From Wikipedia, the free encyclopedia
Alan Mathison Turing (Paddington, Londres, Ingalaterra, 1912ko ekainaren 23a – ib., 1954ko ekainaren 7a) matematikaria, kriptografoa eta filosofoa izan zen. Informatika modernoaren gurasotzat hartzen da. Haren ekarpenen artean, Turingen makina eta algoritmoen kontzeptuaren formalizazioa daude.[1]
| Alan Turing | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_in_1936_at_Princeton_University.jpg) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bizitza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jaiotzako izen-deiturak | Alan Mathison Turing | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jaiotza | Maida Vale (en)  eta Warrington Lodge (en) , 1912ko ekainaren 23a | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Herrialdea |  Erresuma Batua | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bizilekua | Maida Vale (en) Guildford | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lehen hizkuntza | ingelesa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Heriotza | Wilmslow, 1954ko ekainaren 7a (41 urte) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hobiratze lekua | Woking Crematorium (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Heriotza modua | suizidioa: zianuroagatiko intoxikazioa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Familia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aita | Julius Mathison Turing | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ama | Ethel Sara Stoney | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bikotekidea(k) | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hezkuntza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Heziketa | Hazlehurst Community Primary School (en) 1926) Sherborne School (en) (1926 - 1931) King's College (en) (1931 - 1934) Princetongo Unibertsitatea (1937 - 1938) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tesia | Systems of Logic Based on Ordinals (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tesi zuzendaria | Alonzo Church | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Doktorego ikaslea(k) | Robin Gandy (en) Beatrice Helen Worsley | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hizkuntzak | ingelesa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Irakaslea(k) | Alonzo Church | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ikaslea(k) | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jarduerak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jarduerak | informatikaria, kriptografoa, matematikaria, unibertsitateko irakaslea, logikaria, estatistikaria, maratoilaria eta artificial intelligence researcher (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Enplegatzailea(k) | Cambridgeko Unibertsitatea (1934 - 1937) Government Communications Headquarters (1938 - 1945) National Physical Laboratory (United Kingdom) (en) (1945 - 1947)Victoria University of Manchester (en) (1948ko martxoa - 1952) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lan nabarmenak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jasotako sariak | ikusi
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Influentziak | Max Newman (en) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kidetza | Royal Society | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Erlijioa | ateismoa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| turingarchive.org | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
   | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Turing 1912an jaio zen Londresen. Haren aita, Julius Mathison Turing, Britainiar Inperioaren Indiako Zerbitzu Zibilean ari zen lanean, baina Alanen gurasoek Britania Handian jaiotzea nahi zuten, eta beraz lan utzialdia eskatuta Londresko Paddington auzora itzuli ziren, eta han jaio zen Alan. Aitak, ordea, bere lanpostuan jarraitu behar zuen, horregatik bere gurasoek askotan Indiara eta Britania Handira bidaiatu behar zuten. Beraz, Alan eta haren anaia lagun ingeles batzuekin utzi behar izan zituzten. Esaten dute oso azkarra zela, berak bakarrik irakurtzen ikasi zuela 3 astetan, eta interes handia erakusten zuela zenbakiekin.
Eskolan hasi zenean, irakasleek ikusten zituen haren jakinduria oso handia zela. 16 urterekin Albert Einsteinen lanen berri izan zuen eta arreta handia jarri zien eta oso ongi ulertu zituen. Eta ez bakarrik hori, gainera kritika ugari egin zituen.
Unibertsitate ikasketak Cambridgeko Trinity College ospetsuan egin nahi izan zituen, baina ez zuen lortu hara joateko beka, eta King's Collegen egin behar izan zituen matematika-ikasketak. 1935ean graduatu zen. 1937an eta 1938an Ameriketako Estatu Batuetako Princetongo Unibertsitatean jardun zuen ikerketan.
1938ko irailaz geroztik, Turing lanean hasi zen Britainia Handiko kode-apurketa erakundearentzat, denbora partzialeko aholkulari moduan eta Bigarren Mundu Gerran, alemaniarrek erabilitako kodeak deszifratzen aritu zen lanean.
Bigarren Mundu Gerran beharrezkoa izan zen haren laguntza nazien sekretuak deszifratzeko. Fish gailuei buruz egin zituen ikerketek lagunduta, lehen ordenagailu elektroniko digitala egin zuen, Colossus izenekoa. Ordenagailu horrek gainerako Fish kodeak deskodetzeko balio izan zuen. Bere deskodetzeko modua ez zion inori esan 1970. urtera arte. Bere adiskide minek ere ez zuten hori jakin.
1945etik 1947ra National Physical Laboratory delakoan aritu zen lanean ACE ordenagailuaren diseinuan. ACEren diseinua bukatuta egonik, proiektua abiatzea ateratzen ari zelako, urte sabatikoa hartu eta Cambridgera itzuli zen. Gero, 1948an Manchesterko unibertsitatean hasi zen lanean matematika irakasle moduan. 1949an unibertsitate horretako konputazio-laborategiko zuzendariorde izendatu zuten eta benetako lehen ordenagailuetako baten softwarearen diseinuan jardun zuen: Manchester Mark I izenekoan hain justu.
1954an, bere buruaz beste egin zuen zianuroz injektatutako sagarra janez. Izan ere, 1952 homosexuala izateagatik kondenatu egin zuten (homosexualitatea delitu izan zen Britainia Handian 1967 arte). Kondenan bi aukera eman zizkioten: bi urteko kartzela ala libidoa apaltzeko tratamendu hormonala. Bigarrena aukeratu zuen, kartzelara ez joatearren eta estrogenozko injekzioak hartu zituen urte betez. Horren albo-erreakzioetako bat ginekomastia izan zen, hots, bularrak handitzea. Halaber, bere lanean ondorio kaltegarriak izan zituen eta, besteak beste, kriptografiari buruz Britaniar Gobernuaren inteligentzia-agentziarentzat egiten zituen aholkulari lanak bukatu zitzaizkion. Horrek krisi sakon batean murgilarazi zuen eta bere buruaz beste egitera bultzatu.[2]
Egin zituen ekarpenen artean Turingen makina eta Turingen testa dira ezagunenak
Turingen makina makina abstraktu bat definitzen duen konputaziozko modelo matematikoa da[3], erregela - taula baten arabera zinta tira baten gainean sinboloak manipulatzen dituena[4]. Sinplea bada ere, Turing makina edozein konputazio-algoritmo simulatzeko[5] egokitua izan daiteke.
Turing makina ordenagailu batek egindako datu-manipulazio guztia kontrolatzen duen prozesamendu unitate zentral (PUZ) baten adibide orokor bat da, makina kanonikoarekin datuak biltzeko memoria sekuentziala erabiliz. Zehazkiago, alfabeto baten kate baliodunen azpimultzo arbitrarioren bat zerrendatzeko gai den makina — automata — bat da. Kateak modu mugikorrean zerrendatu daitekeen multzo baten zati dira. Turingen makinak luzera infinituko zinta bat du, non irakurtzeko eta idazteko eragiketak egin ditzakeen.
Testaren xedea makina bat noiz den kontziente definitzea da.[6][7][8]
Testa egiteko hiru elementu daude: gizaki batek, interlokutoreak ikusi gabe, ebaluatzen du galdera batzuen aurrean beste gizaki batek eta makina batek ematen dituzten erantzunak eta erabaki behar du zein den makina. Ebaluatzailea gai ez bada bereizteko makina zein den makinaren jokabidea adimenduna jotzen da.
Testaren gaurkotasuna eztabaidagai da.[9]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
_rib.PNG){kind=small}
