بانک تجاری ایرانی From Wikipedia, the free encyclopedia
بانک صادرات ایران در حال حاضر قدیمیترین بانک تجاری غیردولتی ایرانی است که در ۱۵ شهریور سال ۱۳۳۱ توسط امین و خانواده مفرح، با ۲۰ کارمند و ۳ مدیر ارشد، فعالیت خود را آغاز کرد. این بانک پس از انقلاب ۱۳۵۷ مصادره و به مالکیت دولت درآمد. پس از گذشت چند دهه، بخشی از سهام بانک در بورس واگذار شد. تا سال ۱۴۰۲ بانک صادرات ایران رتبهٔ هفتم در فهرست ۱۰۰ شرکت برتر ایران را در اختیار دارد.[3]
نوع | شرکت سهامی عام |
---|---|
نماد سهام شرکت | بورس تهران: BSDR1 وبصادر |
صنعت | خدمات مالی |
بنا نهاده | ۱۳۳۱ |
بنیانگذاران | امین خانواده مفرح |
دفتر مرکزی | تهران، ایران |
محدودهٔ فعالیت | آسیا، اروپا |
مدیر عامل اجرایی | محسن سیفی کفشگری |
محصولات | بانکداری خرد بانکداری شرکتی بانکداری سرمایهگذاری کارت اعتباری |
درآمد | ۲۸٬۱۱۹ میلیارد ریال (۱۴۰۰)[1] |
مجموع دارایی | ۵٬۳۲۶٬۹۰۹ میلیارد ریال (۱۴۰۰)[2] |
مالک | شرکت سهامی عام |
تعداد کارکنان | ۲۰۶۵۰ نفر (1403)[1] |
وبگاه |
در سال ۱۳۷۰ دولت بخش بزرگی از داراییهای بانک صادرات را به شرکت سرمایهگذاری غدیر (در ابتدا با نام شرکت سرمایهگذاری بانک صادرات) واگذار کرد و پس از مدتی مالکیت هولدینگ غدیر را به سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح انتقال داد.[4] همچنین این بانک هم اکنون مالک شرکت گروه مالی سپهر صادرات است. این بانک نخستین شعبه بینالمللی خود را در شهر هامبورگ آلمان راهاندازی کرد. بانک صادرات در حال حاضر دارای ۲۸ شعبه بینالمللی در ۱۲ کشور جهان ایت و تا سال ۱۴۰۰ دارای ۲۰۲۷ شعبه فعال است.[5]
بانکداری به شیوه نوین در ایران از اوایل سال ۱۳۰۰ هجری خورشیدی به دلیل ضرورتهای اقتصادی و سیاسی آغاز شد اما از آنجایی که نخستین بانکهای ایرانی تا حدودی با حمایت دولت و در راستای تحقق خواست و منافع حکومت شکل گرفته بودند کمتر به جلب رضایت آحاد مردم توجه داشتند از این رو به غیر از عدّه قلیلی که دارای مکنت و سرمایه زیادی بودند، اکثریت مردم ترجیح میدادند به رغم وجود تمامی مخاطرات احتمالی به جای پسانداز وجوه مازاد خود در بانکها، پولهای نقد خویش را در خانه نگهدارند.
براساس آمار منتشره در سال ۱۳۳۰ (هجری خورشیدی) از کل اسکناس و مسکوکات منتشره ایران تنها حدود ۱۱ درصد آن در اختیار بانکها و ۸۹ درصد مابقی آن در پستوهای منازل و صندوقچههای شخصی مردم و به عبارتی به صورت راکد و خارج از چرخه مالی و اقتصادی کشور نگهداری میشد.
