sevillar aktorea, abeslaria eta dantzaria From Wikipedia, the free encyclopedia
Francisca Rico Martinez, ezagunagoa Paquita Rico izenez (Sevilla, 1929ko urriaren 13a – Ibidem, 2017ko uztailaren 9a), sevillar aktorea, abeslaria eta dantzaria izan zen.[1]
| Paquita Rico | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Triana, 1929ko urriaren 13a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Sevilla, 2017ko uztailaren 9a (87 urte) |
| Hobiratze lekua | San Fernando hilerria |
| Heriotza modua | : pneumonia |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | aktorea, abeslaria, zinema aktorea eta dantzaria |
| Genero artistikoa | andaluziar kopla pasodoblea Flamenko runba |
| Musika instrumentua | ahotsa |
| Diskoetxea | EMI His Master's Voice Philips Belter |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | katolizismoa |
       | |
1929an jaio zen, Sevillako Triana auzoan, Corral de la Perlan zehazki, eta Alberto Rico de la Fuente (?-1950) itsaski-saltzaile ibiltariaren eta Francisca Martinez Paredes (etxekoandrea, jatorriz Murtziakoa) merkatariaren alaba izan zen.[2] Hiru neba-ahizpa izan zituen, Amparo, Alberto eta Antonia. Santa Ana elizan bataiatu zuten. Txikitan Adelita Domingorekin kantu klaseak hartu zituen, ileapaintzaile ikastun gisa irabazten zuen diruarekin ordaintzen zituenak.
Irrati-lehiaketa batean parte hartu ostean, Espainiako Montemar balletean egin zuen debuta, Carmen Sevilla eta Ana Esmeraldarekin batera. Pepe Pintoren konpainian hasi zen lanean. Florián Reyk aurkitu eta haren zuzendaritzapean 1948an egin zuen Brindis a Manolete lehen filmak ospea eman zion. Gero komediak, saineteak eta dramak etorri ziren, baita pelikula folkloriko ugari ere.
Berrogeiko hamarkadaren amaieran, bere lehen diskoak grabatu zituen Columbia diskoetxearekin. Hurrengo urteetan Espainiako zinemaren izar kuttuna izatera iritsi zen, eta abeslari folkloriko gisa ere jarraitu zuen. Cannesko Zinemaldiko sari bat irabazi zuen Debla, la virgen gitana filmean egindako lanarengatik (1951). Mexikora bidaiatu zuen Enrique Rambal eta Joaquin Corderorekin Prisionera del pasado (1954) filma grabatzeko.
Arrakasta zinematografiko handiena 1958an lortu zuen, Maria de las Mercedes Orleansko eta Borboikoa (Alfontso XII.aren lehen emaztea) erreginaren papera interpretatu zuenean, Luis Cesar Amadori argentinarrak zuzendutako ¿Dónde vas, Alfonso XII? melodraman. Erregearen papera Vicente Parrak egin zuen eta bi aktoreek ospe handia lortu zuten. Interpretazio horren ondorioz, Ricok 1967an Romance de la Reina Mercedes bertsio propioa grabatu zuen, Quintero, Leon eta Quirogaren koplarena, ezkontza errealaren historiari buruzkoa, eta, azkenean, haren gairik enblematikoena bihurtu zen.[3]
Bi urte geroago, Paquita Ricok Lola Flores eta Carmen Sevilla lagunekin (eta etsai artistikoekin) topo egin zuen El balcón de la luna filmean. Ezohiko ekoizpena izan zen, hiru izar elkartu baitziren, beren burua bakarka ikusteko pentsatutako filmetan parte hartu ohi zutenak.
Hirurogeiko hamarkadaren erdialdean, La Voz de su Amo eta Philips zigiluetarako hainbat grabazio egin zituen. Gero, esklusibotasun kontratu bat sinatu zuen Belter Diskoetxearekin, eta hantxe grabatu zituen «En la noche de boda», «Encuentro», «Nuestro ayer», «La novia de España», «Tarde sevillana» eta «Tus ojos de olé con olé», besteak beste.
