جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
درگیری غیرمستقیم در غرب آسیا از ۱۹۸۵ / From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ نیابتی ایران و اسرائیل[40] که با عنوان جنگ سرد ایران و اسرائیل نیز شناخته میشود،[41] به درگیری غیرمستقیم جاری میان نظام جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل از راههای مختلف گفته میشود.[42] این درگیریها شامل تهدیدهای مسئولان جمهوری اسلامی علیه اسرائیل است که هدف نهایی آن در انحلال اسرائیل خلاصه میشود.[43] اسرائیل، نگران برنامه تسلیحات هستهای ایران است و تلاش میکند تا متحدان و نمایندگان نیابتی جمهوری اسلامی مانند حزبالله لبنان را تضعیف کند.
جنگ نیابتی ایران و اسرائیل | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
اسرائیل (نارنجی) و ایران (سبز) در خاورمیانه | |||||||
| |||||||
طرفهای درگیر | |||||||
جنگندگان نیابتی:
حامیان دولتی: |
جنگندگان نیابتی:
حامیان:
| ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
سید علی خامنهای (رهبر جمهوری اسلامی ایران) سید ابراهیم رئیسی (رئیسجمهور ایران) حسن روحانی (۲۰۱۳–۲۰۲۱) محمود احمدینژاد (۲۰۰۵–۲۰۱۳) حسن نصرالله (دبیرکل حزبالله لبنان) اسماعیل هنیه (رهبر حماس)[39] خالد مشعل (رهبر حماس؛ ۲۰۰۶–۲۰۱۱) احمد سعدات (رهبر جبهه مردمی برای آزادی فلسطین) زیاد نخاله (رهبر جهاد اسلامی فلسطین) |
بنیامین نتانیاهو (نخستوزیر اسرائیل، ۲۰۰۹–۲۰۲۱؛ ۲۰۲۲–اکنون) آریل شارون (۲۰۰۵–۲۰۰۶) ایهود اولمرت (۲۰۰۶–۲۰۰۹) نفتالی بنت (۲۰۲۱–۲۰۲۲) یائیر لاپید (۲۰۲۲) مریم رجوی (رهبر مجاهدین خلق و دبیرکل شورای ملی مقاومت) مصطفی هجری (دبیرکل حزب دموکرات کردستان) محمد ظاهر بلوچ (رهبر جندالله) (تا ۲۰۱۱) |
این درگیری به تدریج از موضع خصمانه جمهوری اسلامی در قبال اسرائیل پس از انقلاب ۱۳۵۷، به حمایت پنهانی جمهوری اسلامی از حزبالله در جریان درگیریهای جنوب لبنان (۲۰۰۰–۱۹۸۵) و در سال ۲۰۰۵ به یک درگیری منطقه ای نیابتی تبدیل شد. در سال ۲۰۰۶، جمهوری اسلامی بهطور فعال در حمایت از حزبالله در طول جنگ اسرائیل و لبنان مشارکت داشت و به موازات آن حمایت از حماس و جهاد اسلامی فلسطین را آغاز کرد.
از طرف دیگر، اسرائیل با استفاده از چندین شبه نظامی در داخل ایران، یک کمپین برای آسیب رساندن به برنامه هستهای ایران آغاز کرد. با شروع جنگ داخلی سوریه، درگیریها بالا گرفت و تا سال ۲۰۱۸ به جنگ مستقیم جمهوری اسلامی و اسرائیل تبدیل شد. هسته اصلی درگیری شامل حمایت جمهوری اسلامی از گروههای مخالف اسرائیل، برنامه هستهای ایران و روابط اسرائیل با دیگر رقبای جمهوری اسلامی مانند عربستان سعودی و ایالات متحده است. درگیری هر دو کشور در جنگ داخلی سوریه امکانات و موقعیتهای دیگری جهت درگیری مستقیم بین دو کشور ایجاد کرد.[44]
جمهوری اسلامی حمایت قابل توجهی از حزبالله،[45] حماس،[46] و جنبش جهاد اسلامی فلسطین میکند، در حالی که اسرائیل از سازمان مجاهدین خلق ایران حمایت میکند[47] و بهطور مستقیم ترور و حمله به اهداف مرتبط با جمهوری اسلامی انجام داده است.[48][49] اسرائیل همچنین حملات سایبری علیه ایران را انجام داده و علناً از اقدام نظامی بینالمللی علیه جمهوری اسلامی دفاع میکند.[50]
اسرائیل، جمهوری اسلامی را به تلاش برای ایجاد یک مسیر حمل و نقل زمینی مستقیم از عراق و سوریه به لبنان متهم کرده است،[51][52][53] که اسرائیل آن را یک تهدید مهم استراتژیک میداند.[54] جمهوری اسلامی نیز اسرائیل را «رژیم صهیونیستی» غیرقانونی میداند و رهبران اسرائیل را به همکاری با آمریکا جهت نابودی مسلمانان متهم میکنند.[55]
برخی تحلیلگران جنگ اسرائیل و لبنان، جنگ اسرائیل و غزه، پروژههای جنگ سایبری مانند ساخت بدافزارهای استاکسنت و شامون، بمبگذاریهای جمهوری اسلامی علیه دیپلماتهای اسرائیلی در کشورهای ثالث و جنگ داخلی سوریه را در چارچوب این جنگ نیابتی تفسیر میکنند. تحلیلگران معتقدند در این جنگ نیابتی اسرائیل از حمایت ایالات متحده آمریکا برخوردار است.[56]
به گفتهٔ مقامات اسرائیل، جمهوری اسلامی در نزدیکی در جنوب دمشق و در ۵۰ کیلومتری مرز اسرائیل پایگاه نظامی مجهزی دارد.[57] همچنین برخی مقامات آمریکایی نیز میگویند جمهوری اسلامی ۱۰ پایگاه نظامی در سوریه دارد که شبهنظامیان وفادار به دولت بشار اسد را برای جنگ احتمالی با اسرائیل تعلیم میدهد که دو عدد از این تأسیسات کلیدی در نزدیکی مرز اسرائیل قرار دارد. بنا به گزارش نیویورک تایمز، نزدیک به ۲۰هزار رزمنده از گروههای مختلف شبهنظامی در سراسر سوریه از سوی کارکنان نظامی جمهوری اسلامی آموزش دیدهاند.[58]