Mururoa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Mururoa ala Moruroa, historikoki Aopuni, Tuamotu artxipelagoko atoloi bat da, Polinesia Frantseseko Tureia udalerrian dagoena. Frantziak arma nuklearrak frogatzeko saioak egiten ditu han, lehena 1966an.[1]
| Mururoa | |
|---|---|
 | |
| Bertako izena | Mururoa |
| Geografia | |
| Kokapena | Ozeano Barea |
| Uhartedia | Polinesia |
| Azalera | 15 km2 |
| Politika | |
| Herrialdea |  Frantzia |
| Itsasoz haraindiko kolektibitatea | Polinesia Frantsesa |
| Gizartea | |
| Biztanleria | 0 |
Atoloiak itxura obala du. 28 km-ko luzeta eta 11 km-ko zabalera ditu. Itsasotik barruko aintzirara igarotzeko 10,2 metroko sakonerako pasabidea du ipar-ekialdean. Badira eraikin militar batzuk, bi aireportu eta hiru itsas portu. Bakarrik militar unitate bat bizi da bertan. Sarbidea debekatuta dago.
Mururoa izenak Mangareva hizkuntzaz «sekretu handiko uhartea» esan nahi du. Moruroa ere idazten da. Europearrek atoloia 1767an aurkitu zuten. Philip Carteret ingelesa izan zen aurkitu zuena eta Osnaburg izena jarri zion. Matilda's Rock izenarekin ere ezagutu zen: 1792 Matilda izeneko baleontzia urperatu zen inguruan eta naufragoek txalupetan Tahitiraino heldu ziren.
1966tik 1974 Mururoan berrogeita bat saio nuklear egin ziren atmosferan eta, 1995 arte, 137 lur-azpian. Azken kanpainak mundu osoko protestak eragin zituen, tartean Greenpeace elkartearenak. Geroztik, 1996tik, laborategiko simulazioak bakarrik egin dira.
Uhartean gaur egun ez da inor bizi eta Armadaren aginpean da. 1998. urtetik jarraipen erradiologikoa egin da: Defentsako langileek urtero egiten duten ingurumen laginketaren kanpaina bat. 2006ko urriaren 15ean, Polinesiako Batzarrak azterketa nuklearren ondorioei buruzko txostena onartu zuen, eta ondorioztatu zuen "azterketa nuklearrek eragin handia izan dutela osasunean, ingurumenean, gizartean eta polinesiako ekonomian".[2] Txosten honen atzean dagoen Ekonomia, Gizarte eta Kultura Kontseiluak gomendatzen du "Estatuak egitate nuklearra aitortu eta, beraz, bere erantzukizun osoa bere gain hartzea". Mururoa eta Fangataufa lur-azpiek ia 500 kg plutonio dituzte.
Mururoa eta Fangataufa Estatu frantsesaren jabetza osoa dute 1964. urteaz geroztik. Senatuak onartu zuen 2012an Polinesia Frantsesaren erkidegoari bere atzeraegitea proposatu zion legeak, baina Frantziako Gobernuak ez du aurrera egin.[3]
Atoloia 2005eko abenduan.
Muroroako aintzira 1972an.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