Une horretatik aurrera, Paquita Ricok bere agerpen zinematografikoak bakandu egin zituen, zirkulu hautatuetan lan eginez, eta beste sei filmetan baino ez zuen parte hartu, ikuskizunaren mundutik behin betiko erretiratu zen arte. 1980ko hamarkadaren amaieran, COPE kateko Directamente Encarna irratsaioan tertuliakide aritu zen.[4] 1997an Hostal Royal Manzanares telesaileko atal batean aritu zen.
Paquita Rico 2017ko uztailaren 9an, igandea, hil zen, 19:40an, 87 urte zituela, Infanta Luisa Ospitalean, Sevillako Triana auzoan, bere adinak eragindako konplikazioen ondorioz. Aktore eta abeslariaren familiak kontatu zuenez: «Pixkanaka itzaltzen joan da. Bere adina zela eta, hil egin da. Azken unera arte senide zuzenekin egon da». Haren gorpuzkiak erraustu egin zituzten gero. Los Remedios auzoan bizi zen. 2022an lurperatu zuten Sevillako San Fernando hilerrian, Juan Ordoñez senarrarekin batera.
1960 eta 1965 artean Juan Ordoñez Araújo toreatzailearekin (Juan de la Palma) ezkonduta egon zen. Bogotan ezkondu ziren.[5] Ordoñez ahizpen izeba zen. Alargun geratu zenean, 1968ko abuztuaren 26an ezkondu zen Guillermo Arsenio Arocha Fernandezekin, eta 2002ko irailaren 20an hil zen. Soledad Miranda aktore zenduaren bigarren graduko izeba zen.[6]
| Urtea | Izenburua | Pertsonaia | Zuzendaria |
|---|---|---|---|
| 1948 | Brindis a Manolete | Dolores | Florián Rey |
| ¡Olé torero! | Soledad Martínez | Benito Perojo | |
| 1949 | Rumbo | Dulcenombre | Ramón Torrado |
| 1951 | María Morena | María Morena | Pedro Lazaga, José María Forqué |
| Debla, la virgen gitana | Carmelilla | Ramón Torrado | |
| 1952 | Luna de sangre | Rita | Francisco Rovira Beleta |
| 1953 | La alegre caravana | Rocío | Ramón Torrado, Pedro Lazaga |
| El duende de Jerez | Isabel | Daniel Mangrané | |
| 1954 | La moza de cántaro | María de Guzmán | Florián Rey |
| Malvaloca | Malvaloca | Ramón Torrado | |
| Prisionera del pasado | María del Pilar | Tito Davison | |
| 1955 | Suspiros de Triana | Reyes | Ramón Torrado |
| El soltero | María | Antonio Pietrangeli | |
| 1956 | Curra Veleta | Curra Veleta | Ramón Torrado |
| Dos novias para un torero | espainiar ijitoa | Antonio Fernández-Román | |
| 1957 | Jamaica | Olivia de Montana | André Berthomieu |
| Las lavanderas de Portugal | Mariana | Pierre Gaspard-Huit | |
| 1958 | ¿Dónde vas, Alfonso XII? | María de las Mercedes | Luis César Amadori |
| ¡Viva lo imposible! | Palmira López | Rafael Gil | |
| La Tirana | La Tirana | Juan de Orduña | |
| 1959 | S.O.S., abuelita | Clemen | León Klimovsky |
| 1961 | Ventolera | Cristina | Luis Marquina |
| Tierra brutal | Franchea | Michael Carreras | |
| 1962 | La viudita naviera | Candelaria | Luis Marquina |
| El balcón de la luna | Pilar Moreno | Luis Saslavsky | |
| 1963 | Historia de una noche | Laura Valenzuela | Luis Saslavsky |
| 1964 | Las otoñales | abeslaria | Marino Girolami, Javier Setó |
| 1969 | El taxi de los conflictos | Alfredoren maitalea | José Luis Sáenz de Heredia, Antonio Ozores, Mariano Ozores |
| 1975 | Canciones de nuestra vida | Curra Veleta | Eduardo Manzanos |
| 1977 | Viva/muera Don Juan Tenorio | Ana andrea | Tomás Aznar |
| 1983 | El Cid cabreador | Urraca andrea | Angelino Fons |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
