جمال عبدالناصر
دومین رئیسجمهور مصر (۱۹۵۶–۱۹۷۰) / From Wikipedia, the free encyclopedia
جمال عبدالنّاصر حسین (عربی: جمال عبد الناصر حسين؛ ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۱۸ – ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰) سیاستمدار مصری بود که از ۱۹۵۶ تا هنگام مرگش در ۱۹۷۰ بهعنوان دومین رئیسجمهور مصر فعالیت کرد. او رهبر انقلاب ۱۹۵۲ مصر بود که منجر به سرنگونی پادشاهی خاندان محمد علی شد. او در سال بعد قانون اصلاح کشاورزی را اجرا کرد. ناصر در سال ۱۹۵۴، هنگامی که ترور او به دست یکی از اعضای اخوانالمسلمین به سرانجام نرسید، به این سازمان یورش برد. وی، اولین رئیسجمهور مصر، محمد نجیب، را در حبس خانگی قرار داد و خود به جای او نشست. او در همهپرسی ۲۳ ژوئن ۱۹۵۶، رسماً رئیسجمهور شد.
جمال عبدالناصر | |
---|---|
دومین رئیسجمهور مصر | |
دوره مسئولیت ۲۳ ژوئن ۱۹۵۶ – ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰ | |
نخستوزیر | مشاهده فهرست
|
معاون رئیسجمهور | مشاهده فهرست
|
پس از | محمد نجیب |
پیش از | انور سادات |
نخستوزیر مصر | |
دوره مسئولیت ۱۹ ژوئن ۱۹۶۷ – ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰ | |
رئیسجمهور | خودش |
پس از | محمد صدقی سلیمان |
پیش از | محمود فوزی |
دوره مسئولیت ۱۸ آوریل ۱۹۵۴ – ۲۹ سپتامبر ۱۹۶۲ | |
رئیسجمهور | محمد نجیب خودش |
پس از | محمد نجیب |
پیش از | علی صبری |
دوره مسئولیت ۲۵ فوریه ۱۹۵۴ – ۸ مارس ۱۹۵۴ | |
رئیسجمهور | محمد نجیب |
پس از | محمد نجیب |
پیش از | محمد نجیب |
معاون نخستوزیر | |
دوره مسئولیت ۸ مارس ۱۹۵۴ – ۱۸ آوریل ۱۹۵۴ | |
نخستوزیر | محمد نجیب |
پس از | جمال سالم |
پیش از | جمال سالم |
دوره مسئولیت ۱۸ ژوئن ۱۹۵۳ – ۲۵ فوریهٔ ۱۹۵۴ | |
نخستوزیر | محمد نجیب |
پس از | سلیمان حافظ |
پیش از | جمال سالم |
وزیر کشور مصر | |
دوره مسئولیت ۱۸ ژوئن ۱۹۵۳ – ۲۵ فوریه ۱۹۵۴ | |
نخستوزیر | محمد نجیب |
پس از | سلیمان حافظ |
پیش از | زکریا محییالدین |
رئیس مجلس فرماندهی انقلاب | |
دوره مسئولیت ۱۴ نوامبر ۱۹۵۴ – ۲۳ ژوئن ۱۹۵۶ | |
پس از | محمد نجیب |
پیش از | پُست حذف شد |
دبیرکل جنبش عدم تعهد | |
دوره مسئولیت ۵ اکتبر ۱۹۶۴ – ۸ سپتامبر ۱۹۷۰ | |
پس از | یوسیپ بروز تیتو |
پیش از | کنت کائوندا |
رئیس سازمان وحدت آفریقا | |
دوره مسئولیت ۱۷ ژوئیهٔ ۱۹۶۴ – ۲۱ اکتبر ۱۹۶۵ | |
پس از | هایله سلاسی |
پیش از | قوام نکرومه |
اطلاعات شخصی | |
زاده | جمال عبدالناصر حسین ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۱۸ اسکندریه، سلطنت مصر (هماکنون مصر) |
درگذشته | ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰ (۵۲ سال) قاهره، مصر |
ملیت | مصری |
حزب سیاسی | اتحادیهٔ سوسیالیستی (جامعهخواهی) عربی |
همسر(ان) | تحیه محمدکاظم |
فرزندان | ۵، شامل خالد |
تخصص | افسر |
امضا | |
خدمات نظامی | |
وفاداری | مصر |
خدمت/شاخه | ارتش مصر |
سالهای خدمت | ۱۹۳۸–۱۹۵۲ |
درجه | سرهنگ |
جنگها/عملیات | جنگ ۱۹۴۸ اعراب با اسرائیل |
پس از ملی کردن کانال سوئز و پیروزی سیاسی ناصر در بحران سوئز محبوبیت او هم در مصر و هم در جهان عرب، بهطور چشمگیری افزایش پیدا کرد. در سایه این پیروزی و محبوبیت، درخواستها برای یکپارچگی عربی تحت رهبری او افزایش یافت که منجر به ایجاد جمهوری متحده عربی (۱۹۵۸–۱۹۶۱) از اتحاد میان مصر و سوریه گردید. در سال ۱۹۶۲، ناصر توانست چند طرح سوسیالیستی نوسازی را به اجرا درآورد. هرچند شکستهایی در پروژهٔ یکپارچگی عربی (نظیر جدایی سوریه از مصر) رخ نمود، اما با آغاز سال ۱۹۶۳، هوادارانش در چند کشور عربی به قدرت رسیدند. این زمانی بود که او درگیر جنگ داخلی یمن شده بود. ناصر اجازهٔ شرکت مخالفان در انتخابات را صادر نکرد و دور دوم ریاستجمهوری را در مارس ۱۹۶۵ بدون آنان آغاز کرد. اما پس از پیروزی در انتخابات به دلیل شکست مصر در جنگ ششروزه ۱۹۶۷، استعفا داد؛ ولی با فشار راهپیماییهای مردمی که خواستار تداوم ریاستجمهوری وی بودند، از این تصمیم منصرف شد و به خواسته راهپیمایان تن داد.
ناصر از اوایل ۱۹۶۷، خود را به نخستوزیری منصوب کرد و برای بازپسگیری سرزمینهای از دست رفتهٔ مصر در جنگ ششروزه، جنگ فرسایشی در پیش گرفت. او ضمن سیاست زدایی از ارتش مصر، چند اصلاحیه برای آزادی سیاسی اجرا کرد. سرانجام ناصر پس از پایان جلسهٔ سران اتحادیه کشورهای عرب در ۱۹۷۰، بر اثر سکتهٔ قلبی ناگهانی، درگذشت. پس از مرگ وی غم و اندوه جهان عرب را فراگرفته بود. در مراسم تشییع جنازهاش در قاهره پنج میلیون نفر شرکت کردند.
ناصر امروزه نیز در جهان عرب به دلیل گامهایش در زمینههای عدالت اجتماعی، یکپارچگی عربی، سیاستهای ضد امپریالیسم، شخصیتی بارز بهشمار میرود. آن دوره که به عنوان دوران ریاستجمهوریاش از آن یاد میشود، باعث رونق فرهنگ مصر شده و در آن زمان چند پروژه بزرگ اقتصادی مثل سد اسوان و شهر حلوان به بهرهبرداری رسید. منتقدان ناصر مواردی نظیر دیکتاتوری، فساد، بیکفایتی، نقض حقوق بشر و چیرگی نظامی او بر ادارات سیاسی که الگوی دیگر دولتهای مصر نیز شد را برشمردهاند.