Gaixotasuna AEBetako lurralde hartan (Mendi Harritsuetan) antzeman zen lehenbizikoz, XX. mendearen hasieran. Gaur egun Ipar zein Hego Amerikan hedatuta dago. Europan beste Rickettsia batek, Rickettsia conorii-k, antzeko gaitza sortzen du (Mediterraneoko botoi-sukarra[1]), baina Mendi Harritsuetako sukarrik ez dago.
Gaitza larria da, eta tratatu ezean gaixoen %25 hiltzen da.
AEBetan urtero gaitz honetako 500-2.500 kasu agertzen dira, ugariagoa izanik umeen artean [2]
Etiologia eta patogenia
Kaparren bidez transmititzen da gaitza. Kaparrek hozkada egiterakoan bakterio patogenoa odolean inokulatzen dute [3]. Arriskutsuak dira kaparrak eramaten dituzten abereak. Gaitza ez da pertsonen artean transmititzen.
Rickettsia guztiak zelula barneko parasito hertsiak dira. Odolean sartzerakoan, mikrobio patogenoak odol-hodien endotelioan dauden zelulak infektatzen dituzte. Zelula horien barnean hazi eta ugaltzen dira bakterioak, eta gero apurtzen dituzte. Odol-kapilarretan sortutako kalteak larruazaleko negal exantemikoa eragiten du, diagnostikorako asko laguntzen duena [4].
Sintoma klinikoak
Inkubazio epea 1-2 aste bitartekoa da. Sintomak ez dira oso espezifikoak: sukarra, giharretako mina (mialgiak) eta buruko mina; geroago larruazaleko exantema agertu ohi da: hanketan eta besoetan hasten da, eta gorputz osora zabal daiteke (gaixo guztiek ez dute garatzen exantema hori, ordea).
Infekzioa beste organo batzuetara heda daiteke (garuna, bihotza, gibela...), eta odolaren koagulazio arazo larriak sortu.
Diagnostikoa
Ez da erraza, bakterio eragilea ezin baita laborategian kultibatu, duen birulentzia apartagatik. Froga serologikoen bidez (bakterio patogenoaren aurkako antigorputzak antzematen) baieztatzen da diagnostikoa, baina froga horiek ez dira positiboak infekzioa hartu eta aste gutxi batzuk pasatu arte. Ondorioz, diagnostiko goiztiarra hein handi batean sintoma klinikoetan datza (azaleko exantemak eta datu epidemiologikoek asko laguntzen dute), eta sendagilearen trebetasunean ere. [4]. [5]
