بیستون زیاری
سومین امیر زیاری که در نیمهٔ قرن ۴ هجری حکومت نسبتاً آرامی داشت. / From Wikipedia, the free encyclopedia
ظهیرالدوله بیسُتون، بِهِسْتون یا بِهیسْتون (درگذشتهٔ ۳۶۶ هجری) از ۳۵۷ تا ۳۶۶ ه.ق سومین امیر زیاریان بود. او پیش از به قدرت رسیدن در زمان امارت پدرش، وشمگیر، فرماندار طبرستان بود. بعد از مرگ وشمگیر در سال ۳۵۷ هجری (برابر ۹۶۷ میلادی) به پایتخت وقت، گرگان (گنبد کاووس کنونی)، رفت و قدرت را به دست گرفت. البته به قدرت رسیدن او چالشبرانگیز بود و لشکر سامانی (که اندکی قبل از مرگ وشمگیر و برای جنگ با رکنالدوله آلبویه عازم شده بودند) با او مقابله کردند و فرماندهٔ لشکر از برادر کوچکتر بیستون، قابوس، برای حکومت بر قلمرو زیاری حمایت کرد. بیستون برای جلب حمایت رکنالدوله، اتحاد و تبعیت او را پذیرفت. ارتش سامانی که با کمبود آذوقه روبرو بود، مجبور به ترک گرگان به مقصد خراسان شد و قابوس با حمایت حسن بن فیروزان (حاکم وقت سمنان) سر به شورش برآورد؛ ولی بیستون توانست سمنان و گرگان را به کنترل خود درآورد و قابوس را از ادعایش بر حکومت منصرف کند. گویا پس از آن قابوس در گرگان ماند ولی بر حق بودن حاکمیت بیستون را پذیرفت و زیر نظر او بود.
بیستون | |||||
---|---|---|---|---|---|
ظهیرالدوله | |||||
امیر زیاری | |||||
سلطنت | ۳۵۷–۳۶۶ هجری قمری | ||||
پیشین | وشمگیر | ||||
جانشین | قابوس | ||||
درگذشته | ۳۶۶ هجری گرگان (گنبد کاووس کنونی) | ||||
همسر(ان) | دختر عضدالدوله دختر دباج بن بانی گیلی | ||||
فرزند(ان) | یک پسر | ||||
| |||||
دودمان | زیاریان | ||||
پدر | وشمگیر |
بیستون در سراسر سالهای امارتش رابطهٔ خوبی با آلبویه داشت. او با یکی از دخترهای عضدالدوله، پسر ارشد رکنالدوله، ازدواج کرد و در سال ۳۶۰ هجری قمری خلیفه عباسی، المطیع، به بیستون لقب ظهیرالدوله داد. بیستون همچنین به مرزهای غربی خود توجه داشت. او حسین الثائر از خاندان علوی را، که توسط وشمگیر زندانی شده بود، آزاد و از او حمایت مالی کرد تا بتواند حکومت شهر هوسم را تصرف کند. اما وی از ابومحمد ناصری شکست خورد و کشته شد. پسر الثائر، ابوالحسن علی، بعداً ابومحمد ناصری را از هوسم فراری داد و تحت نظر حکومت زیاری بر هوسم فرمان راند.
سکههای بسیاری کشف شدهاست که در زمان ظهیرالدوله بیستون در شهرهای مختلف قلمرو زیاریان ضرب شدهاند. برخی از این سکههای نقرهای به اشتباه به وشمگیر نسبت داده شدهاند. حکومت بیستون با آرامش و صلح همراه بود و شیوهای که او در حکومتش پیش گرفت، الگویی برای امیران بعدی زیاری شد.
بیستون در سال ۳۶۶ قمری (۹۷۷ میلادی) از دنیا رفت. پس از درگذشت او، دباج گیلی، پدرزن بیستون، به عنوان نایبالسلطنهٔ پسر بیستون در مقابل قابوس مقاومت کرد تا امارت زیاریان را نگهدارد، ولی در نهایت شکست خورد و قابوس قدرت را به دست گرفته و رسماً امیر بعدی آل زیار شد.