Tenisa Ingalaterran eta XIX. mendean sortutako kirola da, pilota batekin eta bi edo lau jokalarien artean jokatua. Tenis jokalariei tenislari ere deritze. Mende haren amaieran arautu zuten: sare batek banatzen duen zelai batean jokatzen da, jokalariak erraketez baliatzen dira pilota sarearen gainetik aurkariaren zelaira botatzeko, partidek ez dute iraupen jakinik (beharrezko puntuazioa lortzean bukatzen da), prestakuntza fisikoa eta teknika behar dira tenisaren ezaugarriak eta arautegia betetzeko.
Historia
Historialari batzuen arabera, tenis modernoaren historia XIX. mendean hasi zen, Europako kontinentean. Bere lehen urteetan, herrialde anglosaxoietan zabaltzen hasi zen modu masiboan, eta, horregatik, “kirol zuria” ezizena hartu zuen. Era berean, klaserik aberatsenetako pertsonek soilik jolasten zuten hasiera batean. Kirol honen sortzailea Walter Clopton Wingkifield komandante britainiarra izan zen. Tenisa, lehenbizikoz, 1913an instituzionalizatu zen, teniseko nazioarteko federazioa sortu zenean, zehazki, 1913ko martxoaren 1ean, Londresen.[1][2]
Beste historialari batzuek diotenez, tenisa Frantzian jaio zen 1200 eta 1300 artean, non pilota bat eskuarekin jotzean zetzan kirol bat sortu zen. Kirol hau “jeu de paume” (esku-ahur jokoa) izenarekin ezagutu zen. Historialari horien arabera, lehen tenis joko hau ariketa pixka bat egin nahi zuten monje talde batek asmatu zuen. Horretarako, "arrautza" izeneko pilota bat erabiltzen hasi ziren, klaustroko hormen, lurraren eta habeen kontra errebotatzen zutena, eskua erabiliz eta errebote bakoitzaren ondoren elkarri pasatuz.
Denborak aurrera egin ahala, jokoa aldatuz joan zen, eta lehen esku biluziekin edo eskularru batzuekin jotzen zen jokoak ere aldaketak izan zituen: eskularruak sokekin indartu ziren, kolpea eta mina murrizteko eskuetan. Handik gutxira, XVI. mendean, egurrezko erraketa bat erabiltzen hasi ziren, eskuen ordez. Lehen palak nahiko harrigarriak izan ziren arren, pixkanaka sofistikatu egin ziren kirtenekin eta sokekin.[3][4][5]
Gaur egun, kirola hedatu da eta arraza zein klase sozial desberdinetako pertsonek praktikatzen dute; mundu mailan kirol ospetsua bihurtu da.
Emakumezkoen tenisa
Emakumezkoen tenis profesionalaren hastapenak 1970an izan ziren, emakume talde batek WTA zirkuitua sortu zuenean. Emakumeak kirolean integratzea lortu den arren, gizarteko gainontzeko arlo guztietan gertatzen den gauza bera gertatzen da hemen ere, bide luzea dago egiteko oraindik. 1900. urtean, Charlotte Cooperrek, txapelketa olinpiko bat irabazi zuen lehen tenislari emakumezkoak, lehen aldiz emakumezkoei parte hartzeko aukera eskaini zien Joko Olinpikoetan parte hartu zuen, Parisko Joko Olinpikoetan, alegia.
1957an, Althea Gibson Ingalaterrako txapelketan partida bat irabaztea lortu zuen lehen emakumea izan zen. Izan ere, berarentzat oso bide luzea izan zen, etnia beltzeko jokalariek ezin baitzuten txapelketan parte hartu, eta orduan diskriminazio bikoitzaren aurka borrokatu behar izan zuen, emakumezkoa eta beltza izanagatik. Gaur egun, gero eta emakume gehiagok praktikatzen dute kirol hau, eta horietako asko gai dira nazioarteko txapelketak eta lehiaketak irabazteko.[6]
Etimologia
Tenis munduan terminologiak jatorri frantsesa du. Tenis hitzaren jatorria frantseseko «tenez» hitzean dago. Tenislari batek, sakearen bitartez, pilota jokoan jartzen zuenean, «tenez» oihukatzen zuen.
Beste hitz batzuk ere hizkuntz berdinean dute jatorria. Adibidez, erraketa «raquette» hitzetik dator eta deuce «à deux le jeu» esamoldetik, markagailua 40 puntutan berdinduta dagoenean erabiltzen da.
Ezaugarri orokorrak
Jokoaren helburua
Helburua, erraketaz pilota tenis zelaia banatzen duen sarearen gainetik bidaltzea da, aurkaria arauz itzultzeko gai izan ez dadin ahaleginduz; baina kontuan hartu behar da, pilotak aurkariaren zelaiaren zatiaren barruan jo behar duela lurra sare gainetik iragan ondoren.
