هاکین تایوانی

هاکین تایوانی (چینی سنتی: 臺灣閩南語، پوژ: Tâi-oân Bân-lâm-gí) که به نام‌های مین نان تایوانی، هولو،^[۷][۸] تایوانی و تایگی^[۹] نیز معروف است، گونه‌ای از زبان هاکین و زبان مادری ۷۰٪ از مردم تایوان است.^[۱۰] مردم هوکلو تایوانی که از نسل مهاجرانی از جنوب فوجیان در دوران سلطنت دودمان چینگ هستند، به این زبان تکلم می‌کنند.^[۱۱] لاتین‌نویسی پوژ یک دستور خط رایج برای نوشتن این گونهٔ هاکین است.

هاکین تایوانی
臺灣閩南語
بیان	"Tâi-gí/Tâi-gú" در تلفظ‌های مختلف [tai˧˩ g̃i˥˩] / [tai˧˩ g̃u˥˩] (ساحلی) [tai˧ g̃i˥˩] / [tai˧ g̃u˥˩] (سرزمینی)
زبان بومی در	تایوان
شمار گویشوران	۱۶+ میلیون  (۲۰۱۷)[۱]
تبار	چینی-تبتی چینی مین جنوبی هاکین هاکین تایوانی
سامانه نوشتاری	خط چینی (هاکین نوشتاری) خط لاتین (Pe̍h-ōe-jī)
وضعیت رسمی
زبان رسمی در	تایوان[۲][۳][۴]
تنظیم‌شده توسط	وزارت آموزش و سمن‌های مربوطه در تایوان
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹	–
گلاتولوگ	taib1242  (هاکین تایپه‌ای)[۵]
زبان‌شناسی	79-AAA-jh
پراکندگی گویشوران ۶ سال به بالای هاکین تایوانی در تایوان در سال ۲۰۱۰[۶]
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.

هاکین تایوانی عموماً شبیه به شاخه‌های آموی، چوانگژو و ژانگژو از مین جنوبی و گویش‌های آن‌ها در جنوب شرق آسیا است و بین گویشوران آن‌ها فهم متقابل وجود دارد.^[۱۲] محبوبیت گسترده رسانه‌های هاکین‌زبان در تایوان، به ویژه از دهه ۱۹۸۰ به برجستگی هاکین تایوانی در بین سایر گویش‌های هاکین و مین منجر شده‌است.

واج‌شناسی

از نظر واج‌شناسی، هاکین زبانی نواخت‌بر است.

همخوان‌ها

آغازی

		دولبی		لثوی		لثوی‌کامی		نرم‌کامی		چاکنایی
خیشومی		[m]	m ㄇ	[n]	n ㄋ			[ŋ]	ng ㄫ
انسدادی	صاف	[p] p ㄅ	[b] b ㆠ	[t] t ㄉ				[k] k ㄍ	[g] g ㆣ
	حلقی	[pʰ]	ph ㄆ	[tʰ]	th ㄊ			[kʰ]	kh ㄎ
انسایشی	صاف			[ts] ch,ts ㄗ	[dz] j ㆡ	[tɕ] ch(i),ts(i) ㄐ	[dʑ] j(i) ㆢ
	حلقی			[tsʰ]	chh,tsh ㄘ	[tɕʰ]	chh(i),tsh(i) ㄑ
سایشی				[s]	s ㄙ	[ɕ]	si ㄒ			[h]	h ㄏ
کناری				[l]~[ɾ]	l ㄌ

پایانی

	دولبی	لثوی	نرم‌کامی	چاکنایی
خیشومی	[m] -m	[n] -n	[ŋ] -ng	[◌̃] -ⁿ,-N
انسدادی	[p̚] -p ㆴ	[t̚] -t ㆵ	[k̚] -k ㆶ	[ʔ] -h ㆷ

واکه‌ها

واکه‌های تایوانی شامل:

