Alemaniar literatura-kritikari eta filosofoa From Wikipedia, the free encyclopedia
Walter Bendix Schönflies Benjamin (ˈvaltɐ ˈbɛnjamiːn ahoskatua;[1]; Berlin, 1892ko uztailaren 15a - Portbou, 1940ko irailaren 26a) alemaniar literatura-kritikari eta filosofoa izan zen. Haren lanen artean nabarmentzekoak dira Paris, XIX. mendeko hiriburua, Hitzaldi etenak, Argitasunak eta abar. Judua izanik, 1933an Parisa erbesteratu zen, eta alemanek Frantzia hartzean Espainiara iragan nahi izan zuen, baina Espainiako poliziak nazien eskuetan utziko zuelakoan, bere buruaz beste egin zuen.[2]
| Walter Benjamin | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Berlin, 1892ko uztailaren 15a |
| Herrialdea |  Alemaniar Inperioa Alemaniar Inperioa |
| Heriotza | Portbou, 1940ko irailaren 26a (48 urte) |
| Hobiratze lekua | Cementiri de Portbou (en)  |
| Heriotza modua | suizidioa |
| Familia | |
| Aita | Emil Benjamin |
| Ezkontidea(k) | Dora Sophie Kellner (en) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Haurrideak | ikusi
|
| Familia | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Municheko Unibertsitatea Berlingo Humboldt Unibertsitatea Bernako Unibertsitatea doktoretza Friburgoko Unibertsitatea |
| Tesi zuzendaria | Richard Herbertz |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | filosofoa, idazlea, itzultzailea, saiakeragilea, literatura-kritikaria, soziologoa, arte-kritikaria, literatura historialaria eta itzultzailea |
| Lantokia(k) | Berlin Berna Frankfurt am Main eta Paris |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Influentziak | Johann Wolfgang von Goethe, Charles Baudelaire, Karl Marx, György Lukács eta Bertolt Brecht |
| Mugimendua | Marxismoa |
| Izengoitia(k) | Benedix Schönflies eta Detlev Holz |
     | |
Walter Benjamin Frankfurteko eskolaren inguruan ibili zen. Bere pentsamenduan eragina izan dute Brechten marxismoak, Adorno-ren teoria kritikoak eta Gershom Scholem-en mistizismo juduak. Eragin horiek nabarmen ageri dira Historiaren kontzeptuaz (1940) idazki sonatuan.
Testu horretan historiaren filosofia garatzen du Benjaminek. Bertan ageri da Angelus Novus edo historiaren aingeru famatua. Angelus Novus Paul Kleeren akuarela bat da, Benjaminek erosi zuena eta bere obran hainbatetan aipatu zuena. Historiaren kontzeptuaz idazkian iruzkin hau egin zion:
| « | Badago Kleeren margolan bat, Angelus Novus deritzona. Aingeru bat dago berton irudikatua, begiak hantxe tinko josita dauzkan zerbaitetik aldentzen ari dela ematen baitu. Haren begiak irtenak daude, ahoa zabalik eta hegoak tenkatuak dauzka. Antzekoa eman behar du historiaren aingeruak. Begitartea iragana aldera itzulia du. Guretzat gertakarien kate bat ageri den tokian, katastrofe bakar bat hautematen du hark, hondakinaren gainean hondakina pilatzen aspergabe eta berari oinean jaurtitzen. Berak pausatu, hilak piztu eta puskatua berrosatu egin gura luke. Baina Paradisutik aldagoiak erasotzen du, hori bere hegoetan katramilatzen da eta hain da bortitza, aingeruak ezin baititu haiek atzera bildu. Aldagoi horek eutsiezinki etorkizunerantz bultzatzen du, bizkarra ematen baitio berak horri, bere aurrean zeruraino metatuz dihoan bitartean hondakinen pila. Guk progresoa deitzen duguna, aldagoi hori da.[3] | » |
Progresoari egindako kritika hori marxismoaren baitan txertatu zuen Benjaminek. Marxismoak historiaren ikuspegi baikorra garatu du eta Benjaminek historia, ez garailez garaile, baizik eta garaituz garaitu pentsatzea proposatu zuen.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