تاریخ تأسیس بانک صادرات ایران به سال ۱۳۳۱ بازمیگردد. این بانک به تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۳۱، توسط خانواده بلورفروشان، محمدعلی مفرح و چندی از نزدیکان وی، با سرمایهٔ دو میلیون تومان، به صورت اعتباری و سه هزار و پانصد تومان به صورت قرضی، بهطور موقت در بالاخانهای واقع در تکیه دولت، در ساختمانی مشرف به شعبه مرکزی بانک ملی ایران، راهاندازی شد و تحت نام بانک صادرات و معادن، در اداره ثبت شرکتهای تهران به ثبت رسید، سپس از ۲۲ آبان همان سال، در پی افتتاح اولین شعبه، به صورت رسمی شروع به کار نمود.[6]
اولین شعبه این بانک، در بدو تأسیس، ۲۵ نفر کارمند داشت.[7] در پایان سال نخست فعالیت، آنچه که از ترازنامه بانک مشهود است، مجموع سپردهها حدود ۱۷ میلیون و ۶۰۰ هزار ریال، اعتبارات و تسهیلات اعطایی حدود ۶۷ میلیون ریال، مجموع داراییها معادل ۴۴ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال و سود ویژه بانک، حدود ۷۰۰ هزار ریال بودهاست. در حالیکه از سرمایه ۲۰ میلیونی آن، تنها ۱۰ میلیون ریال پرداخت شده بود.
در ابتدا مهندس مفرح از ادوارد ژوزف، که در آن زمان از کارشناسان شناختهشده بانکی بود، برای مدیرعاملی بانک، دعوت کرد. ژوزف در دو سال نخست، ریاست بانک صادرات را در دست داشت، سپس در سال ۱۳۳۳، محمدعلی مفرح از سوی هیئت مدیره بانک، به عنوان مدیر عامل انتخاب شد. مفرح تا اواخر ۱۳۵۶ جمعاً ۲۳ سال، در این سمت باقی ماند و در همین سال، از سمت خود کنارهگیری کرد و در خرداد ۱۳۵۷ بهطور کلی، از هیئت مدیره بانک صادرات ایران نیز، استعفاء داد.
در سال ۱۳۴۲ نام این بانک بهفرم کنونی؛ یعنی بانک صادرات ایران تغییر یافت.[6] این بانک در سال ۱۳۵۸ پیرو مصوبه شورای انقلاب اسلامی، ملی شد.[6] در سال ۱۳۸۷، بانک صادرات از یک شرکت سهامی خاص به شرکت سهامی عام تغییر شکل یافت و در پی آن، سهام بانک در سال ۱۳۸۸ در بازار بورس اوراق بهادار تهران به صورت عمومی عرضه شد.[6]
استقرار اولین شعبه بانک صادرات و معادن وقت، در بازار تهران به عنوان مرکز معاملات و گردش پولی کشور بسیار مورد توجه مؤسسان بانک بود.[8] اولین شعبه بانک در ۲۲ آبان ۱۳۳۱ در یک ساختمان استیجاری به مساحت حدود ۲۰۰ متر مربع، با چند اتاق در طبقه دوم سرای بنایی بازار تهران واقع در کوچه تکیه دولت، کوی مرغیها آغاز به کار کرد. یکی از اقدامات هیئت مدیره انجام تعمیرات و تغییرات در محل استقرار اولین شعبه بانک بود که با برداشتن دیوارهای بین سه اتاق از هفت اتاق، یک سالن معاملات به ابعاد ۱۲*۸ با پنج باجه برای دریافت و پرداخت، انتقالی چکهای واگذاری و افتتاح حساب به وجود آمد و تعداد ۴ اتاق برای بایگانی و تدارکات (جهت لوازم ضروری و ملزومات و مطبوعات) و اتاقهای مدیر عامل و هیئت مدیره در نظر گرفته شد و دقت به عمل آمد که ساختمان بانک جلوه بسیار آبرومندی داشته باشد. بعدها با بهتر شدن وضعیت اقتصادی بانک، محل مناسب تری برای شعبه بازار خریداری شد و در آبان ۱۳۳۷ شعبه یک بازار به محل فعلی انتقال یافت.[8]
اولین شعب خارج از کشور این بانک در سال ۱۳۴۰ در هامبورگ آلمان تأسیس و پس از آن شعب خارجی این بانک یکی پس از دیگری افتتاح شدند. هماکنون بانک صادرات ایران مالکیت بانک مستقل دایر در خارج از کشور (بانک صادرات تاشکند، لندن PLC، فیوچر بانک بحرین و آرین بانک افغانستان) را در اختیار دارد و علاوه بر این، واحدهای بانکی متعلق به این بانک در اروپا و آسیا بیش از ۲۰ واحد است.
