Txolarre

Txolarreak (Passeridae) txori familia bat da, passeriformes ordenakoak. Hainbat espezie hartzen ditu bere baitan, hala nola etxe-txolarrea eta harkaitz-txolarrea.

Txolarre
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Klasea	Aves
Ordena	Passeriformes
Superfamilia	Passeroidea
Familia	Passeridae Illiger, 1811

Espezieak

Familia honek genero eta espezie hauek ditu bere baitan:

• Hypocryptadius generoa
  • Hypocryptadius cinnamomeus Hartert, 1903

• Plocepasser generoaA. Smith, 1836
  • Plocepasser mahali A. Smith, 1836
  • Plocepasser donaldsoni Sharpe, 1895
  • Plocepasser superciliosus (Cretzschmar, 1827)
  • Plocepasser rufoscapulatus Büttikofer, 1888

• Histurgops generoaReichenow, 1887
  • Histurgops ruficauda Reichenow, 1887

• Pseudonigrita generoaReichenow, 1903
  • Pseudonigrita arnaudi (Bonaparte, 1850)
  • Pseudonigrita cabanisi (G.A.Fischer & Reichenow, 1884)

• Philetairus generoaA. Smith, 1837
  • Philetairus socius (Latham, 1790)

• Passer generoaBrisson, 1760
  • Passer ammodendri Gould, 1872
  • Passer domesticus Linnaeus 1758 - etxe-txolarrea
  • Passer hispaniolensis Temminck 1820 - txolarre iluna
  • Passer pyrrhonotus Blyth, 1845
  • Passer castanopterus Blyth, 1855
  • Passer rutilans (Temminck, 1836)
  • Passer flaveolus Blyth, 1845
  • Passer moabiticus Tristram, 1864
  • Passer iagoensis (Gould, 1838) - txolarre handia
  • Passer motitensis (A.Smith, 1836)
  • Passer insularis P.L.Sclater & Hartlaub, 1881
  • Passer hemileucus Ogilvie-Grant & H.O.Forbes, 1899
  • Passer rufocinctus Finsch & Reichenow, 1884
  • Passer shelleyi Sharpe, 1891
  • Passer cordofanicus Heuglin, 1871
  • Passer melanurus (Statius Müller, 1776)
  • Passer griseus (Vieillot, 1817)
  • Passer swainsonii (Rüppell, 1840)
  • Passer gongonensis (Oustalet, 1890)
  • Passer suahelicus Reichenow, 1904
  • Passer diffusus (A.Smith, 1836)
  • Passer simplex (Lichtenstein, 1823) - basamortuko txolarrea
  • Passer montanus (Linnaeus, 1758) - landa-txolarrea
  • Passer luteus (Lichtenstein, 1823) - urre-txolarrea
  • Passer euchlorus (Bonaparte, 1850) - arabiar urre-txolarrea
  • Passer eminibey (Hartlaub, 1880)
  • Passer italiae (Vieillot, 1817) - italiar txolarrea (aditu batzuen ustez, etxe-txolarrearen azpiespeziea da (Passer domesticus italiae)

• Carpospiza generoa von Muller, 1854
  • Carpospiza brachydactyla Bonaparte, 1850 -

• Petronia generoa Kaup, 1829
  • Petronia petronia (Linnaeus, 1766) - harkaitz-txolarrea

• Gymnoris generoa
  • Gymnoris superciliaris Blyth, 1845
  • Gymnoris dentata (Sundevall, 1850)
  • Gymnoris pyrgita (Heuglin, 1862)
  • Gymnoris xanthocollis (Burton, 1838)

• Montifringilla generoa
  • Montifringilla nivalis (Linnaeus, 1766) - elur-txonta
  • Montifringilla henrici (Oustalet, 1892)
  • Montifringilla adamsi Adams, 1859

• Onychostruthus generoa
  • Onychostruthus taczanowskii (Przewalski, 1876)

• Pyrgilauda generoa
  • Pyrgilauda davidiana J.Verreaux, 1871
  • Pyrgilauda ruficollis (Blanford, 1871)
  • Pyrgilauda blanfordi (Hume, 1876)
  • Pyrgilauda theresae (Meinertzhagen, 1937)

Izen arruntak

Bederatzi txolarre.

Euskaraz, erdaretan bezala, izen asko erabili dira honen arrunta dugun txori honentzat;^[1] hona hemen euskal izen batzuk:

• artatxori: bizkaieraren ia eremu guztian (Durangaldean, Mungialdean, Busturialdean, Legution...), Eibar ingururaino. Hedaduraz, hauxe da Hego Euskal Herriko usadioko euskal izenik zabalena segur aski, baina eskualderik gehienetan beste sinonimoren batekin batera darabilte.
• burgoi, burrigoi, burgoitxori: Beasain.
• elizatxori (eleitxori, eliztxori...): Arratian, Otxandion, Aretxabaletan, Getarian, Errezilen, Gizaburuaga-Ea-Aulesti inguruan, Lapurdin, Zuberoan.
• erretxori: Nafarroa Garaia.^[2]
• errota-txori: Nafarroa Garaia.^[2]
• etxetxori: Nafarroa Garaiko eskualde askotan (Leitza, Baztan, Oitz, Imotz,...) eta Gipuzkoako mugako herri batzuetan (Berastegi, Ataun...).
• galartxori: Etxarri-Aranatz.
• galtxori: Gipuzkoa eta Nafarroa Garaia.^[2]
• garaitxori: Aezkoa.
• gorrilloi, gorrillota: Bergara-Antzuola.^[3]
• hormatxori: Ermua-Eibar-Elgeta-Soraluze... Urola kosta eta Urola erdia (Zumaia-Azpeitia-Errezil-Aia...)
• kaletxori: Aretxabaleta-Eskoriatza... Zerain.
• karatxori: Nafarroa Garaia.^[2]
• karrato: Nafarroa Garaia.^[2]
• kurloe, kurrilloe: Lea-Artibai (Munitibar, Berriatua, Markina,...), Durangaldea (Elorrio, Abadiño, Berriz, Mallabia...), eta Debagoiena (Arrasate, Oñati, Antzuola...), eta eskualde horien alboko zenbait herritan (Muxika, Mendata, Azkoitia...). Bizkaieraren eremu guztian.
• lapurtxori (txorilapur): Beasain, Olaberri... Errezil.
• larratxori: Mutriku.
• lastatxori: Bizkaia.^[2]
• mokomotz (txorimotz): Azpeitia, Beizama, Aia, Zestoa, Errezil, Beasain...
• metatxori: Zuberoa.
• murrutxori: Bizkaia.^[2]
• murruxori: Baigorri.
• ormatxori: Bizkaia.^[2]
• pardel: Ondarroa.
• paretatxori: Oiartzun, Errenteria, Hondarribia, Bera...
• pareta-xori: Lapurdi.^[2]
• parra-txori, parra-xori: Lapurdi.^[2]
• patxizar: Urola kosta (Zumaia, Aizarnazabal...), Urola Erdia (Zestoa...) eta Debabarrena (Deba...)
• teilatxori: Ubidea.
• torretxori, torrotxori, torrutxori: Mendexa, Amoroto, Ispaster, Ea, Lekeitio, Nabarniz... Zerain. Legutio.
• txau, ttau, txantxau...: Pasaia, Hondarribia.
• txo(l)arre: Urola kosta (Zarautz, Zumaia...) Arano.
• txorrotxori: Orio.
• txuerra: Elgoibar-Mendaro-Deba.