Jokoaren modalitateak
Partida edo norgehiagokak banakakoak (bi jokalari elkarren kontra) edo binakakoak (bikote bat bestearen kontra) izan daitezke. Lehen modalitatean gizonezkoak eta emakumezkoak bereizten dira; bigarrenean, ordea, partida mistoak ere antolatzen dira. Badira bai profesionalentzako, bai afizionatuentzako lehiaketak.
Partidaren iraupena
Ez da denboraz neurtzen, jokalariek lortu behar duten set kopuru jakin batez baizik. Normalean gizonezkoek bost set egin behar dituzte partidako; emakumeek, berriz, hiru. Partida, jokalarietako batek hiru (gizonezkoek) edo bi (emakumeek) set irabaztean bukatzen da.
Arautegia
Tenis pista
Zoruak laukizuzen forma du eta gehien erabiltzen diren materialak lur trinkoa, belarra eta material sintetikoa dira. Neurriei dagokionez, bakarkako partiduetarako 23,77 m luzeran eta 8,23 m zabalean eduki behar du pistak eta binakako partiduetarako 10,97 m-ko zabalera.
Sarearen bi aldeetan, saretik 6,40 m-tara marra zuzen bana dago alboetako lerroetatik. Gainera, erditik zatitzen duen beste lerro bat trazatzen da. Lerro hauek sakerako koadroak osatzen dituzte, sakatzen duen tenislariak koadro horien barnean sartu behar duelako sakea balezkoa izateko.
Tenis-pisten azalera-motak
Tenisean jokatzeko oinarrizko sei azalera-mota daude, baina lehenengo laurak baino ez dira erabilera orokorrekoak:
• Soropila edo belarra (azkarra)
• Lur harrotua (geldoa)
• Zementua (azkarra)
• Tenis quick (azkarra, ez da erabiltzen nazioarteko txapelketetan)
• Barnealdeen sintetika (ez da erabiltzen)
• Zura (ez da erabiltzen)[7]
Lerroak
Tenis pista lerro ezberdinez osaturik dago. Atzeko lerroak (baseline) eta zerbitzu lerroak (service line) laukizuzen bat osatzen dute. Atzeko lerroaren erdian marka bat dago bi zati berdinetan zatitzeko (centre mark). Luzera osatzen duten lerroak binakako partiduetarako lerroak dira (doubles sideline). Bestalde, binakako lerroen barnealdean bakarkako lerroak daude (singles sideline) eta banakako partidetan pistaren mugak dira. Jokalari baten zelaiaren erditik zeharkatzen den lerroa erdiguneko zerbitzu lerroa da (centre service line).
Lerro guztiek 25 eta 51 mm-ko zabalera eduki behar dute atzeko lerroak ezik. Atzeko lerroak 100 mm-ko zabalera izan dezake, nahiz eta normalean beste lerroen zabalera berdina duen.
Materiala
Pilota
Zuria edo horia izan daiteke kirol honetako pilota, kautxuz egina eta forratua; barrutik hutsa da, gainak uniformea izan behar du eta josturarik gabea.
Lehiaketa bakoitzaren antolatzaileek aldez aurretik zehaztu behar dute joko bakoitzean zenbat pilota erabiliko diren eta pilota aldaketak egongo balira, honi buruzko arautegia.
Pilota aldaketa bi modutara egin daiteke:[8]
- Joko kantitate bakoiti bat eta gero, kasu honetan, partidako lehen pilota aldaketa, partidako gainerako aldaketak baina bi joko lehenago egiten da, beroketa kontuan hartuta. Tie break-a joko bat izango balitz bezala hartzen da eta joko hau baino lehenago ezin da pilota aldaketarik egin.
- Set baten hasieran.
Pilota bat apurtzen bada, puntua errepikatzen da.
Pilotaren ezaugarriak
-Pilotaren pisua 56,7 eta 58,5 gramo artekoa izan behar da.
-Pilotaren erreboteak ezin du 147 cm-tik gorakoa izan, eta gutxienez 135 cm-ko errebotea egin behar du.
-Pilotaren diametroa 6,35 cm eta 6,67 cm artekoa izan behar da.
-Pilotaren presioak 8,165 kg izan behar du.[9]
Erraketa
Zurezkoa edo gai sintetikozkoa izaten da normalean. Ezaugarri oso desberdineko erraketak erabiltzen dira, esaterako, pisu ezberdinekoak, erabiltzaileen arabera (haur, emakume edo gizonezko izan). Heldulekuaren diametroa ere ezberdina da pisuaren arabera.
