شهرستان کرمانشاه

شهرستان کرمانشاه از شهرستان‌های استان کرمانشاه در ایران است. مرکز این شهرستان، شهر کرمانشاه است که مرکز استان کرمانشاه نیز به شمار می‌آید. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۵، برابر با ۱٬۰۸۳٬۸۳۳ نفر بوده‌است.^[۲]

شهرستان کرمانشاه
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	کرمانشاه
مرکز شهرستان	کرمانشاه
سایر شهرها	کرمانشاه، کوزران، ماهیدشت، هلشی، قلعه
بخش‌ها	بخش مرکزی بخش فیروزآباد بخش ماهیدشت بخش کوزران بخش بیلوار
سال تأسیس	۱۳۱۶[۱]
نام‌های پیشین	کرماشان، قرمیسین
مردم
جمعیت	۱٬۰۸۳٬۸۳۳ نفر[۲]
مذهب	شیعه، اهل‌سنت و یارسان [۳][۴]

موقعیت شهرستان کرمانشاه

شهرستان کرمانشاه از شمال با استان کردستان و شهرستان روانسر؛ از غرب با شهرستان دالاهو و شهرستان اسلام‌آباد غرب از جنوب با استان ایلام از شرق با شهرستان صحنه و شهرستان هرسین و از شمال شرق هم با شهرستان سنقر و کلیایی همجوار است.

تقسیمات کشوری

بخش‌ها

رتبه	بخش				مرکز بخش
	نام	جمعیت (۱۳۹۵)	تعداد دهستان	تعداد شهر	مرکز	جمعیت مرکز
۱	بخش مرکزی	۱٬۰۱۱٬۴۲۸	۴ دهستان	۱ شهر	کرمانشاه	۹۴۶٬۶۵۱
۲	بخش فیروزآباد	۲۱٬۱۹۷	۳ دهستان	۱ شهر	هلشی	۸۰۴
۳	بخش ماهیدشت	۱۸٬۶۲۸	۲ دهستان	۱ شهر	ماهیدشت	۸۲۳
۴	بخش بیلوار	۱۷٬۰۶۹	۲ دهستان	۱ شهر	قلعه	۱٬۱۳۰
۵	بخش کوزران	۱۳٬۶۸۲	۲ دهستان	۱ شهر	کوزران	۴٬۰۰۷
جمع	شهرستان کرمانشاه	۱٬۰۸۳٬۸۳۳	۱۳ دهستان	۵ شهر	کرمانشاه	...

شهرها

نام شهر	رتبه در شهرستان	رتبه در بخش	بخش	جمعیت
کرمانشاه	۱	۱	بخش مرکزی	۹۴۶٬۶۵۱ نفر
کوزران	۲		بخش کوزران	۴٬۶۲۵ نفر
قلعه	۳		بخش بیلوار	۱٬۱۳۰ نفر
ماهیدشت	۴		بخش ماهیدشت	۹۹۶ نفر
هلشی	۵		بخش فیروزآباد	۲۱٬۱۹۷ نفر

سیاست

ساختار سیاسی ادارهٔ شهرستان

بالاترین مقام اداری در هر شهرستان، فرماندار است که از طرف وزیر کشور تعیین شده و باید از طرف استاندار تأیید شود. در حال حاضر محمدرضا آمویی مسئولیت سرپرستی فرمانداری شهرستان کرمانشاه را بر عهده دارد.^[۵]

همچنین شورای شهرستان کرمانشاه از ۱۰ عضو تشکیل شده‌است. بنا بر انتخاباتی که در ۱۵ آبان ۱۴۰۰ در میان اعضای این شورا برگزار شده‌است، جهانشاه امیری به عنوان ریاست این شورا و همچنین مهرداد سنجابی به عنوان نایب رئیس، یوسف عبدلی و رضا ملکی دو منشی شورا، سالار احمدزاده سخنگوی هیئت رئیسه شورا، اسد همافر نمایندهٔ شورا در هیئت حل اختلاف، رضا ملکی نمایندهٔ شورا در رسیدگی به شکایات شوراهای اسلامی و کامران ملکی نیز نمایندهٔ این شورا در شورای اسلامی استان کرمانشاه انتخاب شده‌اند.^[۶]