	پیشین		مرکزی		پسین			همخوان هجایی
	Oral	بینی	دهانی	بینی	دهانی	بینی
بسته	[i] i ㄧ	[ĩ] iⁿ ㆪ			[u] u ㄨ	[ũ] uⁿ ㆫ		[m̩] m ㆬ	[ŋ̍] ng ㆭ
میانه	[e] e ㆤ	[ẽ] eⁿ ㆥ	[ə], [o] o ㄜㄛ		[ɔ] o͘ ㆦ	[ɔ̃] oⁿ ㆧ
باز			[a] a ㄚ	[ã] aⁿ ㆩ

نواخت‌ها

نواخت‌های تایوانی، برپایه گویش تایپه

به‌طور سنتی هاکین دارای ۸ نواخت است که از ۱ تا ۸ نام‌گذاری می‌شوند. در تایوانی نواخت ۲ و ۶ یکسان تلفظ می‌شوند. این ۸ نواخت براساس نام‌های چینی میانه به صورت زیر هستند:

نواخت‌های تایوانی

شماره نواخت	نام	لهجه پوژ	زیروبم در تایپه	توصیف	زیروبم در تاینان	توصیف
۱	سطح یین (陰平)	a	˥ (۵۵)	بالا	˦ (۴۴)	بالا
۲ (۶)	خیز (上聲)	á	˥˩ (۵۱)	افت	˥˧ (۵۳)	افت بالا
۳	رفتن یین (陰去)	à	˧˩ تا ˨˩ (۳۱~۲۱)	افت پایین	˩ (۱۱)	پایین
۴	ورود یین (陰入)	ah	˧˨ʔ (۳۲)	ایست میانه	˨˩ʔ (۲۱)	ایست میانه
۵	سطح یانگ (陽平)	â	˩˦ تا ˨˦ (۱۴~۲۴)	خیز	˨˦ (۲۵)	خیز
۷	رفتن یانگ (陽去)	ā	˧ (۳۳)	میانه	˨ (۲۲)	میانه
۸	ورود یانگ (陽入)	a̍h	˦ʔ (۴)	ایست بالا	˥ʔ (۵)	ایست بالا

جستارهای وابسته

• هاکای تایوانی
• ماندارین تایوانی
• ویکی‌پدیای چینی مین‌نانی

منابع

1. هاکین تایوانی at اتنولوگ (18th ed., 2015)
2. "Draft national language development act clears legislative floor". focustaiwan.tw. Archived from the original on 25 December 2018. Retrieved 8 August 2020.
3. "立院三讀《國家語言發展法》 公廣集團可設台語電視台". ltn.com.tw. Archived from the original on 14 April 2020. Retrieved 8 August 2020.
4. "《國家語言發展法》立院三讀！政府得設台語專屬頻道". ltn.com.tw.
5. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "هاکین تایپه‌ای". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
6. Table 6: Languages used at home for the resident nationals aged 6 years and over by gender and age, 2010 Population and Housing Census بایگانی‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine, Directorate General of Budget, Accounting and Statistics (DGBAS), ROC (Taiwan).
7. Lee, Jack Tsen-Ta (28 April 2015) [2004]. "Hokkien". A Dictionary of Singlish and Singapore English. Retrieved 22 June 2020.
8. "TAIWAN SNAPSHOT". Retrieved 15 March 2020. Languages Mandarin (Chinese), Holo (Taiwanese), Hakka, Austronesian languages
9. "Taigi與台語". Liberty Times. Retrieved 10 August 2019.
10. "Taiwan". Ethnologue. Prinicpal languages
11. Dreyer, June Teufel (2003). "Taiwan's Evolving Identity". The Evolution of a Taiwanese National Identity (PDF). Asia Program Special Report. Vol. 114. Washington: Woodrow Wilson International Institute for Scholars. pp. 4–10. Archived from the original (PDF) on 25 March 2016. Retrieved 12 August 2016.
12. "Chinese, Min Nan". Ethnologue (به انگلیسی). Retrieved 2018-06-12.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Taiwanese Hokkien». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۰.