Urtez urte, tenisa garatuz joan da, bai jolasteko moduan, bai erabilitako materialetan ere. Bereziki, erraketek izugarrizko bilakaera izan dute; lehenbiziko erraketak zurezkoak ziren eta gaur egungoek baino askoz azalera txikiagoa zuten. Lehenbiziko erraketa horiek asko pisatzen zuten eta indar handia behar zen haiekin jolasteko. Gaur egun ezagutzen ditugun erraketak oso sofistikatuak dira, garai batean baino material arinagoz eginak baitaude, pilotari abiadura eta efektua emateko material bereziekin.
Sarea
Tenis zelaia bitan banatzen du sareak. Erabat zabaldua egon behar da, sareko bi zutoinen arteko espazioa erabat betez, eta sarearen zuloek ez dute utziko teniseko pilota bertatik pasatzea.[10] Zelaian zeharka dagoen oihal zuriz estalitako kabletik zintzilikatzen da eta kableari zelaitik kanpo dauden bi zutabeek eusten dute. Zutabe hauen altuera 1,07 m-ko altuera eduki behar dute. Sarearen zuloak txikiak izan behar dute, pilota ez pasatzeko modukoak. Pistaren erdian sarearen altuera 0,914 m-koa da. Sarea eusten duen kable edo sokak 8 mm-ko diametroa du gehienez.
Zelai aldaketa
Partidan, jokalariek zelaia trukatu egiten dute aldika. Aldaketa hori, set batean egindako jokoen kopurua bakoitia den bakoitzean egiten da. Set berria hastean, bukatutako jokoen kopurua bikoitia baldin bada, lehen game-a jokatu eta zelai aldaketa egiten da.
Tie break-ean jokalariak 6 punturo aldatzen dira aldez.
Arau orokorrak
- Jokatzen hasi aurretik zozketa egiten da. Partidaren epailea eta tenislariak sarera hurbiltzen dira zozketa egiteko. Bertan, ausazko txanpona jaurtitzen da eta zozketa irabazten duenak zerbitzua edo errestoa aukeratu dezake.
- Partida tenislari baten sakearekin hasten da.
- Sakea balezkoa izanez gero, 2 tenislariek sarearen beste aldera pasa behar dute behin eta berriz aurkariak pilota zelaitik kanpo edo sarera botatzen duen arte, edo bietako batek bote bat baino gehiagorekin eman arte pilotari. Momentu horretan tantoa bukatzen da eta puntua akatsik egin ez duen jokalariarentzat da. Pilotak pista egituratzen duen marretako bat ukitzen badu, baleko pilotakada da. Sakea egiten duenak, lehenengo aukeran txarra eginez gero, bigarren aukera bat izango du. Adibidez, sakea txarra izateko arrazoietako bat da sakean pilota beste aldera pasatzea lortzea, baina sarea ukitu ondoren. Kasu horretan, sakea errepikatu beharko da, “net” deitutakoa gertatu baita. Hala ere, jokalariak ez du galduko bi sake izatearen eskubidea. Bigarren sakean ere “net” eginez gero, sake hori txartzat hartuko da.[2]
- Jokalariak pistan, aldez aldatzen dira partidan zehar.
- Jokalari edo talde batek 2/3 set irabazten dituenean amaitzen dira partidak.
- Jokalariek ezin dute sarea ukitu puntu baten lehian.
Puntuazioa
- Jatorria itxura guztien arabera, euskal jokoetan erabiltzen zen sistematik heldu dira puntuen izen horiek, kintzea erabiltzen baita egun pilota joko batzuetan.
- Tenis partida bat partzial ezberdinetan zatitzen da (ingelesez set-ak). Aurrez erabakitako set kopuru bat lortzen duen jokalariak irabazten du partida. Set bakoitza joko ezberdinez osaturik dago eta joko bakoitzean jokalari batek du sakea txandakatuz. Azkenik, joko bakoitza puntu edo tanto ezberdinez dago osatuta, 15, 30, 40 eta punturako tantoa izanez.
- Jokoaren puntuazio honela kalkulatzen da: puntu bat egitean 15 puntu igotzen dira markagailura, bigarrenarekin 30 puntu, hirugarrenarekin 40 puntu eta laugarren tantoarekin jokoa irabazten da; Jokalari batek lau tanto irabaziz jokoa ez irabazteko aukera bat dago. Bi jokalariek 3 tanto lortzen badituzte, jokalarietako batek bi tantoko abantaila lortu arte jokatzen da.
- Joko bakoitza lortu ahal izateko, 4 puntu egin behar dira gutxienez eta set bat lortzeko 6 joko behar dira gutxienez.
- Set bat lortzeko ere 2 jokoen abantaila lortu behar du jokalarietako batek. Jokalari bat 6 jokotara iristen bada eta ez badu 2 jokoen abantaila aurkariarekiko (6-5), beste joko bat jokatzen da bi jokoen abantaila lortu ahal izateko (7-5). Berdinketa gauzatzen bada (6-6), "berdinketa hauste" jokoa edo tie break-a jokatzen da.
