Wrocław
From Wikipedia, the free encyclopedia
Wrocław[1] ([ˈvrɔt͡swaf] ⓘ, alemanez: Breslau) Poloniako hego-mendebaldeko hiria eta Silesia Behereko voivoderriko hiriburua da. Oder ibaiaren ertzean dago. 2010ean, 632.996 biztanle zituen.
| Wrocław Wrocław Breslau | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| barruti-hiria | |||||||||||
.jpeg) | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Polonia | ||||||||||
| Voivoderria |  Silesia Behereko voivoderria | ||||||||||
| Alkatea | Jacek Sutryk (en)  | ||||||||||
| Izen ofiziala | Wrocław Брэслау Бреслау Вроцлав Breslau Breslau Бреслау ברסלאו Бреслау Wrocław Брэслау Breslavia Breslavia Breslau Wrocław | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Wrocław Breslau | ||||||||||
| Posta kodea | 50-041 eta 50-325 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 51°06′36″N 17°01′57″E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 293 km² | ||||||||||
| Altuera | 111 m | ||||||||||
| Mugakideak | Wisznia Mała udalerria, Czernica udalerria, Długołęka udalerria, Kąty Wrocławskie udalerria, Kobierzyce udalerria, Miękinia udalerria, Oborniki Śląskie udalerria eta Siechnice udalerria | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 672.929 (2021eko martxoaren 31) 0 (2021) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 2.297 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | 1214 | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 71 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00, Europa Erdialdeko Ordua eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Vienne, Reinickendorf, Breda, Guadalajara, Hradec Králové, Dresden, Wiesbaden, Kaunas, Charlotte, Lille, Lviv, Ramat Gan, Hrodna, Skopje, Vienne, Vilnius eta Kiev | ||||||||||
| Matrikula | DW | ||||||||||
| wroclaw.pl | |||||||||||
Trenbide gune garrantzitsua da. Administrazioa, merkataritza eta industria (metalurgia, kimika, ehungintza, tresneria elektrikoa eta mekanikoa) dira ekonomia jarduera nagusiak. Monumentu ugari ditu, gehienak Bigarren Mundu Gerraren ondoren berrituak: San Joan Bataiatzailearen katedrala, XIII-XIV. mendeetako eliza gotikoak eta XVIII. mendeko unibertsitate barrokoa.
Poloniaren mende egon zen X. mendetik aurrera. 1241. urtean, mongolek hustu zuten eta alemaniarrek konkistatu eta berriro eraiki ondoren, Bohemiako etxearen mende egon zen 1335. urtetik aurrera. 1526. urtean Habsburgotarren esku zegoen eta 1742. urtean, Silesiako lurralde gehienak bezala, Prusiari lotu zitzaion. Kalte handiak jasan zituen bi mundu gerretan.
.jpg)
Hiriko hegoaldeak A8 autobidera du sarbide zuzena, Berlin, Dresde, Krakovia eta Silesia Garaiarekin lotzen duena. Bestalde, A8 autobideak — "Wrocławeko eraztuna" deitua — mendebaldea zeharkatzen du; A4-ak iparraldea lotzen du Poznań, Bydgoszczekin, eta S8-ak Oleśnica, Łódź, Varsovia eta Białystok hiri poloniarrekin.
Wrocławeko aireportuak Nikolas Koperniko du izena. Hiriko autobus zerbitzu publikoak aireportua hiriarekin lotzen du, egunez, 406 linearen bidez eta gauez, ordea, 249 linearen bidez. Aireportuaz gain, ibai-portua dago, Oder ibaian.
Hiri barruko garraio publikoari dagokionez, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne - MPK (Udal Garraio Enpresa) konpainiak autobus lineak eta 22 tranbia linea kudeatzen ditu. Tiketak kioskoetan eta autobus eta tranbia geralekuetako salmenta makina automatikoetan eros daitezke.
