اسماعیل جرجانی
پزشک ایرانی که در سدهٔ ۱۲ میلادی میزیست / From Wikipedia, the free encyclopedia
زینالدین ابوالفضائل اسماعیل بن حسین جرجانی(۱۰۴۰–۱۱۳۶م) معروف به سید اسماعیل پزشک فیلسوف و دین پژوه[1] ایرانی[2] بود که به عربی و فارسی مینوشت.
حکیم ابوالفضائل سیداسماعیل گرگانیالجرجانی المتطبب | |
---|---|
نام هنگام تولد | الامیر السید الامام زینالدین اسماعیل بن الحسن بن محمد بن محمود بن احمد الحسینی |
زادهٔ | ۴۳۴ ه. ق جرجان و به روایتی ضعیف اصفهان |
درگذشت | ۵۳۱ یا ۵۳۵ ه. ق مرو |
محل زندگی | گرگان، قم، ری، فارس، خوارزم و مرو |
دیگر نامها | ملقب به زینالدین یا شرفالدین و مکنی به ابوالفتح)یا ابوالفضل یا ابوابراهیم |
پیشه | پزشک و دانشمند |
شناختهشده برای | ذخیره خوارزمشاهی، خفی علائی، یادگار، الاغراض الطبیة |
او طبیب دربار قطب الدین محمد در خوارزم شد. مهمترین اثرش در پزشکی ذخیره خوارزمشاهی است.
اهمیّت آثار سیّد اسماعیل جرجانی در این است که پس از چند سده که مجموعههای بزرگ پزشکی همچون کامل الصّناعه علی بن عبّاس مجوسی اهوازی و الحاوی و المنصوری محمّد زکریّای رازی و قانون ابن سینا به زبان عربی بود جرجانی به زبان فارسی نوشت و آنان که عربی نمیدانستند به آسانی توانستند بهرهمند گردند.
جرجانی اصطلاحات عربی را هم همراه اصطلاحات فارسی میاورد و در آغاز ذخیره تصریح میکند:
«اگرچه این خدمت به پارسی ساخته آمده است لفظهای تازی که معروف است و بیشتر مردمان معنی آن دانند و به تازی گفتن سبکتر باشد آن لفظ هم به تازی یاد کرده آمد تا از تکلّف دورتر باشد و بر زبانها روانتر».