Tie break
Txapelketa bakoitzaren arautegiak berdinketen haustura hartzen du kontutan. Set bakoitzean (6-6) emaitzara iristen badira tenislariak, "berdinketa hauste" jokoa edo tie break-a jokatzen da. Bertan, emaitza puntu korrelatiboez erabakitzen da (bat-zero, bi-zero, hiru-zero,...) 7 tantotara iritsi arte, 2ko abantailarekin. Jokalari bat 7 tantotara iristen bada 2 puntuko abantailarik gabe (7-6), jokoa luzatu egiten da jokalarietako batek 2 puntuko abantaila lortu arte. Lortzerakoan jokoa amaitutzat hartzen da eta set-a (7-6) bukatzen da.
Sake-zerbitzaria eta sake-erantzulea
Jokalariak edo taldeak sarearen kontrako aldeetan kokatuko dira. Zerbitzaria da lehenik eta behin pilota jokoan jartzen duen jokalaria. Errestatzailea zerbitzariak ateratako pilota itzultzeko prest dagoen jokalaria da.[10]
Aldeen aukeraketa
Aldeak aukeratzea eta lehenengo jokoan zerbitzari eta errestatzaile izateko eskubidea zozketa bidez erabakitzen da, beroketa hasi baino lehen. Zozketa irabazten duen jokalariak edo taldeak aukera dezake:
- Partidako lehen jokoan zerbitzari edo errestatzaile izatea; kasu horretan, jokalariak edo taldeak pistaren aldea ere aukeratuko du partidako lehen jokorako.
- Partidaren lehen jokorako pistaren aldea; kasu horretan, aurkariak aukeratuko du lehen jokoan zerbitzari edo errestatzaile izango den.
- Aurkariak aurreko aukeraketetako bat egitea.[10]
Hiztegia
Kolpeak
Partidan pilota erraketaz jotzeari deitzen zaio horrela. Pilotari norberaren zelaian lurra jo ondoren nahiz jo aurretik eman dakioke kolpea. Botea eman ondoren, drive eta errebes kolpeak erabiltzen dira: lehenengoan, erraketari eusten zaion alde beretik ematen da kolpea; bigarrenean kontrako aldetik. Globoa eta dejadak dira erabilienetako beste kolpe mota batzuk eta botearen aurretiko kolpeetan bolea da aipagarriena. Lehenengoak zelaiaren atzealdetik eman ohi dira; boleak, berriz, saretik hurbil. Jotzean pilotari ematen zaion efektuaren (edo gurpilaren) arabera, aldaki desberdinak izaten ditugu. Kolpe mota bakoitzerako erraketari eusteko era desberdina izaten da. Honez gain, bestelako kolpe mota ezberdin gehiago ere badira.
Jokalariek hainbat kolpe erabiltzen dituzte tenisean jokatzen dutenean, besteak beste: sakea (partida hasteko erabiltzen den kolpea), drive-a edo eskuina (errebotearen ondoren pilota tenislariaren beso trebearekin jotzen denean), alderantzizkoa edo errebesa (revés, driveren kontrako aldean kolpea ematen denean), bolea (jokalariak airean egiten duen kolpea, kantxan errebotea eman baino lehen), drop shot (kolpe honekin pilotak potentzia galtzea eta aurkariaren aldeko saretik oso gertu erortzea bilatzen da, dejada ere deitua), errematea (sakean egiten den mugimendu bera, baina buru gainetik egiten da).[11]
Sakea
Zerbitzu esaten zaion ekintza honen bidez, pilota jokoan jartzen da. Norberaren zelai eremuko hondoko marraren atzetik egin behar da, marra zapaldu gabe. Pilota kolpatu ondoren, pilotak sare gainetik pasa eta aurkariaren sake eremuan, diagonalki kontrakoan, jo behar du lurra. Zuzena izan arren, pilotak sarea ukitu badu, “let” gertatu dela esaten da, eta berriz egin behar da sakea. Zerbitzua puntu bakoitzaren hasieran egiten da, eta bi aukera izaten dira sakea zuzen egin ahal izateko. Lehenengoan huts egiten bada, bigarren aukera dago. Bigarren sakean huts egiten bada “falta bikoitza” egiten du jokalariak eta puntua errestalariak irabazten du.
Sake mota ezberdinak daude: laua, “liftatua” eta moztua, pilotari eragindako efektuaren arabera. Kasu bakoitzean era desberdinean hartzen da erraketa.
Ace
Tenisean ace bat sakearekin zuzenean, aurkariak pilota erraketarekin ukitu gabe, egiten den puntua da. Normalki, tenislarien lehen sakean gertatzen da jokalariak arrisku gehiago hartzen dituelako. Indar gehiago eta angulo eta efektu zailagoak bilatzen dituzte lehen sakean bigarrenarekin alderatuz, beraz, lehenengo sakearekin puntu gehiago lortzen dira sake zuzenarekin.