نخستین لوگو یا آرم بانک صادرات، تصویر اسب بالداری است که عبارت بانک صادرات ایران بالای سرش درج شدهاست. انتخاب این لوگو به پیشنهاد ادوارد ژوزف، اولین مدیرعامل این بانک صورت گرفت. او این تصویر را از روی نگین انگشتر عتیقهای که از یک مغازه عتیقهفروشی خریده بود، برداشت کرد. او اسب را سمبل سرعت، استقامت، نجابت و بالهایش را سمبل بلندپروازی و آغوش باز میدانست. این آرم شبیه به مهر انوشیروان، پادشاه ساسانی بود.[7]
این آرم پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ تغییر کرد. یکی از ویژگیهای آرم جدید نشان دادن نقشه ایران و مراکز استانهای ایران بود که نشانه استانی شدن بانک محسوب میشد.[7] این لوگو بار دیگر در سال ۱۳۶۹ تغییر کرد و لوگوی جدید که نشاندهندهٔ دو دست و یک سکهاست جایگزین شد. این لوگو همچنان به عنوان آرم این بانک مورد استفاده قرار میگیرد.
طرح اولیه آرم فعلی بانک صادرات در سال ۱۳۶۹ به سفارش روابط عمومی این بانک توسط اسماعیل کیا مقدم طراحی شد. پس از آن، مرتضی ممیز بنا به درخواست بانک صادرات، تغییراتی در آن صورت داد و ماحصل آن به عنوان لوگوی بانک صادرات معرفی شد. به همین دلیل، بعدها بین این دو طراح اختلافاتی در خصوص این که چه کسی پدیدآورندهٔ این اثر است، درگرفت.[9]
بانک صادرات ایران به عنوان یک بانك خصوصی و بهصورت سهامی عام با نام «بانک صادرات و معادن ایران» در ۱۵ شهريورماه سال ۱۳۳۱ طبق قوانین آن روزگار با سرمايه اوليه ۲۰ ميليون ریال با شماره ۳۸۳۳ در اداره ثبت شركتها به ثبت رسید و تأسيس شد. اين سرمايه با خريد ۷۶ سهم توسط دو نفر از اعضای هيأت مؤسسين بانك و سرمايهگذاری بقيه اعضای هيأتمديره تأمين شد و سهامداران با واگذاری سفته به هيأتمديره تعهد دادند ۵۰ درصد بقيه تعهد خود را از محل سود ساليانه پرداخت کنند.
بنیانگذاران بانک صادرات ایران با جذب حداکثر نقدینگی در دست مردم برای اولین بار در ایران بانکی براساس اصول مشتریمداری تأسیس کنند. از اینرو بانک صادرات و معادن ایران در ۲۲ آبان سال ۱۳۳۱ با ۱۳ نفر کارمند در حالی شروع به کار کرد که خوشبینترین افراد نیز با وجود بانکهای قدرتمند دولتی پیشرفت و موفقیت آن را پیشبینی نمیکردند. ارایه خدمات بانکی بهتر به مردم، ایجاد شبکه گسترده بانکی در سراسر کشور، جلب سرمایههای داخلی و پساندازهای هر چند کوچک و ایجاد فرصتهای سرمایهگذاری در تمامی فعالیتهای اقتصادی از اهداف اولیه بانک صادرات و معادن ایران بود.[10]
در انتخاب اعضای هیئت مدیره بانک ادوارد ژوزف، مهندس محمد علی مفرح و مهندس محمد بلور فروشان به سمت اعضای اصلی و علی اکبر فخرایی و مهندس مصطفی امیر معزی به سمت اعضای علیالبدل و مهندس ابوالفضل پاک و مهندس نصرت ا… رضائی به سمت بازرسان قانونی برگزیده شدند ولی محمد علی مفرح چون سمت بازرس قانونی را در بانک بازرگانی ایران داشت از قبول عضویت هیئت مدیره خودداری کرد و آقای حسن ملک افضلی را به جای خود پیشنهاد نمود که مورد موافقت قرار گرفت. آقایان: سید رضا کسمائی، حبیب ا… خلیلیان، فیضی، مصطفی بلورچی، جمشید بختیان، جلال الدین میر مطهری، جمشید نوبان، رهنمای چیت ساز، سید حسین دربندی، محمد علی اصفهانی، رضا و حسن سادات گوشه، دزفولی، عبدالوهابی، گلخو، کامیابی پور، ابوالقاسم رهبری، پطروسیان و میکائیلیان از کارمندان اولیه بانک صادرات و معادن ایران بودند.[11]