 Datu klimatikoak (Wrocław (Koperniko aireportua), 1981-2010 bataz bestekoak)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.3 | 19.7 | 25.2 | 32.0 | 33.9 | 38.0 | 37.9 | 38.9 | 35.3 | 26.6 | 22.0 | 17.7 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 2.4 | 3.9 | 8.4 | 14.4 | 19.6 | 22.2 | 24.6 | 24.3 | 19.3 | 14.0 | 7.4 | 3.2 | 13.6 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -0.7 | 0.5 | 3.9 | 8.9 | 14.1 | 16.8 | 18.9 | 18.5 | 13.9 | 9.3 | 4.0 | 0.4 | 9.0 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −4.2 | −3.5 | −0.4 | 3.2 | 7.9 | 11.2 | 13.1 | 12.5 | 8.9 | 4.7 | 0.4 | −2.7 | 4.3 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | −29.4 | −32.0 | −22.1 | −6.3 | −3.1 | 1.1 | 4.7 | 2.9 | −4.0 | −6.0 | −15.5 | −22.7 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 27 | 25 | 32 | 33 | 59 | 71 | 81 | 67 | 47 | 32 | 35 | 32 | 541 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 14 | 12 | 12 | 10 | 13 | 12 | 14 | 13 | 11 | 13 | 15 | 12 | 151 |
| Eguzki orduak | 54 | 74 | 125 | 204 | 250 | 251 | 251 | 247 | 166 | 119 | 67 | 47 | 1855 |
| Hezetasuna (%) | 84 | 82 | 77 | 71 | 71 | 72 | 71 | 72 | 78 | 81 | 86 | 86 | 77.6 |
| Iturria: [2][3][4] | |||||||||||||
| Datu klimatikoak (Wrocław (Koperniko aireportua), 1961-1990 bataz bestekoak eta muturrekoak) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 14.9 | 19.7 | 25.2 | 29.5 | 31.0 | 32.8 | 36.2 | 35.0 | 31.8 | 28.1 | 20.6 | 16.4 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 1.3 | 3.2 | 7.9 | 13.6 | 18.8 | 22.0 | 23.4 | 23.2 | 19.3 | 14.1 | 7.4 | 3.0 | 13.1 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -1.8 | -0.5 | 3.2 | 8.0 | 13.1 | 16.5 | 17.7 | 17.2 | 13.4 | 8.9 | 3.9 | 0.2 | 8.3 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -5.3 | -4.0 | -0.9 | 2.8 | 7.1 | 10.7 | 12.0 | 11.6 | 8.7 | 4.6 | 0.6 | -3.1 | 3.7 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -30.0 | -27.0 | -23.8 | -8.1 | -4.0 | 0.2 | 3.6 | 2.1 | -3.0 | -7.6 | -18.2 | -24.4 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 28 | 26 | 26 | 39 | 64 | 80 | 84 | 78 | 48 | 40 | 43 | 34 | 590 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 7.3 | 6.6 | 7.2 | 7.7 | 9.6 | 10.0 | 9.7 | 8.4 | 7.9 | 7.1 | 9.2 | 8.6 | 99.3 |
| Eguzki orduak | 49.0 | 65.0 | 107.0 | 142.0 | 198.0 | 194.0 | 205.0 | 197.0 | 139.0 | 108.0 | 52.0 | 39.0 | 1495 |
| Iturria: NOAA[5] | |||||||||||||
- Adolph Menzel (1815-1905), margolaria.
- Theodor Mommsen (1817-1903), idazlea.
- Paul Ehrlich (1854-1915), biologoa.
- Gerhart Hauptmann (1862-1946),
- Alois Alzheimer (1864-1915), psikiatra eta neurologoa.
- Fritz Haber (1868-1934), kimikaria.
- Max Born (1882-1970), fisikaria.
- Otto Stern (1888-1969), fisikaria.
- Edith Stein (1891-1942), karmeldarra.
- Manfred von Richthofen "Baroi Gorria" (1892-1918), militarra.
- Reinhard Selten (1930-), ekonomialaria.
- Mirosław Hermaszewski (1941-), astronauta.
- Wanda Rutkiewicz (1943-1992), alpinista.
- Friedrich Bergius
- Eduard Buchner
- Philipp Lenard
- Tadeusz Różewicz
- Piotr Włostowic
Wrocław Poloniako hirugarren unibertsitate-hiririk handiena da eta 135.000 ikasle inguru ditu, 30 unibertsitate eta eskolatan; haien artean, aipagarrienak hauexek dira:
- Wrocławeko Unibertsitatea (Uniwersytet Wrocławski), 47.000 ikaslerekin,
- Wrocławeko Politeknikoa (Politechnika Wrocławska), 40.000 ikaslerekin,
- Wrocławeko Ekonomia Unibertsitatea (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu), 18.000 ikaslerekin,
- Wrocławeko Ingurumen eta Osasun Zientzien Unibertsitatea (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu), 13.000 ikaslerekin eta
- Wrocławeko Medikuntza Unibertsitatea (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu), 6.000 ikaslerekin.
Donostiarekin batera, 2016ko Europako kultura hiriburu izendatu zuten.
Museoak
| Museoa | Helbidea |
|---|---|
| Arkeologia museoa | Cieszyńskiego 19 |
| Arkitekturaren museoa | Bernadyńska 5 |
| Hileta-Artearen museoa | Wita Stwosza 32 |
| Historiaren Museoa | Kazimierza Wielkiego 35 |
| Historia Naturalaren Museoa | Sienkiewicza 21 |
| Mineralogiaren Museoa | Kuźnicza 22 |
| Museo Etnografikoa | Traugutta 111/113 |
| Museo Nazionala | Powstańców Warszawy 5 |
| Telekomunikazioen Museoa | Krasińskiego 1 |
| Udal Artearen Museoa | Rynek 1 |
| Unibertsitateko Museoa eta dorrea | Uniwersytecki 1 |
Musika
Wrocławek opera etxea eta areto filarmonikoa ditu. Opera Etxea Świdnicka kaleko 35. zenbakian dago eta Areto Filarmonikoa, berriz, Piłsudskiego kaleko 19. zenbakian.
Kirolak
Wrocławeko futbol-talde nagusia Poloniako futbol ligako lehen mailako Śląsk Wrocław da: haren egoitza eta jokolekua Wroclawko Udal Estadioan da. Saskibaloiari dagokionez, Śląsk Wrocław taldeak Poloniako maila goreneko ligan jokatzen du.
2012an Poloniak eta Ukrainak elkarrekin antolatu zuten UEFA Euro 2012 futbol-txapelketaren egoitzetako bat izan zen Wrocławko Maślice Estadioa.
Wrocławek ondorengo hiriekin dauzka senidetza hitzarmenak sinatuta:
Unibertsitatea.
Udaletxea.
Oder.
Breslau.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