Ace gehiago egiteko lurzoru egokienak, lurzoru azkarrenak izaten dira, hau da, lur gogorrean eta belarrean, lurrezko zelaian, berriz, zailago izan ohi da pilota moteltzen duelako botea ematean.
Partidu batean inoiz ace gehien egin dituen tenislaria John Isner estatubatuarra da 113-rekin eta bigarrena Nicolas Mahut frantziarra 103-rekin. Estatistika guztiak gainditu zituzten bi jokalari hauek 2010eko ekainaren 22tik 24 arte Wimbledoneko txapelketako lehengo partidan. Partidu hau da orain arteko partidurik luzeena (11 ordu, 6 minutu eta 23 segundu, 183 joko).
Estatistikei begiratuz, sakatzaile onenen artean azaltzen dira Ivo Karlovic eta Giran Ivanisevic kroaziarrak, John Isner estatubatuarra eta Roger Federer suitzarra.[12] Ivo Karlovic-ek du errekorra karrera profesional guztia kontutan edukita (>12.000 ace).
Errestoa
Sakeari erantzuteko ematen den kolpea da errestoa. Kolpe guztien artean garrantzitsuenetako bat da. Sakeari kalitate handiko erresto batez erantzutean, sakearen bitartez lortzen den abantailaren zati handi bat kentzen dio errestok. Azken urteetako tenislari onenen artean Espainiako David Ferrer da. 2018an errestoan puntuen % 50a baino gehiago irabaztea lortu zuen, bataz bestearekiko (% 20-% 30) abantaila handia lortuz.[13]
Drive edo eskuinkada
Eskuinkada oinarrizko kolpe bat da eta, nahiz eta, eskuinkada izena eduki tenislariaren arabera beso batekin edo bestearekin egin daiteke. Hau da, tenislaria ezkerra bada, ezker eskuarekin heltzen badu erraketa pilotari kolpea emateko, eskuinkada deritzo. Jokalari gehienentzat kolpe errazena da puntua irabazteko, normalean kontrolatuen duten kolpea delako. Kolpe hau hobekien egiten zuten edo duten tenislariak arrazoi ezberdinengatik izan daitezke. Pilotari ematen dioten potentzia, zehaztasuna edo bien arteko baturagatik Pete Sampras, Roger Federer, Ivan Lendl, Juan Martin Del Potro edo Fernando Gonzalez dira nabarmenenak.
Errebesa
_(28136155830).jpg)
Jokalariaren esku onenaren kontrako aldera datorren pilotari ematen zaion kolpea da. Errebesa bi eskuekin edo esku bakarrarekin jo daiteke. Nahiz eta mekanika naturala duen, kolpe hau kontrolatzea zailenetakoa izan ohi da. Duela hamarkada batzuk esku bakarrez eginiko errebesa zen nagusi tenis profesionalean. Kolpe hau erabiltzen zuten tenislari ospetsu batzuk Boris Becker, Pete Sampras eta Ivan Lendl izan ziren. Gaur egun Roger Federer, Stanislas Wawrinka eta Richard Gasquet-ek erabiltzen dute. Esan bezala, duela hamarkada batzuk esku bakarreko errebesa gehiago erabiltzen zen, gaur egun bi eskuko errebesak indarra hartu du. Kolpe hau erabiltzen duten tenislari batzuk Rafael Nadal, Juan Martin Del Potro eta Novak Djokovic dira eta jada (2020) erretiratutako Andre Agassi eta David Nalbandian.
Globoa
Kolpe hau pilota aurkariaren gainetik pasatzeko erabiltzen da. Normalean aurkaria saretik hurbil dagoenean erabiltzen da zelaiaren hondoko marratik hurbil bote egin dezan. Hala ere, kolpe defentsibo modura ere erabiltzen da.
Bolea
Bolea pilotak lurra ukitu aurretik pilotari ematen zaion kolpea da. Normalki saretik gertu egin ohi da puntu bat bukatu ahal izateko. Bi bolea mota egin daitezke kolpearen sakonera kontutan harturik, motza eta sakona. Bolea motza botea saretik gertu egiten duenean eta bolea sakona, berriz, saretik urrun eta atzeko lerrotik gertu egiten duenean. Bolea egin ahal izateko sarera gerturatzea lortu behar da eta horretarako erabiltzen den kolpea approach-a da. Boleatzaile onenen artean daude Stefan Edberg, John McEnroe, Boris Becker, Patrick Rafter, Pete Sampras, Roger Federer, Pat Cash eta Radek Stepanek.
