیچگاه از حزب اخراج نشد) که مهمترین آن در دوران انقلاب فرهنگی چین بود چون مائو معتقد بود دو نوع سرمایهداری وجود دارد که باید علیه آن مبارزه کرد: اول امپریالیسم به مرکزیت آمریکا و دوم سرمایهداری درون حزب کمونیسم؛ که از قضا صادق درآمد و حزب کمونیسم چین با یک حرکت به سمت سرمایهداری و سرکوب شدید مردم و فساد گسترده سران حزب و خانوادههایشان بر پیشبینی مائو صحه گذاشت. شیائوپینگ در دوران جئو ئن لای (چوئن لای) به عنوان معاون نخستوزیر برگزیده شد گرچه دوباره در سال ۱۹۷۶ برکنار شد.
دِنگ شیائوپینگ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
邓小平 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ریاست کمیسیون مشورتی مرکزی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوره مسئولیت ۱۳ سپتامبر ۱۹۸۲ – ۲ نوامبر ۱۹۸۷ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قائممقام | بو ایبو | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دبیرکل | هو یائوبانگ ژائو زیانگ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پس از | پست تازه تأسیس | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پیش از | چن یون | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ریاست کمیسیون مرکزی نظامی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوره مسئولیت کمسیون حزب: ۲۸ ژوئن ۱۹۸۱ – ۹ نوامبر ۱۹۸۹ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قائممقام | یه جیان یینگ ژائو زیانگ یانگ شانگکون | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پس از | هوآ گوئوفنگ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پیش از | جیانگ زمین | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوره مسئولیت کمیسیون دولتی: ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ – ۱۹ مارس ۱۹۹۰ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قائممقام | یه جیان یینگ ژائو زیانگ یانگ شانگکون | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پس از | لیو شائوچی (۱۹۶۸) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پیش از | جیانگ زمین | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اطلاعات شخصی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
زاده | ۲۲ اوت ۱۹۰۴ گوانگان، سیچوآن، دودمان چینگ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
درگذشته | ۱۹ فوریهٔ ۱۹۹۷ (۹۲ سال) پکن | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حزب سیاسی | حزب کمونیست چین (۱۹۲۴–۱۹۹۷) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
همسر(ان) | ژانگ شی یوان (zh) (ا. ۱۹۲۸–۱۹۲۹) جین وی یینگ (zh) (ا. ۱۹۳۱–۱۹۳۹) جئو لین (ا. ۱۹۳۹) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فرزندان | دنگ لین دنگ پوفانگ دنگ نان دنگ رونگ دنگ ژیفانگ |
دنگ شیائوپینگ | |||||||||||||||||||||||||||||
نویسههای چینی سادهشده | 邓小平 | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
نویسههای چینی سنتی | 鄧小平 | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
نام زمان تحصیل (شی شیان) | |||||||||||||||||||||||||||||
نویسههای چینی سادهشده | 希贤 | ||||||||||||||||||||||||||||
نویسههای چینی سنتی | 希賢 | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
بعد از درگذشت مائو تسهتونگ رهبر انقلاب کمونیستی چین و از اواخر دههٔ ۱۹۷۰ تا اوایل دههٔ ۱۹۹۰ قدرت دنگ به تدریج افزایش یافت. با آغاز رهبری دنگ شیائوپینگ بر حزب کمونیست چین، سیاستهای درهای باز و حرکت به سمت کاپیتالیسم (با عنوان رسمی سوسیالیسم خاص چین) آغاز گشت. در سال ۱۹۷۸ دنگ شیائوپینگ با سیاست اصلاحات کشاورزی، صنعت، قوای دفاعی، علم و صنعت باعث تحول عظیمی در چین شد و مسیر این کشور را به کلی تغییر داد. اما او در سال ۱۹۸۹ در طول حرکت به سمت سرمایهداری بازار آزاد، اعتراضات دانشجویان دموکراسیخواه چین را در میدان تیان آن من به خاک و خون کشید و دست به یک سرکوب گسترده زد.
اصلاحات دنگ و متحدانش بهتدریج چین را از اقتصاد دستوری و ایدئولوژیهای مائوئیست خارج کرد، فرصتهایی را برای سرمایهگذاریها و فناوریهای خارجی ایجاد و نیروی کار عظیم چین را به بازار جهانی شناساند. از این رو، یک میلیارد نفر از فقر نجات یافتند و چین یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی جهان را داشت.[1] دنگ و جانشینان منتخب او جیانگ زمین و هو جینتائو در دگرگونی چین به دومین اقتصاد بزرگ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی در سال ۲۰۱۰ نقش داشتند.[2][3]