Errefau-aza

Errefau-aza^[1][2] (Brassica oleracea var. gongylodes) aza landare mota burugabea da, hau da, hostoek buru trinkoa eratzen ez dutena. Sukaldaritzan erabiltzen da zurtoin hanpatua jateko, azostoak bazkatzat diren bitartean.

Errefau-aza
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Brassicales
Familia	Brassicaceae
Generoa	Brassica
Espeziea	Brassica oleracea
Barietatea	Brassica oleracea var. gongylodes Linnaeus, 1753

Ezaugarriak

Jatorrizko aza landarea (Brassica oleracea) bezala, landare belarkara hau biurtekoa da, baina urteroko gisa landatzen da. Zurtoina hanpatua du, mamitsua eta bola itxurakoa, ia lurrari atxikia. Bola hori zuria, berde argia edo morea da. Zurtoin hanpatuaren inguruan eta goialdean kiribilean jarritako hostoak daude, txandakatuak eta zertxobait horzdunak, peziolo luze batekin. Linboak kolore berde urdinxka du. lore-gara bigarren urtean agertzen da.

Zurtoinaren erraboil itxura hori hostoen txortenez inguratua Sputnik satelitearen itxura duela esaten da.

Errefau-aza gordinik zein egosita jan daiteke (ordu laurden bat baino gehiago ez). Elikagai ugari izan ohi ditu: selenioa, B bitamina, azido folikoa, C bitamina, potasioa, magnesioa eta kobrea. 24 kcal/100 g-ko energia eman ohi dute.

• 
  Errefau-aza arrosa.
• 
  Lore-garak bigarren urtean
• 
  Lekak eta haziak

Erabilera

Errefau-aza saskia merkatuan

Zurtoin hanpatuak lurrin leun eta delikatua duen barazkia da, gordinik dagoenean errefaua, gaztaina eta azaren artekoa eta egosia dagoenean arbiarena gogorarazten duena. Jan daiteke:

• gordina, arraspatua entsaladan
• sukaldatua, xerratan edo kuboetan moztu ondoren, hainbat modutan prestatu daitekeena: zopan, erregosian, salteatua...

Herrialde anglosaxoietan, Alemanian, Polonian, Suitzan nahiko ezaguna bada ere, ez da hala Euskal Herrian.

Sauerkraut baten moduan hartzitzea ere posible da: birrindu eta kontserba-poto batean jarri, kiloko 15g gatz duela. Ondo zanpatu eta itxi kautxuzko estalki batekin. Bi egunen ondoren, hartzidura hasi eta errefau-azak pixka bat gainezka egiten du. Hartzidura amaitzen duenean, potoa kanpotik garbitu eta biltegiratu, ondoren gordinik edo egosita jateko.

Barietate batzuk animalien bazkarako soilik erabiltzen dira.