Dejada
Normalean erraketaren atzeko aldeaz ematen den kolpea da. Kolpe honekin pilotaren indarra gutxitzen da, aurkariaren zelaian bote txikiaz eta saretik ahalik eta hurbilen eror dadin. Mugimendua azken unean egin behar da aurkaria ustekabean harrapatzeko. Normalean aurkaria saretik urrun dagoenean egiten da, pilotara iritsi ahal ez izateko.
Kontradejada
Kontradejada dejadari aurre egiteko erabiltzen den kolpeetako bat da. Dejada bati beste dejada batez erantzutean kontradejada deritzo. Normalki aurkariaren dejadaren bigarren botea eman baino apur bat lehenago iristen denean egiten da azken errekurtso gisa.
Passing shot
Passing shot-a indar handiz aurkariaren irismenetik kanpo egin ohi den kolpe bat da. Normalki pistaren atzeko aldetik aurkaria sarera gerturatzen edo jada sarean dagoenean egiten da. Passing shot-aren alternatiba globoa da, aurkariaren gainetik jaurtiz. Kolpe honen helburua aurkari sarean dagoenean edo gerturatzen dagoenean pilotara ez iristea da.
Smash
Smash edo errematea sakearen antzeko mugimendu batekin egiten da. Altu doan pilotari, lurra jo aurretik, besagainez ematen zaion kolpea da, pistara bizkor eta zuzen bidaltzeko. Normalki, saretik gertu edo pista erditik egiten da. Hau, kolpea seguruagoa izateko egiten da. Gainera, azken kolpe bezala asko erabiltzen den kolpea da. Kolpe indartsu batez egiten denez, abiadura handia har dezake pilotak eta aurkariarentzat zaila izan ohi da smash-ari ongi erantzutea.
Efektuak
Tenisean historian zehar teknikan egon diren aurrerapen eta aldaketa guztien ondorioz, kolpe ezberdinei hainbat efektu gehitu zaizkie. Efektu hauen bitartez norabide eta abiadura ezberdinak lortzeko aukera ematen die tenislariei. Hauek erraketa modu ezberdinetan eutsiz eta pilota hainbat modutan kolpatzean lortzen dira.
Laua
Kolpe laua inongo efekturik ematen ez den kolpea da. Erabiltzeko modu egokiena pilota goitik bera eta sarearen altuera baino handiagoz kolpatzen da.Kolpe laua kolpe mota ezberdinetan erabiltzen da. Horien artean sakea, drive, errebesa eta bolea daude.
Liftatua
_-_Tournament_-_Monica_Niculescu_(14921589448).jpg)
Kolpe mota honekin aurrerantz birarazten da pilota, botearen angelua eta altuera handiagoak izan daitezen eta aurkariari altuera handiago batean kolpatzea derrigortuz. Aurkariari kolpe erasokor bat egitea galarazten dio edo arriskutsuagoa den kolpe erasokorra egin beharko luke derrigorrez. Pilotari biraketa indar handiena ematen zaionean, top spin deitzen zaio kolpe honi.
Efektu erabiliena da tenislarien artean, gainera, beste abantaila batzuk ere badituelako. Horien artean kolpe seguruago da, efektu honekin altuera handiagoz pasatzen delako beste jokalariaren aldera eta, beraz, sarea ez ukitzeko aukera gehiago daude, pilotak ibilbide parabolikoa egiten duelako.
Moztua
Pilotari ematen zaion efektu mota da. Pilota atzerantz birarazten lortzen da efektu hau, eta ondorioz altuera eta angelu txikiagoz egiten du honek botea. Honek aurkariak kolpea baxuago egitea behartzen du, honek ekar lezakeen zailtasunarekin. Defentsarako efektu modura erabiltzen da ere, pilotaren abiadura baxuagoa denez, denbora gehiago du tenislariak posizio hobeago batean egokitzeko edo sarera gerturatzeko.
Normalean, tenislariek ez dute kolpe hau bere kolpe arruntena izaten, baina, salbuespen horietako bat Monica Niculescu da. Tenislari errumaniarrak efektu moztua ohikotasunez erabiltzen du bere eskuinkadetan (drive), nahiz eta jokalari gehienek errebesarekin erabiltzen duten.
Txapelketa ezagunak
Grand Slam
Grand Slam-eko txapelketak ospe gehien duten txapelketak dira eta denboraldi batean lau Grand Slam txapelketa jokatzen dira. Horiek Australiako Irekia, Roland Garroseko txapelketa, Wimbledongo txapelketa eta AEBetako Irekia dira. Lau txapelketa hauek Tenisaren Federazio Internazionalak (ITF) antolatzen ditu, Olinpiar Jokoak, Davis Kopa, Federazio Kopa eta Hopman Koparekin batera.
