Juana de Ibarbourou

Juana Ibarbourou (ezkondu aurretik Juana Fernández Morales; Melo, CerroLargo, 1892ko martxoaren 8a, Montevideo, 1979ko uztailaren 15a) uruguaitar idazlea izan zen. Abizen euskalduna bere senarrarena, Lucas Ibarbourourena, zen. Juana hogei urterekin ezkondu zen.

Juana de Ibarbourou
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Juana Fernández Morales
Jaiotza	Melo (en) , 1892ko martxoaren 8a
Herrialdea	Uruguai
Heriotza	Montevideo, 1979ko uztailaren 15a (87 urte)
Hobiratze lekua	cementerio de alcublas (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	idazlea eta poeta
Jasotako sariak	ikusi Order of the Southern Cross  (1945) Peruko Eguzkiaren Ordena  (1938) [[]]  (1975)
Kidetza	Real Academia Galega
Genero artistikoa	olerkigintza lirika

Literatura-ren sari nazionala jaso zuen 1959an. Amerikako Juana ezizena bere lanagatik jaso zuen. Uruguaiko Akademiako partaide hautatu zuten 1947an.

Juana Ibarbourou-ren liburuak hizkuntza ugaritan agertu izan diren, bere zenbait olerki Sabin Muniategik eta Santi Onaindiak euskaratuta daude. Amodioa du gairik behinena bere lanetan. Obra nagusiak hauek dira: Las lenguas del diamante (1919, Diamantearen mihiak), berehala ospea eman zion liburua; Cántaro fresco (1920, Suil freskoa), hitz lauz idatzitako olerkiak; Raíz salvaje (1922, Erro basa), izadiaren amodioa azaltzen duena; La rosa de los vientos (1930, Haizeen orratza), mina eta misterioaren azterketa zorrotza; Chico Carlo (1944) bere haurtzaroa kontatzen duen lana; Los sueños de Natacha (1944, Natacharen ametsak), umeentzako antzerkia. 1968an bere olerki lanen bilduma bat argitaratu zuen, Los mejores poemas (Poema onenak) izenburupean.

Obra

Poesia

• Las lenguas de diamante, (1919).
• Raíz salvaje, (1922).
• La rosa de los vientos, (1930).
• Perdida, (1950).
• Azor, (1953).
• Mensaje del escriba, (1953).
• Romances del Destino, (1955).
• Angor Dei, (1967).
• Elegía, (1968).
• Obra completa (Acervo del Estado). Jorge Arbelechek zuzendutako lana bost liburukietan, (1992).
• Obras escogidas. Sylvia Puentes de Oyenard prestatutako antologia, Andrés Bello argitaletxea, Santiago (Txile), (1999).
• Rapsodia de Juana de Ibarbourou. Jorge Arbeleche eta Andrés Echevarría paratutako antologia. Rumbo argitaletxea, (2009).
• Perdida, La Pasajera y otras páginas. Jorge Arbeleche eta Andrés Echevarríaren aukeraketa. UTU argitaletxea eta Uruguaiko legebiltzarra, (2011).

Prosa

• El cántaro fresco, (1920).
• Ejemplario, haurrentzat, (1928).
• Loores de Nuestra Señora, (1934),
• Estampas de la Biblia, (1934).
• Chico Carlo, haren haurtzaroari buruzko ipuina, (1944),
• Los sueños de Natacha, haurrentzako antzerkia, (1945).
• Canto Rodado, (1958).
• Juan Soldado, hemezortzi narrazio, (1971).

Euskaraz

Hainbat olerki daude euskaratuta.^[1]

• Naikunde itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1982
• Emakume itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1982
• Seaska itzul.: Sabin MuniategiOlerti, 1982
• Ogei urteko semearen aldezko otoitza itzul.: Sabin Muniategi Karmel, 1972
• Estutasuna itzul.: Sabin Muniategi Karmel, 1972
• Alatz pozgarria itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
• Igali usaia itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
• Itundasun itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
• Aberatsak itzul.: Sabin Muniategi Olerti, 1969
• Pikondoa itzul.: Sabin Muniategi Karmel, 1968
• Irel-suzko itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
• Galdua itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
• Eriotza itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
• Itxas-ontzia itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
• Jareipena itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
• Bidea itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965
• Aldia itzul.: Santi Onaindia Olerti, 1965

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

1. «euskarari ekarriak» ekarriak.armiarma.eus (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).

Ikus, gainera

• Gaztelaniazko literatura
• Literatura amerikarra

Kanpo estekak

• Datuak: Q237914
• Multimedia: Juana de Ibarbourou / Q237914