اتحادیه اروپا
اتحادیهای اقتصادی-سیاسی در قارۀ اروپا / From Wikipedia, the free encyclopedia
اتحادیه اروپا (EU) (به انگلیسی: European Union) یک اتحادیه اقتصادی-سیاسی تشکیل شده از ۲۷ کشور اروپایی است. منشأ اتحادیه اروپا به جامعه اقتصادی اروپا که در سال ۱۹۵۷ با توافقنامه رم میان ۶ کشور اروپایی شکل گرفت و صرفاً یک اتحادیه اقتصادی بود بازمیگردد. از آن تاریخ با اضافهشدن اعضای نو، اتحادیه اروپا بزرگتر شد.[8] اتحادیه اروپا در بعضی اوقات به عنوان یک نهاد سیاسی خاص (بدون سابقه یا مقایسه) توصیف شده است که ویژگیهای یک فدراسیون و کنفدراسیون را ترکیب میکند.[9][10]
اتحادیه اروپا European Union | |
---|---|
شعار: «متحد در تنوع» | |
موقعیت اتحادیه اروپا (سبز تیره) در اروپا (خاکستری تیره) | |
پایتخت | بروکسل (دفاکتو)[1] |
مقر نهادها |
|
بزرگترین مادرشهر | پاریس |
زبان(های) رسمی | ۲۴ زبان |
خطهای رسمی | |
دین(ها) (۲۰۱۵)[2] |
|
نام(های) اهلیت | اروپایی |
نوع | اتحادیه قارهای |
عضویت | |
حکومت | کنفدراسیون پارلمانی ریاستی ترکیبی بیندولتی |
شارل میشل | |
اورزولا فون در لاین | |
• ریاست شورای اتحادیه اروپا | بلژیک[3] |
روبرتا متسولا | |
قوه مقننه | پارلمان و شورای اتحادیه اروپا |
شورای اتحادیه اروپا | |
پارلمان اروپا | |
بنیانگذاری[4] | |
• توافقنامه پاریس | ۱۸ آوریل ۱۹۵۱ |
۱ ژانویه ۱۹۵۸ | |
• قانون واحد اروپا | ۱ ژوئیه ۱۹۸۷ |
۱ نوامبر ۱۹۹۳ | |
۱ دسامبر ۲۰۰۹ | |
مساحت | |
• جمعیت | ۴٬۲۳۳٬۲۶۲ کیلومتر مربع (۱٬۶۳۴٬۴۷۲ مایل مربع) |
• آبها (٪) | ۳٫۰۸ |
جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۲۳ | ۴۴۸٬۳۸۷٬۸۷۲[5] |
• تراکم | ۱۰۶ بر کیلومتر مربع (۲۷۴٫۵ بر مایل مربع) |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۲۳ |
• کل | $۲۵٫۳۹۹ تریلیون[6] |
• سرانه | $۵۶٬۹۲۸[6] |
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۲۳ |
• کل | $۱۷٫۸۱۸ تریلیون[6] |
• سرانه | $۳۹٬۹۴۰ |
شاخص جینی (۲۰۲۰) | ۳۰٫۰[7] |
واحد پول | یورو (€) (EUR) سایر
|
منطقه زمانی | یوتیسی+۰ تا یوتیسی+۲ (دابلیوایتی، سیایتی، ایایتی) |
یوتیسی+۱ تا یوتیسی+۳ (دابلیوایاستی، سیایاستی، ایایاستی) | |
(همچنین ببینید ساعت تابستانی در اروپا)[persian-alpha 1] | |
دامنه سطحبالا | .eu، .ею، .ευ[persian-alpha 2] |
وبگاه رسمی |
در سال ۱۹۹۳، توافق ماستریخت چارچوب قانونی کنونی اتحادیه را پایهگذاری کرد.[11][12]
اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۹، یکای پول مشترکی به نام یورو را معرفی کرد که تاکنون در ۲۰ کشور، جایگزین پولهای ملی شده است.[13]
اتحادیه اروپا با ۴۵۱ میلیون شهروند در سال ۲۰۱۷ میلادی به تولید ناخالص داخلی ۱۹٫۶۷۰ تریلیون دلار دست یافت.[14][15]
۲۲ کشور از اعضای اتحادیه اروپا، عضو ناتو هستند.[16]
اتحادیه در حال حاضر بازار واحد مشترکی دارد که موارد زیر را در بر میگیرد: اتحادیه گمرکی، واحد پول –یورو- که تحت اداره بانک مرکزی اروپا است (تا کنون ۱۹ کشور آن را پذیرفتهاند)، سیاست مشترک کشاورزی، سیاست مشترک تجارت و سیاست مشترک شیلات.
سیاست مشترک خارجه و امنیت نیز بهعنوان دومین ستون از سه ستون اتحادیه اروپا شکل گرفت. پیمان شنگن کنترل روادید را لغو کرد، ایستهای گمرکی نیز در بسیاری از مرزهای داخلی برداشته شد و امکان رفتوآمد شهروندان اتحادیه اروپا برای زندگی، مسافرت، کار و سرمایهگذاری بیشتر شد.
مهمترین نهادهای اتحادیه اروپا عبارتند از: شورای اروپایی، شورای اتحادیه اروپا، کمیسیون اروپا، پارلمان اروپا، دیوان دادگستری اتحادیه اروپا، بانک مرکزی اروپا و دیوان محاسبات اروپا. اصل و ابتدای پارلمان اروپا بر میگردد به دهه ۱۹۵۰ و معاهدههای پایهگذاری، از سال ۱۹۷۹ اعضای این اتحادیه توسط نمایندگان کشورهای عضو انتخاب میشوند. هر ۵ سال یکبار انتخابات برگزار میشود که شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا میتوانند در آن شرکت کرده، رای دهند. فعالیتهای اتحادیه اروپا اکثر سیاستهای عمومی را تحت پوشش قرار میدهد، از سیاست اقتصادی گرفته تا امور خارجه، دفاع، کشاورزی و تجارت. با این حال، گستره قدرت آن در حوزههای مختلف بسیار متفاوت است. در برخی حوزهها اتحادیه مانند فدراسیون عمل میکند (برای مثال در مسائل پولی، کشاورزی، تجاری، محیط زیست و سیاستهای اقتصادی و اجتماعی) و در دیگر حوزهها مانند یک سازمان بینالمللی (برای مثال در امور خارجه).
بریتانیا در یک همهپرسی در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶ از اتحادیه اروپا خارج شد. ارزش پوند به کمترین مقدار در سی سال گذشته رسید[17][18] و دیوید کامرون نخستوزیر بریتانیا استعفا داد.[19][20]بریتانیا در تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰ مطابق با ۱۱ بهمن ۱۳۹۸ رسماً از اتحادیه اروپا پس از ۴۷سال خارج شد.