ATP eta WTA ranking-etarako ere garrantzi handiena duten txapelketak dira, banatzen den dirua eta puntuak gehiago direlako. ATP-ko Masters 1000-etan eta WTA Premier tournaments-etan banatzen diren puntuen bikoitza.
Gainera, Grand Slam-etan 128 tenislarik hartzen dute parte eta 2 asteko iraupena izaten dute. Beste txapelketekin alderatuz, tenislari gehiagok hartzen dute parte Grans Slam-etan eta egun gehiago irauten dute. Normalean txapelketek aste 1 irauten dute, Indian Wellseko Mastersa eta Miamiko Mastersa izan ezik, hauek ere 2 asteko txapelketak dira.
| Txapelketa | Hiria | Lurzorua | Sorrera | Irudia |
|---|---|---|---|---|
 Australiako Irekia |
Melbourne | Gogorra | 1905 |  |
 Roland Garros Txapelketa |
Paris | Lurrezko zelaia | 1891 |  |
 Wimbledongo Txapelketa |
Wimbledon (Londres) | Belarra | 1877 |  |
 AEBetako Irekia |
Flushing Meadows (New York) | Gogorra | 1881 |  |
Gizonak ATP
2020ko txapelketak[14]
Masters 1000
| Txapelketa | Hiria | Lurzorua |
|---|---|---|
| Indian Wellseko Mastersa | Indian Wells (Kalifornia) | Gogorra |
| Miamiko Mastersa | Miami | Gogorra |
| Monte Carloko Mastersa | Montecarlo | Lurrezko zelaia |
| Erromako Mastersa | Erroma | Lurrezko zelaia |
| Madrilgo Mastersa | Madril | Lurrezko zelaia |
| Kanadako Mastersa | Montreal | Gogorra |
| Cincinnatiko Mastersa | Cincinnati | Gogorra |
| Shanghaiko Mastersa | Shanghai | Gogorra |
| Parisko Mastersa | Paris | Gogorra |
Besteak
| Txapelketen kategoria |
|---|
| ATP World Tour 500 series |
| ATP World Tour 250 series |
| ATP Challenger Tour |
| ITF Futures tournaments |
Emakumeak WTA
WTA Premier tournaments
| Txapelketa | Lurzorua |
|---|---|
| Premier Mandatory | |
| Indian Wellseko Mastersa | Gogorra |
| Miamiko Mastersa | Gogorra |
| Madrilgo Mastersa | Lurrezko zelaia |
| Beijingo Mastersa | Gogorra |
| Premier 5 | |
| Doha | Gogorra |
| Rome | Lurrezko zelaia |
| Canada (Toronto) | Gogorra |
| Cincinnatiko Mastersa | Gogorra |
| Wuhan | Gogorra |
| Premier | |
Besteak
| International Tournaments |
Beste txapelketa garrantzitsuak
| Davis Kopa |
| ATP World Tour Finals |
| WTA Finals |
| Federazio Kopa |
| Hopman Koparekin |
Kategoriak
Teniseko kategoriak, orokorrean, honakoak dira:
10. Amateurra, edo hasiberriak.
9. Amateurra, jokatzen hasi berri diren jokalarien taldeka ere barnebiltzen duena.
8. Amateurra, kirolaren jakintzaren bat duten hasiberriak barne hartzen dituena.
7. Amateurra, jokatzen dakiten baina sakontasuna edo potentzia menderatzen ez duten hasiberrien taldea.
6. Amateurra edo maila aurreratuagoko jokalariak.
5. Amateurra edo bitarteko jokalariak, teknika eta sendotasun egokia dutenak.
4. Amateurra, tarteko maila aurreratuko jokalariak barnebiltzen dituena.
3. Amateurra, maila aurreratuko jokalariak eta teknika erabat menderatzen dutenak.
2. Amateurra, kolpe, sakontasun eta aldaera guztiak menderatzen dituzten maila oso aurreratuko jokalariak.
1. Amateur maila altuena da eta jokalari lehiakorrak dira.[6]
Tenislari ezagunak
- Bill Tilden (AEB, 1893-1953).
- René Lacoste (Frantzia, 1904-1996).
- Don Budge (AEB, 1915-2000).
- Rod Laver (Australia, 1938-).
- Margaret Court (Australia, 1942-).
- Billie Jean King (AEB, 1943-).
- Jimmy Connors (AEB, 1952-).
- Chris Evert (AEB, 1954-).
- Bjorn Borg (Suedia, 1956-).
- Martina Navratilova (Txekoslovakia/AEB, 1956-).
- John McEnroe (AEB, 1959-).
- Ivan Lendl (Txekoslovakia/AEB, 1960-).
- Mats Wilander (Suedia, 1964-).
- Stefan Edberg (Suedia, 1966-).
- Boris Becker (Alemania, 1967-).
- Steffi Graf (Alemania, 1969-).
