Txibia erraldoi

Txibia erraldoia (Architeuthis) Architeuthidae familiako ur sakoneko txipiroia da. Ur sakoneko gigantismoa dela bide, berealdiko tamaina izan dezake: bi tentakulu luzeetatik hegaleraino emeek 13 metroko luzera eta arrek 10 metrokoa izan dezakete (14 metroko luzera duen Mesonychoteuthis hamiltoni txipiroiak bakarrik gainditua^[1]). Palioak bi metro inguru ditu.

Txibia erraldoi
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Mollusca
Klasea	Cephalopoda
Ordena	Oegopsida
Familia	Architeuthidae (en)
Generoa	Architeuthis Steenstrup in Harting, 1860
Azpibanaketa
Ikusi testua
Banaketa mapa

Taxonomia

Txibia erraldoi espezie ezberdinen kopurua zalantzazkoa da. Bere taxonomia, zefalopodoen beste hainbat generotan gertatzen den moduan, ez da batere zehatza. Zientifikoek bederatzi espezie proposatu dituzte:

• Architeuthis dux Steenstrup, 1857 - Atlantikokoa.
• Architeuthis hartingii (A. E. Verrill, 1875)
• Architeuthis japonica Pfeffer, 1912
• Architeuthis kirkii Robson, 1887
• Architeuthis martensi (Hilgendorf, 1880)
• Architeuthis physeteris (Joubin, 1900)
• Architeuthis princeps
• Architeuthis sanctipauli (Vélain, 1877) - Hego Hemisferiokoa.
• Architeuthis stockii (Kirk, 1882)

Egungo ikerketa genetikoen arabera, genero monotipiko honek espezie bakar bat besterik ez du: Architeuthis dux hain zuzen ere.^[2]

Banaketa

Txibia erraldoia munduko ozeano guztietan bizi da, ur tropikal eta polarretan topatzea zaila izan arren.^[3] Iparraldeko Ozeano Atlantikoan, Eskozian, Irlandan, Hegoafrikan, Zeelanda Berrian,^[4] Japonian, Espainian eta Euskal Herrian^[5][6] espezimenak topatu dituzte.

2004an japoniar ikerlariek bere habitatan bizirik zegoen txikia erraldoi baten lehenengo irudiak hartu zituzten,^[7] eta 2012ko uztailean Chichijima uhartetik gertu lehendabizikoz espezimen heldu bat filmatu zuten.^[8]

Kultura munduan

Bere habitat arrotzak eta bere itxura beldurgarriak piztia bilakatu du txibia erraldoia. Kondairetan, kraken zioten eta literaturan Moby-Dick, Hogei mila legoako bidaia itsaspetik edota The Call of Cthulhu bezalako liburuetan agertu da.

Bere taldeko irudi ezagunenean kaxalote batekin borrokatzen dagoen arren, txibia erraldoia azkenaren harrapakina izaten da.^[9]

Erreferentziak

1. Anderton, H.J.. (2007). Amazing specimen of world's largest squid in NZ. Zeelanda Berriko Gobernua.
2. Marshall, Michael. (2013-3-20). «World's giant squid are one big happy family» New Scientist (2909).
3. Ré, María Edith. Architeutis sp.. in: Atlas de sensibilidad ambiental de la costa y el mar argentino..
4. «Pescan un calamar gigante de 450 kilos en Nueva Zelanda» El Correo 2007-02-23.
5. EiTB. (2015/08/07). Hiru metroko eta 80 kiloko txibia bat harrapatu dute Getarian. .
6. Bolívar, Paula. (2015-08-07). «Pescan un calamar gigante en Lekeitio» El Correo.
7. Kubodera, T. & Mori, K.. (2005). «First-ever observations of a live giant squid in the wild» Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 272 (1581): 2583–6.  doi:10.1098/rspb.2005.3158. PMID 16321779..
8. NHK. (2013-1-9). The Giant Squid, Captured on Camera in its Natural Habitat for the First Time Ever! Revealed on NHK and Discovery Channel. .
9. Hoare, Philip. (2013-6-13). «Giant squid eaten by Sperm Whales» The Independent.

Kanpo estekak

• Datuak: Q204646
• Multimedia: Architeuthis / Q204646
• Espezieak: Architeuthis

Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.