سوئد
کشوری در شمال قارهٔ اروپا / From Wikipedia, the free encyclopedia
سوئد یا سویدن[1] (به سوئدی: Sverige، تلفظ: تلفظ [svæ̌rjɛˈ] ( گوش دهید))، با نام رسمی پادشاهی سوئد (به سوئدی: Konungariket Sverige) کشوری نوردیک در شمال اروپا در شبهجزیره اسکاندیناوی است. از غرب با کشور نروژ، از شمالشرق با کشور فنلاند، از شرق با خلیج بوتنی، از جنوبشرقی با دریای بالتیک و از جنوبغربی با کشور دانمارک همسایه است. پایتخت و بزرگترین شهر این کشور استکهلم است. درازای کشور سوئد در بیشترین حالت ممکن بر مبنای دادههای جغرافیایی تقریباً ۱۵۷۴ کیلومتر است.[2]
پادشاهی سوئد Konungariket Sverige سوئد | |
---|---|
شعار: (شعار: پادشاه): برای سوئد، در این زمان | |
سرود: ای قدیمی، ای آزاد | |
پایتخت | شهر استکهلم ۵۹°۲۱′ شمالی ۱۸°۴′ شرقی |
بزرگترین شهر | استکهلم |
زبان(های) رسمی | سوئدی |
حکومت | پادشاهی مشروطه |
کارل گوستاف شانزدهم اولف کریسترسون | |
مساحت | |
• کل | ۴۵۰٫۲۹۵ کیلومتر مربع (۱۷۳٫۸۶۰ مایل مربع) (۵۵) |
• آبها (٪) | ۸٫۷ |
جمعیت | |
• سرشماری | ۱۰٬۳۵۲٬۳۹۰ (۸۹ام) |
• تراکم | ۲۳ بر کیلومتر مربع (۵۹٫۶ بر مایل مربع) (۱۹۸ام) |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۱۹ |
• کل | ۵۶۳ بیلیون دلار (۲۳ام) |
• سرانه | ۵۴٫۱۳۵ دلار (۱۱ام) |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۲۲) | ۰٫۹۴۷ هفتم(بسیار بالا) |
واحد پول | کرون سوئد (SEK) |
منطقه زمانی | CET |
CEST | |
پیششماره تلفنی | ۴۶+ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | SE |
دامنه سطحبالا | .se |
نام این کشور در سوئدی، سوَریه/به سوئدی[Sverige] است ولی در فارسی ایران از نامش در فرانسوی (Suède، سوئِد)، در فارسی افغانستان از نامش در انگلیسی (Sweden، سوِدِن) و در فارسی تاجیکستان از نامش در روسی (Швеция، شوِتسیَه) گرفته شدهاست.
سوئد با مساحت ۴۵۰٬۲۹۵ کیلومتر مربع، کمابیش اندازهٔ عراق و چهارمین کشور بزرگ اروپا (پنجمین کشور بزرگ اروپا با احتساب بخش اروپایی روسیه) از نظر مساحت است. جمعیت سوئد بیش از ۱۰ میلیون نفر است[3] که تقریباً ۷٫۹ میلیون نفر آن را افرادی که در کشور سوئد به دنیا آمدهاند تشکیل میدهند.[4] این کشور با تعداد ۲۱ نفر در هر کیلومتر مربع تراکم جمعیت پایینی دارد و بیشتر این جمعیت نیز در جنوب سوئد مستقر هستند. همچنین بیش از ۸۵٪ مردم سوئد در ناحیه شهری زندگی میکنند.
حکومت کشور سوئد پادشاهی مشروطه است و دولت در آن به شکل پارلمانی اداره میشود. پادشاه در این کشور مقامی تشریفاتی است و کشور را نخستوزیر اداره میکند. پس از پایان جنگ سرد، سوئد در تاریخ ۱ ژوئن ۱۹۹۵ به کشورهای عضو ناتو پیوست اما بعدها همانند کاری که در قبال منطقه یورو کردند، با یک رفراندوم از ناتو خارج شدند. سوئد همچنین عضو سازمان ملل متحد، شورای اروپا، سازمان تجارت جهانی، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، شورای نوردیک و مدل نوردیک است. سوئد هشتمین سرانهٔ تولید ناخالص داخلی را در جهان دارا است و جایگاه خوبی در جنبههای گوناگون ملی مانند مردمسالاری، کیفیت زندگی، آزادی، بهداشت، آموزش، اختلاف طبقاتی، رفاه و توسعه انسانی دارد.[5][6][7][8][9]