دسته (یگان نظامی)
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
دسته (یا به فارسی افغانی: بلوک) یگانی نظامی و زیرمجموعهٔ گروهان که معمولاً از دو یا چند گروه یا رسد تشکیل میشود.[1]
یگانهای نظامی | ||
---|---|---|
یگانها | شمار افراد | فرمانده |
تیم آتش | ۲–۴ | سرباز یکم |
جوخه | ۵–۱۵ | سرجوخه |
گروه | ۱۵–۲۵ | گروهبان/استوار |
دسته | ۸۰–۴۰ | ستوان |
گروهان | ۸۰–۲۵۰ | سروان |
گردان | ۳۰۰–۱٬۰۰۰ | سرگرد |
هنگ/تیپ | ۱٬۰۰۰–۵٬۵۰۰ | سرهنگ/سرتیپ |
لشکر | ۱۰٬۰۰۰–۲۵٬۰۰۰ | سرلشکر |
سپاه | ۳۰٬۰۰۰–۵۰٬۰۰۰ | سپهبد |
ارتش | ۱۰۰٬۰۰۰–۳۰۰٬۰۰۰ | ارتشبد |
گروه ارتش | بیش از دو ارتش | فیلد مارشال |
جبهه | بیش از چهار گروه ارتش | ژنرال نیروی زمینی |
معمولاً ۴ گروه با هم یک دسته و ۴ دسته با هم یک گروهان را تشکیل میدهند. فرماندهِ یک دسته معمولاً درجهٔ ستوانی دارد.
احتمال میرود که «دسته» همچون یگان نظامی نخستین بار در سپاه اشکانیان (۲۵۰ تا میلاد — ۲۲۴ میلادی) پدید آمدهاست. چنانچه، در سفالنوشتههای اشکانی از دهه ۴۰ پیش از میلاد، که از بایگانی شهر باستانی نسا بازیافت شدهاند، اصطلاح «تَهمدار» (پارتی: tgmdr) [tagm(a)dār] بازخوانی شده که پژوهشگران آنرا روبردار از اصطلاح یونانی باستان: [«τάγματάρχης»] Error: {{Lang}}: text has italic markup (کمک) در سپاه روم باستان دانستهاند: پارتی: tagmadār > لاتین: tagma لژیون (> یونانی باستان: τάγμα رده؛ بخشی از سپاه، هنگ) + پارتی: [-dār] Error: {{Lang}}: text has italic markup (کمک) دارنده؛ فرمانده = یونانی باستان: τάγματάρχης یا τάγματάρχος فرمانده تاگما[2].
«تاگما» (یونانی باستان: [«τάγμα»] Error: {{Lang}}: text has italic markup (کمک)) در سپاه پادشاهی روم شرقی یگانی نامیده میشد که ۱۰۰ تا ۵۰۰ سرباز را در بر میگرفت[3]. احتمال میرود که این اصطلاح در پی جنگهای ایران و بیزانس در زمان اشکانیان از رومیان وام گرفته شده و دیرتر با واژۀ پارتی: taxm نیرومند، دلاور، دلیر، چابک یا پارسی میانه: [taḥmīh] Error: {{Lang}}: text has italic markup (کمک) نیرو، توان (هر دو از -taxma* در زبان نیاایرانی و ریشۀ -tak√ تاختن، دویدن’ در زبان نیاهندوایرانی روییدهاند[4]) اینهمان و مترادف شدهاست.
در زمان ساسانیان نیز سپاه (پارسی میانه: spāh) بر پایه سیستم شمارش دهدهی گروهبندی میشد،[5] فرمانده آن سپاهبد (پارسی میانه: spāhbed) خوانده میشد. جوخه در این زمان «رده» (پارسی میانه: radag) و گروهان «تَهم» (پارسی میانه: tahm) نامیده و فرمانده آن «تهمدار» (پارسی میانه: tahmdār) خوانده میشدند[6]. گردان در آن زمان «وَشت» (پارسی میانه: wašt) و سرگرد «وشتسالار» (پارسی میانه: wašt-sālār) نام داشتهاند. هنگ نیز «درفش» (پارسی میانه: drafš) و سرهنگ «درفشسالار» (پارسی میانه: drafš-sālār) خوانده میشدند. لشکر در سپاه ساسانیان «گند» (پارسی میانه: gund) نامیده میشد و سرلشکر را «گُندسالار» (پارسی میانه: gund-sālār) میخواندند[7].
سپاه ساسانیان | ||
---|---|---|
یگانها | شمار نیروها | فرمانده |
radag | ۱۰ سرباز | radagbān* |
tahm | ۱۰۰ سرباز | tahmdār |
wašt | ۵۰۰ سرباز | wašt-sālār |
drafš | ۱۰۰۰ سرباز | drafš-sālār |
gund | ۵۰۰۰ سرباز | gund-sālār |
spāh | ۱۰۰۰۰ سرباز | spāhbed |
artēštārān | artēštārān-sālār |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.