شهرستان سنقر
یکی از شهرستان‌های استان کرمانشاه From Wikipedia, the free encyclopedia
شهرستان سنقر یا شهرستان سنقر و کلیایی یکی از شهرستان‌های استان کرمانشاه در غرب ایران است. شهرستان سنقر از شمال به شهرستان قروه و شهرستان دهگلان، از غرب به شهرستان کامیاران، از جنوب به شهرستان صحنه از جنوب شرق به شهرستان کنگاور و از شرق به شهرستان اسدآباد محدود می‌شود.
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (اوت ۲۰۱۴) |
 | این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
در ایران سه روستا با نام سنقر وجود دارد و در کشور لیبی هم یک قصبه به نام سنقر وجود دارد. سنقر مرغی است شکاری. شنگار (فرهنگ لغت معین ج ۵) سنقر:{ت} (س. ق) نوعی از باز، مرغی است شکاری و خوش خط و خال که از انواع دیگر بازها قوی تر بسیار نیز و چالاک است. به عربی نیز سنقر یا سنقور می‌گویند (فرهنگ عمید، ج ۲)
سنقر مرغی است شکاری از نوع چرغ (آشیانهٔ مرغ) که به زیبا و قدرت شناخته شده و در گذشته پادشاهان با استفاده از آن به شکار می‌پرداخته‌اند (برهان قاطع). ساکنان شهرستان بر این باور هستند که این منطقه از شکارگاه‌های پادشاهان ساسانی بوده‌است و ممکن است این امر به نامگذاری شهرستان مرتبط باشد.
اگر شهرهای همدان و کرمانشاه و سنندج را به عنوان رئوس یک مثلث در نظر بگیریم شهرستان سنقر با مساحتی حدود ۲۲۴۲ کیلومتر مربع تقریباً در مرکز مثلث در شمال شرق استان کرمانشاه بین ۴۷ درجه و ۱۹ دقیقه تا ۴۷ درجه و ۵۷ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۴۴ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی واقع شده‌است.
بلندترین کوه شهرستان، کوه دالاخانی (در زبان کُردی به معنی آشیانۀ کرکس‌ها) با ارتفاع آن ۳٬۳۵۰ متر است که در جنوب شهر سنقر قرار گرفته‌است. این کوه به همراه مادیان‌کوه (به کُردی: مایان کۊیه) در شمال و کوه‌های ژن و پیا (زن و مرد) و کمرزرد در غرب احاطه کرده‌است. پست‌ترین نقطۀ این منطقه نیز به ارتفاع ۱٬۵۰۰ متر در محل خروجی گامیشان در جنوب روستای شاه‌گدار است.[4]
ساکنین شهرستان سنقر را مردم ترک و کُرد تشکیل می‌دهند.[5]. ترک‌ها عمدتاً در شهر سنقر ساکن هستند، در حالیکه کُردها علاوه بر شهرهای سنقر و سطر در اکثر روستاهای این شهرستان هم سکونت دارند. هر دو قوم کُرد و ترک به زبان کُردی تسلط کامل دارند.[6][7]
محمدعلی سلطانی در کتاب جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان در ارتباط با سنقر می‌نویسد:
اهالی بومی شهر سنقر به زبان تُرکی که بسیاری از کلمات آن کُردی است سخن می‌گویند و اطراف آن کلاً کُردزبان و به گویش سورانی و آمیخته‌ای از لغات گویش کرمانج می‌باشد؛ سخن می‌گویند.[8]
شهرستان سنقر در سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۹۳٬۶۶۱ نفر جمعیت داشته‌است.
شهرستان سنقر و کلیایی دارای زمستان سرد و طولانی با سرمای سخت و سنگین است. تابستانش گرم و کوتاه، بهار پرباران و پاییز این شهرستان سرد است. ارتفاع زیاد و عرض جغرافیای نسبتاً بالا موجب پیدایش شرایط آب و هوایی سرد در سنقر شده‌است. زمستان سنقر از اواسط نوامبر (آبان) شروع شده تا اواخر آوریل (فروردین) ادامه دارد. ماه ژانویه (دی) سردترین ماه سال در این منطقه است. در این ماه متوسط حداقل دمای هوا به ۴/۱۱- درجۀ سانتی‌گراد و روزهای یخبندان آن در سال به ۱۰۹ روز می‌رسد. بر اساس همین اطلاعات تیر و مرداد گرم‌ترین ماه‌های سال هستند که در این ماه‌ها متوسط حداقل دمای هوا به ۸/۲۴ درجه سلسیوس می‌رسد.[4]
گندم فراوانترین محصول کشاورزی این شهرستان می‌باشد که از گندم‌زارهای بسیار وسیع گرداگرد مادیان‌کوه به‌دست می‌آید. اما مشهورترین محصول کشاورزی این شهرستان تخمهٔ آفتابگردان است که دارای عطر و طعم بسیار خوب و منحصربه‌فردی است. علت این مزیت نه‌تنها گونهٔ خاص آفتابگردان این منطقه، بلکه فن بو دادن و پختن تخمه است که از دیرباز در اختیار تخمه‌پزی‌های این شهرستان بوده است.[9] همچنین فرش دست‌باف سنقر شهرت جهانی و قدمتی بالغ بر ۱۰۰ سال دارد. تا چند سال پیش در شهر کلن آلمان نمایشگاهی از فرش‌های کلیایی برقرار بوده‌است.[نیازمند منبع]
شهرستان سنقر و کلیایی در جلگه همواری واقع شده و اطراف آن را رودخانه، سبزه‌زار، باغات و بیشه‌زار فرا گرفته‌است و قله‌های کوه‌های آن تا اواخر تابستان از برف زمستانی پوشیده‌است.