محسن سیفی کفشگری، مدیرعامل و عضو هیئتمدیره، قربان اسکندری، رئیس هیئتمدیره، یاسر مرادی، عضو هیئت مدیره، محمدرضا حسینزاده، نائب رئیس هیئتمدیره و مهدی اقبالی راد، عضو غیر اجرایی هیئتمدیرهٔ بانک صادرات هستند.[12]
بانک صادرات ایران در راستای عمل به مسئولیتهای اجتماعیِ خود، بیش از ۵ هزار و ۱۳۰ دستگاه خودپرداز این بانک در سراسر ایران، امکان دریافت کمکهای خیرخواهانه مردم به ۱۴ نهاد حمایتی از جمله کميته امداد امام خميني(ره)، سازمان بهزيستي، آسايشگاه کهريزک، انجمن تالاسمي، انجمن بيماران ام اس، انجمن حمايت از حقوق كودكان، ستاد ديه آزادي زندانيان، عتبات عاليات، موسسه اشرف الانبیاء، مستمندان تبریز، موسسه محک، نذورات حرم حضرت معصومه(ع)، خیریه نیکان ماموت و انجمن مددکاری امام زمان(عج) را داراست مردم نذورات و وجوه خیریه خود را از طریق این خودپردازها به حساب نهاد یا موسسه مورد نظر واریز میکنند. پرداخت وام به زلزلهزدگان کرمانشاه، پرداخت تسهیلات بدون ضامن، محاسبه و پرداخت فطریه و ... از اموری است که در راستای مسئولیتهای اجتماعی توسط بانک صادرات اجرا میشوند.[13]
بانک صادرات ایران کتاب «فرهنگ واژههای فینتک» را حمایت و منتشر کرد. رینر آلت و استفان هوخ نویسندگان این کتاباند. آزاده حیدری و زهرا درستکار هم کتاب را به فارسی ترجمه کردهاند.[14]
وزارت خزانهداری آمریکا در ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ بانک صادرات ایران را بهدلیل حمایت و تأمین مالی از تروریستها متهم و تحریم کرد.[15][16]
برج سپهر با معماری ساده به شکل مکعب مستطیل به رنگ خاکستری، یکی از بلندترین ساختمانهای تهران است.[17][18] بلندای برج ۱۱۵ متر در ۳۲ طبقه (روی زمین) و مساحت آن ۵۵۰۰۰ متر مربع است[19] این برج که در خیابان سمیه میان خیابانهای بهار و مفتح قرار گرفته، هماکنون به عنوان ساختمان مرکزی بانک صادرات ایران بکار گرفته شدهاست.[20] برج سپهر که با بلندی بسیار نسبت به بافت شهری تهران در آن ناحیه کاملاً از ساختمانهای گرداگرد خود قابل تمایز است، در تمام طول خیابانهای سعدی و سمیه، بخشهایی از بزرگراه رسالت، خیابان مفتح و بزرگراه مدرس در معرض دید و از میدان قدس به سمت جنوب بر محور خیابان شریعتی قرار گرفتهاست.[17]
برج سپهر در زمان انقلاب نیمهکاره بود این ساختمان پس از خاتمه جنگ تکمیل شد و در سال ۱۳۷۰ مورد بهرهبرداری قرار گرفت.[21]
بانک صادرات ایران در حال حاضر ۲٬۳۱۷ شعبه در داخل کشور و ۲۳ شعبه در خارج کشور و حدود ۲۷٬۲۰۶ کارمند دارد. این بانک دارای سیستم یکپارچه بانکی به نام سپهر میباشد.
