Niagarako ur-jauziak
From Wikipedia, the free encyclopedia
Niagarako ur-jauziak[1] (ingelesez: Niagara Falls, naɪˈæɡrə ahoskatua; cayugaz: Gahnawehtaˀ edo Tgahnawęhtaˀ[2]) Ameriketako Estatu Batuen eta Kanadaren artean kokatuta dauden ur-jauziak dira. Muga egiten dute Ontario eta New York estatuaren artean. Buffalotik 27 kilometrora eta Torontotik 120 km.ra hegoaldean. Iparralde eta hegoaldean izen bera duten bi herri daude: Niagara Falls (Ontario) eta Niagara Falls (New York).
Niagarako ur-jauziak | |
---|---|
Niagara Falls | |
Eskualdea | Ontario (Kanada) eta New York (AEB) |
Koordenatuak | 43°04′48″N 79°04′16″W |
Garaiera | m. |
Altuera | 51 m. |
Zurrusten kopurua | 3 |
Zurrustarik altuena | m. |
Luzera osoa | m. |
Betebidea | Niagara ibaia |
Batez besteko emaria | 1.834 m³/s |
Bi sekzio ezberdin ditu eta erdian Ahuntzen Uhartea. Kanadako aldean Horseshoe ur-jauziak daude eta AEBetan Amerikar ur-jauziak. Txikiagoak diren Bridal Veil ur-jauziak AEBetako aldean daude. Bien artean Luna Uhartea dago.
Niagarako ur-jauziak sortu ziren Wisconsis glaziazioaren ondoren glaziarrak atzera bota zirenean eta sortu berriak ziren Amerikako Aintzira Handiak husteko bide berri bat sortu zenean. Ur-jauziak oso altuak ez diren arren oso zabalak dira. Minuturo 168.000 m³ ur erortzen dira bertatik ur asko dagoenean eta 110.000 m³ batez beste. Ipar Amerikako ur-jauzirik indartsuenak dira.