پدیده‌های طبیعی

شهرستان	سراب‌ها	غارها	کوه‌ها	رودخانه‌ها	دشت‌ها
کرمانشاه	سراب نیلوفر سراب تاق بستان سراب سعید: محل میدان فردوسی کنونی و اثری از سراب قدیمی نمی‌باشد. سراب همته، محل خیابان کسرای کنونی و اثری از سراب قدیمی نمی‌باشد. سراب خزر الیاس سراب یاوری سراب بیستون	پراو شکارچیان دو اشکفت	پراو میوله سفیدکوه بیستون	قره‌سو آبشوران چم‌بشیر	ماهیدشت بیستون

مردم

زبان

اهالی شهرستان کرمانشاه از تیره‌های مختلف کُرد هستند و اکثر بومیان شهرستان کرمانشاه را مردم کرد جنوبی و لک تشکیل می‌دهند. در شهرستان کرمانشاه گویش‌های کردی از جمله کرماشانی، کلهری، لکی، سنجابی، زنگنه‌ای، کلیایی و جافی به عنوان زبان مادری مردم بومی شهرستان تکلم می‌شود. همچنین زبان فارسی نیز به عنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی و دولتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زبان قدیمی و حال حاضر و اصلی مردم در مرکز شهرستان -شهر کرمانشاه- از دیرباز کُردی بوده‌است، اما در چند دهۀ‌ گذشته شمار گویشوران زبان فارسی به دلایل مختلف همچون مهاجرت و آموزش افزایش یافته‌است.^[۷]

اقتصاد

در حوزهٔ شهرستان کرمانشاه دو شهرک صنعتی وجود دارد که بیش از ۲۵۶ واحد صنعت و تولیدی در آن احداث شده‌است.^[۸]

مهم‌ترین کارخانه‌های شهرستان کرمانشاه عبارتند از: کارخانۀ قند، پالایشگاه کرمانشاه، پالایشگاه نفت آناهیتا (در دست ساخت)، مجتمع پتروشیمی کرمانشاه، کارخانه سیمان غرب، کارخانه سیمان سامان، کارخانهٔ اسید سیتریک کرمانشاه (تنها کارخانهٔ اسید سیتریک خاورمیانه).^[۹]

شهرک‌های صنعتی استان کرمانشاه:

• شهرک صنعتی زاگرس
• شهرک صنعتی بیستون
• شهر صنعتی کرمانشاه
• شهرک صنعتی فرامان

فرهنگ

فهرست کتابخانه‌های عمومی

• استاد بهزاد
• استقلال روستای قزانچی
• الزهراء شهر هلشی
• الغدیر شهر ماهیدشت
• امام علی
• امیر کبیر
• کتابخانه عمومی امیرکبیر کرمانشاه
• اندیشه
• آل آقا
• آیت‌الله نجومی
• آیت‌الله خامنه‌ای
• پیروزی روستای چقانرگس
• حجر بن عدی
• خاتم‌الانبیا
• شهید آوینی
• شهید بهشتی
• شهید مطهری
• شهید مفتح روستای بوژان هلشی
• علامه طباطبایی
• علی بن ابیطالب - شهر کوزران
• غدیر حوزه علمیه امام خمینی
• شهید عسکری - نوکان
• شهید مرادی - ماهیدشت روستای چقاگینو

منابع

1. «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در 9 مه 2013. دریافت‌شده در امرداد ۱۳۹۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
2. پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۵
3. www.justice.gov
4. «www.artkermanshah.ir/». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۷.
5. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): سرپرست فرمانداری کرمانشاه معارفه شد، نوشته‌شده در ۱۶ فروردین ۱۴۰۲؛ بازدید در ۱۷ فروردین ۱۴۰۲.
6. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): هیئت رئیسۀ شورای شهرستان کرمانشاه مشخص شد، نوشته‌شده در ۱۵ آبان ۱۴۰۰؛ بازدید در ۱۵ آبان ۱۴۰۰.
8. [بی نا] ([بی تا]). «شهر کرمانشاه». حوزه هنری استان کرمانشاه. بایگانی‌شده از اصلی در 12 مه 2011. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
9. هنگامه نصرالدین پور (تیر ۱۳۸۹). «گزارش مکتوب هفتگی کارخانه اسید سیتریک کرمانشاه ۱۳۸۹/۰۴/۰۱». صدا و سیمای کرمانشاه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۰.