بانک صادرات ایران در حال حاضر علاوه بر دارا بودن ۳۰ شعبه در آسیا و اروپا، مالکیت چهار بانک مستقل در خارج از ایران را نیز در اختیار دارد. این چهار بانک عبارتند از:[22]
سهام بانک صادرات ایران در خرداد ۱۳۸۸ به عنوان یکی از شرکتهای مشمول اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با نماد وبصادر در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد. بانک صادرات ایران هفتمین بانک و چهارصد و پنجاهمین شرکتی است که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شدهاست. در نخستین عرضه، تعداد یک میلیارد و هشت میلیون سهم، معادل ۶٪ درصد سهام این بانک، در بازار بورس عرضه شد.[23]
گروه مالی سپهر صادرات یکی از مهمترین شرکتهای زیرمجموعه بانک صادرات ایران[24] و بازارگردان اصلی سهام این بانک در بورس اوراق بهادار تهران است. بانک صادرات ایران بیش از ۹۹ درصد سهام این شرکت را در اختیار دارد[25] و در صدد است با تبدیل این گروه به سهامی عام، سهام آن را در بورس تهران عرضه کند.[26][27] گروه مالی سپهر صادرات در سال ۱۳۹۳ با عرضه سهام بانک صادرات ایران در بورس تهران و تصویب قوانین خروج بانکها از بنگاهداری به عنوان نهادی تخصصی به ثبت رسید[28] و در زمینه سرمایهگذاری و مشارکت در تأسیس و راهاندازی شرکتها و مجتمعها و طرحهای واحدهای تولیدی، صنعتی، بازرگانی، خدمات و حملونقل فعالیت میکند.[29]
گروه مالی سپهر صادرات سهامدار عمده بیمه سرمد (۱۴٪)،[30] هلدینگ انرژی سپهر (۴۹٪)، پرداخت الکترونیک سپهر (۴۹٪)، تأمین سرمایه سپهر (۳۰٪)، سرمایهگذاری خوارزمی (۸٪)[31] و چندین شرکت دیگر است.
عنوان | تعداد |
---|---|
خودپرداز | 5184 |
اینترنت بانک | 139032 |
درگاه پرداخت اینترنتی | 2315 |
کیوسک بانک | 1279 |
پایانه شعب | 6181 |
پایانه فروش | 954491 |
تلفن بانک | 59670 |
همبانک | 356387 |
هدف از تأسیس بانک صادرات ایران که مؤسسین در ابتدا مدعی آن بودند، عبارت بود از:[6]
عموم خدمات بانک صادرات به شاخههای زیر تقسیم میشود.
برند بانک صادرات ایران در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.[37]
شعبه شهر نجفآباد (کد ۲۲) بانک صادرات ایران پس از سانحه سقوط بالگرد در ورزقان به نام خلبان محسن دریانوش از کشتهشدگان حادثه بالگرد رئیسجمهور سید ابراهیم رئیسی تغییر نام پیدا کرد.[38]
بانک صادرات ایران به مناسبت سفرهای زیارتی مردم به سوی عراق به همه کسانی که ارز اربعین خود را از طریق اپلیکیشن «سپینو» دریافت کنند هنگام مراجعه به شعب برای دریافت ارز فیزیکی، پس از اسکن بارکد ویژه و تکمیل اطلاعات درخواستی، کد هدیه رایگان بانک صادرات ایران را وارد و سیمکارت «سامانتل» را از طریق پست در محل نشانی خود دریافت میکنند.
این سیمکارت که ویژه سفر اربعین است بانک صادرات ایران، با ۲ گیگابایت اینترنت رایگان، امکان برقراری ارتباط در عراق و ۲ گیگابایت اینترنت پرسرعت رایگان داخل ایران را به کاربران میدهد.[39]
بانک صادرات ایران طق سیاستِ شفافیت مالی کلیه امور مربوط به تسهیلات، مدیریت ریسک، صورت های مالی، اظهارنظر حسابرس مستقل، حاكميت شركتي و كنترل داخلي، صورتجلسات مجامع عمومي عادي، عادي به طور فوق العاده و فوق العاده و انتشار اطلاعات مربوط به رويدادهاي با اهميت را به تناوب منتشر و در دترس عموم قرار میدهد.[40]
بانک صادرات ایران در چارچوب قانون پولی و بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا و سایر قوانین ذیربط، مقررات ناظر بر عملیات مجاز بانکی و سایر مصوبات شورای پول و اعتبار و دستورها بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با اخذ مجوزهای لازم، مجاز به انجام فعالیتهای زیر است:[41]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.