از آثار باستانی این شهر می‌توان به آرامگاه مالک اشاره کرد که با توجه به معماری آن که یک بنای آجری ۶ ضلعی است به دوره سلجوقیان مربوط می‌شود.
سرآب سنقر که در ابتدای جاده سنقر به سمت بیستون در نزدیکی روستای گزنه‌له است، دارای آبی فراوان و باغستان‌هایی که اطراف آن را احاطه کرده مکانی دیدنی برای گردشگران که پارکی درون محوطه آن نیز احداث شده‌است. پل معلق و زیپ لاین نیز در سراب سنقر وجود دارد، سراب روستای گلویج که در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی سنقر واقع شده و از طریق مسیر جاده‌ای به شهر سطر سپس روستای شورآباد و روستای صفائیه و گذر از چند قصبهٔ کوچک قابل رسیدن است، دارای سرابی با آب زلال که اطراف آن را درختان کهنسال زیبا که احتمالاً وجه مقدسی برای اهالی دارند احاطه کرده و درست در کنار روستا و مشرف به روستا در پای کوهی قرار گرفته‌است. در افسانه‌های محلی این کوه به زن و مرد مشهور است و روایات فراوانی راجع به آن وجود دارد.
بقعه مالک، امامزاده احمد در سنقر واقع شده‌اند. از مکان‌های دیدنی می‌توان سراب سنقر را نام برد. مادیان‌کوه از نظر تاریخی و باستان‌شناسی محل بسیار مناسبی برای تحقیق و کاوش می‌باشد. کوه‌های اطراف روستاهای ورمقان در این شهرستان از نظر زیبایی طبیعی و تنوع گیاهان دارویی دارای اهمیت بسیار است. تیرماه بهترین زمان دیدن این کوه است. سد روستای قمام در این شهرستان محل مناسبی برای ماهیگیری است.
کوه دالاخانی، ارتفاعاتی که اوج آن به ۳۳۰۰ متر می‌رسد در جنوب شرقی سنقر واقع شده و در تابستان مکانی جالب و دیدنی برای صعود کوهنوردان است.
چشم‌انداز مادیان کوه شبیه به پشت اسبی است که سر و گردن خود را پایین برده، منصور یاقوتی در یکی از داستان‌هایش به نام چراغی بر فراز مادیان کوه، به عنوان مکان داستان خود به آن اشاره کرده‌است، در شمال شهر سنقر واقع است.
از دیگر مناطق دیدنی این شهرستان می‌توان به سراب کنگرشاه اشاره کرد که در مسیر جاده ای سنقر-صحنه قرار داشته و طبیعت مناسبی در روزهای گرم تابستان دارد. برای رفتن به این سراب زیبا باید از سمت جنوب شهرستان سنقر مسیر را به سمت شهرستان صحنه ادامه داد.
در دوره صفویه اسدآباد جزء منطقه سنقر و کلیائی شمرده می‌شده‌است. در زمان شاه عباس صفوی، حاکم سنقر نیروهای عثمانی را از مرز بیرون راند. در دوره افشاریه و زندیه سران ایل کلیایی که خود را از اعقاب صفی خان از خان‌های دوره صفوی می‌دانند به حکومت سنقر منصوب بوده‌اند تا در ۱۲۰۰/اوایل حکومت قاجار به عنوان تیول حکومت سنقر به خسروخان والی اردلان کرستان تفویض گردید.[10][11]
- بخش مرکزی
- روستای سهنله
- دهستان آب‌باریک
- دهستان فعله کری
- دهستان هزارخانی
- دهستان سراب
- دهستان پارسینه (فارسینج)
شهرها: سنقر
شهرها: سطر که مرکز بخش کلیایی است.
- بخش باوله
- دهستان گاورود (سنقر)
- دهستان فعله کری
روستای باوله مرکز این بخش می‌باشد
معادن استان کرمانشاه در قالب پنج پهنهٔ معدنی دسته‌بندی شده‌اند. بر این اساس در پهنهٔ شهرستان سنقر و کلیایی معادن سنگ آهن (هماتیت) قرار دارند.[12][13]
از سنقر و کلیایی به عنوان یکی از قطب‌های دو و میدانی ایران یاد می‌شود. در طی ۳۰ سال از دهۀ ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۳، در تیم‌های ملی دو و میدانی ایران ۱۱ ورزشکار از شهرستان سنقر و کلیایی حضور داشته‌اند. از جمله ورزشکاران دو و میدانی اهل سنقر و کلیایی می‌توان به مجید کیهانی رئیس سابق فدراسیون، حسین کیهانی رکوردار بازی‌های آسیایی و مرتضی ناظمی قهرمان مسابقات کارگران جهان اشاره کرد. با این وجود در حوزۀ ورزش دو و میدانی در شهرستان سنقر و کلیایی کمبود شدید تجهیزات و اعتبارات وجود دارد.[14]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