- Andre Agassi (AEB, 1970).
- Pete Sampras (AEB, 1971-).
- Arantxa Sánchez Vicario (Espainia, 1971-)
- Monica Seles (Jugoslavia, 1973)
- Lindsay Davenport (AEB, 1976-)
- Venus Williams (AEB, 1980-)
- Roger Federer (Suitza, 1980-)
- Anna Kournikova (Errusia, 1981-)
- Serena Williams (AEB, 1981-)
- Andy Roddick (AEB, 1982-)
- Rafael Nadal (Espainia, 1986-)
- Maria Xarapova (Errusia, 1987-)
- Novak Đoković (Serbia, 1987-)
Ranking
Banakako sailkapenak
Egungo Top 10 Gizonak ATP
2020ko azaroaren 23ko datuak:[16]
| Postua | Tenislari | Herrialdea | Puntuak |
|---|---|---|---|
| Novak Đoković |  |
||
| Rafael Nadal |  |
||
| Dominic Thiem |  |
||
| Daniil Medvedev |  |
||
| Roger Federer |  |
||
| Stefanos Tsitsipas |  |
||
| Alexander Zverev |  |
||
| Andrey Rublev | |
||
| Diego Schwartzman |  |
||
| Matteo Berrettini |  |
Egungo Top 10 Emakumeak WTA
2020ko azaroaren 23ko datuak[17]
| Postua | Tenislari | Herrialdea | Puntuak |
|---|---|---|---|
| 1 | Ashleigh Barty | |
|
| 2 | Simona Halep |  |
|
| 3 | Naomi Osaka |  |
|
| 4 | Sofia Kenin | |
|
| 5 | Elina Svitòlina |  |
|
| 6 | Karolina Plísková |  |
|
| 7 | Bianca Andreescu |  |
|
| 8 | Petra Kvitová | |
|
| 9 | Kiki Bertens |  |
|
| 10 | Aryna Sabalenka |  |
Binakako sailkapenak
Egungo Top 10 Gizonak ATP
2020ko azaroaren 23ko datuak
| Postua | Tenislari | Herrialdea | Puntuak |
|---|---|---|---|
| Robert Farah |  |
||
| Juan Sebastián Cabal | |
||
| Horacio Zeballos | |
||
| Mate Pavic |  |
||
| Wesley Koolhof | |
||
| Nicolas Mahut | |
||
| Bruno Soares |  |
||
| Nikola Mektic | |
||
| Marcel Granollers |  |
||
| Lukasz Kubot |  |
||
| Marcelo Melo | |
Egungo Top 10 Emakumeak WTA
2020ko azaroaren 23ko datuak[17]
| Postua | Tenislari | Herrialdea | Puntuak |
|---|---|---|---|
| 1 | Su-Wei Hsieh |  |
|
| 2 | Barbora Strycova | |
|
| 3 | Kristina Mladenovic | |
|
| 4 | Timea Babos |  |
|
| 5 | Aryna Sabalenka | |
|
| 6 | Elise Mertens |  |
|
| 7 | Barbora Krejcikova | |
|
| 8 | Katerina Siniakova | |
|
| 9 | Yifan Xu |  |
|
| 10 | Gabriela Dabrowski | |
Bitxikeriak
1. Historiako partidarik luzeena
Tenisa ez da soilik arintasuna, erreflexuak, erresistentzia fisikoa eta indarra neurtzen dituen kirola. Izpirituaren eta adimenaren arteko borroka ere bada, eta jokalariek dena uzten dute kantxan. Horren frogarik onena orain arteko tenis partidarik luzeena da.
Partida horrek 11 ordu eta 5 minutu iraun zituen, eta John Isner eta Nicolas Mahuten artean jokatu zen. Azkenean, Isnerrek irabazi zuen partida, 6-4, 3-6, 6-7 (7-9), 7-6 (7-3), 70-68.
2. Historiako sakerik azkarrena
Teniseko sakerik azkarrena, gizonezkoen modalitatean izan zen, eta Sam Groth australiarrak egin zuen. Pilotak 263,44 km/h-ko abiadura hartu zuen.
3. Wimbeldon txapelketa eta marrubiak
Urtero 24 tona inguru marrubi kontsumitzen dira Wimbeldongo txapelketan.
4. Tenisa eta apustuak
Beste kirol batzuetan ez bezala, tenisaren aldaerak gutxi dira. Tenisa jarraitzen dutenen grinarekin batera, kirol honetako apustuak intentsitate oso altukoak izan ohi dira.
Izan ere, munduko kasino ospetsuenek kirol honi bakarrik eskainitako atalak eta gaiak dituzte. Honek tenisak gaur egungo testuinguru digitalean duen ospea agerian uzten du.[18]
Erreferentziak
Kanpo estekak
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
