From Wikipedia, the free encyclopedia
Beluga (Delphinapterus leucas) edo Balea zuria (izena errusierazko "белуха" (balea zuria) hitzetik dator) zetazeo bat da, Monodontidae familiakoa, ozeano Artikoan bizi dena, eta zetazeoen arteko azal zurikoa den balea bakarra.
| Beluga | |
|---|---|
| Iraute egoera | |
 Arrisku txikia (IUCN 3.1) | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Klasea | Mammalia |
| Ordena | Artiodactyla |
| Familia | Monodontidae |
| Generoa | Delphinapterus (en) 
|
| Espeziea | Delphinapterus leucas (Pallas, 1776)
|
| Banaketa mapa | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Ernaldia | 1 urte |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | beluga whale meat (en)  |
| Masa | 60 kg |
| Entzumen frekuentzia | 1.000 hertz — 123.000 hertz |
| Kumaldiaren tamaina | 1 |
| Genomaren kokapena | dnazoo.org… eta ensembl.org… |
Hegal txikiak ditu, izurdeen antzeko burua eta 40 hortzetako aho zabala eta moko laburra. Oskoldun eta arrainez elikatzen da. Denbora gehiena uraren gainaldean edo sakontasun gutxiko parteetan igarotzen du. Zetazo guztien arteko sonarrik sofistikatuenetako bat du, guztiz beharrezkoa urpean izotz arteko labirintoetatik orientatu ahal izateko eta bere espezieko beste kideekin kontaktuan egoteko. Emeak 7 urterekin ugaltzen hasten dira, eta hiru urtetik behin, umea edukitzen dute.
Beluga arrek 5.5 metrora arteko luzera eduki dezakete, eta 1.5 tona edo gehiagoko pisua. Ar helduak emeak baino %25 handi eta astunagoak izan daitezke. Emeak 4.1 m arterainoko luzera eta 1 t inguruko pisua izan dezakete. Kume jaioberriek 1.5 m eta 80 kg izaten dituzte jaiotzean.
Beluga helduak oso erraz bereizten dira gainontzeko zetazeoetatik: bizkar-gandor txiki bat dute, bizkar-hegal atrofiatu baten ondorio, eta azala erabat zuria dute; beluga gazteak, aldiz, grisak edo gris urdinak izaten dira.
Belugak Delphinapterus generokoak dira (antzinako grekotik: δελφίν, izurde, ἀ- atzizkia, («gabekoa ») eta πτερόν, hegats, « hegatsik gabeko izurdea »), ez dutelako bizkar-hegatsik. Zientzialarien ustez, egokitzapen bat da, izotza apurtu eta ur azalera irten ahal izateko arnasa hartzera, edota larruazalaren azalera gutxitu eta horrela bero galera murrizteko.
Euskaldunak Ameriketara XIV-XVI. mende bitartean San Laurendi itsasadarrera heldu zirenean, bakailaoak eta baleak arrantzatu zituzten, tartean Beluga, bereziki Saguenayko fiordoaren bokale emankorrean, Tadoussac parean. Bertan, ugari bizi dira izan dira XX. mende arte, baina egun gutxi geratzen dira, eta gaixo daude kutsaduraren indarrez. 1611ko testu ingeles batek dioenez, "swria elurra bezain zuria da eta yola baten neurria du. Ez du bi upel olio baino gehiago ematen, baina garestia eta jateko ona da".[1]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
