Iberiar Penintsulako burdinbidea From Wikipedia, the free encyclopedia
Antequera — Granada abiadura handiko burdinbidea Iberiar penintsulako burdinbide bat da, Antequera–Santa Ana eta Granada geltokiak lotzen ditu.
| Antequera — Granada abiadura handiko burdinbidea | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mediterraneoko ardatza | |||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Kokapena | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Herrialdeak |  Espainia | ||||||||||||||||||||||||||||||
| TEN-T sarea | 03 | Mediterraneo | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Deskribapena | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Kodea | 036 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mota | Abiadura Handiko bidea | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Hasiera | 2019ko ekainaren 26a | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ezaugarri teknikoak | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Luzera | 125,700 km | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Bidearen zabalera | 1 435 mm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Bide kopurua | Bide bikoitza | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrifikazioa | 25 kV AC | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Gehieneko abiadura | 300 km/h | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ustiapena | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Egoera | Zerbitzuan | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Jabea | ADIF | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Operadorea | Renfe Operadora | ||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Burdinbidea 2019ko ekainaren 26an inauguratu zen Antequera–Santa Ana eta Granada geltokien artean.
1866an iritsi zen trenbidea Granadara, Bobadillarekin lotzen zuen linearen bidez. Hainbat hamarkadatan, Espainiako trenbide-sarearekiko lotura bakarra izan zen, 1904an Granada-Moreda adarra inauguratu zen arte, trenen irteerak bi linea horien artean dibertsifikatzea ahalbidetu zuena.[1][2]
1985ean, trenbideen itxiera masiboa egin zen Espainian. Andaluziako Juntak linea horren itxiera saihestu zuen erreforma jasotzen zuen plan batean. Lanak 2000. urtean hasi ziren, Loja-Tocón de Íllora zatian. Berriz ere abiadura handiko parametroekin egin zen zatia, baina bide bakarrean beste bide bat egiteko eta linea elektrifikatzeko espazioa prestatu zen.[3]
Espainiar Estatuan abiadura handiko sare bat aurreikusten zuen lehen plana, 1987ko Trenbide Garraioaren Plana, abiadura handiko ardatz nagusi bakar batean oinarritzen zen, eta ez zuen inolako aldaketarik aurreikusten Andaluzia ekialdeko trenbide-konexioetan. 2000. urtean, Kordoba-Malaga abiadura handiko burdinbidea eraikitzen ari zirenean, Espainiako Sustapen Ministerioak 2000-2007 aldirako Azpiegitura eta Garraio Plana aurkeztu zuen, abiadura handia linea nagusietatik haratago hedatzea proposatzen zuena.[4]
Planak Kordoba-Malaga burdinbidearen bi adar zituen, bata Algecirasera sartzeko eta bestea Granadara sartzeko, Antequera inguruan kokatutako trenbide-korapilo batetik abiatuta. Antequera-Granada burdinbidea bide bakarreko linea berri bat izango litzateke eta 2007an amaituta egongo litzateke. Linea hau eraikitzeko egin beharreko jarduketen lehen harria 2004ko martxoaren 7an jarri zen.[5]
Andaluziako Juntak plan horri Sevilla eta Antequera arteko linea bat gehitzea proposatu du, Andaluziako hirien arteko abiadura handiko konexio ugari ahalbidetuko lituzkeena. Linea berri horrekin zeharkako korridore handi bat sortuko litzateke Akndaluziako barnealdean, Andaluziako zeharkako trenbide-ardatza deitu zitzaion proiektua. 2004ko maiatzaren 10ean, Andaluziako Juntaren eta Espainiako Sustapen Ministerioaren arteko akuero batera iritsi zen. Horren bidez, Ministerioak 2000-2007ko ITPn jasotako lineak gauzatzeko konpromisoa hartu zuen, eta Batzordeak, berriz, ardatza osatzekoa, Sevilla-Antequera burdinbidea eraikitzeko. Konfigurazio berri honetan Antequera-Granada burdinbidea 2032an bitan banatu beharko zela aurreikusi zen.[6]
Hilabete batzuk geroago, 2004ko uztailean, eta aukeratu beharreko aukerari buruz alderdi politikoen artean eztabaida ugari izan ondoren, Espainiako Sustapen Ministerioak linea nazioarteko zabalerako bi biderekin eraikiko zela iragarri zuen, eta trazaduran aldaketa txikiak gertatuko zirela.
2005ean, Ministerioak garraio-plan berri bat aurkeztu zuen, Azpiegituren eta Garraioaren Plan Estrategikoa 2005-2020. Plan horretan Andaluziako Juntaren proposamen berria jasotzen zen, aurreko ildoei eusteaz gain. Ekialderantz doan linearen jarraipena planifikatzen da Granada-Almeria abiadura handiko burdinbidearen bidez, Antequera-Granada burdinbidearen garapen independentearekin.[7]
Linea eraikitzen hasteko, linea konbentzionalaren zatia berrerabiltzea aurreikusten da, zeina 2000ko hamarkadaren hasieran berritu baitzen linea berrian. Lan zatitzen den zatiak 2006tik aurrera lizitatu eta esleitu ziren. Lehen zatia Valderrubio-Pinos Zubia izan zen, 2006ko azaroaren 4an.[8]
Lanen lehen urteetan, zenbait arazo izan ziren, eta, ondorioz, hasieran aurreikusitako ibilbidea aldatu behar izan zen. Antequera inguruan, trazadura aztarna arkeologiko batzuen gainetik pasatzen zen, eta, ondorioz, berriro hasi behar izan zen zatia. Arazorik larriena Lojan gertatu zen; izan ere, akuifero baten aurkikuntzak hiriko orografia korapilatsua zeharkatzeko tunela eraikitzea eragotzi zuen. Lojako iparraldean aurreikusitako trazadura guztia utzi eta beste bat planteatu behar izan zen hegoaldean, A-92 autobiaren inguruan. Hasieran aurreikusitako trazatua 20 bat kilometro aldatu behar zen, eta ezin izan zen bide konbentzionalaren zati berritu bat aprobetxatu. Gainera, kostua handiagoa izango litzateke eta Lojako geltoki berria hirigunetik askoz urrunago jarri beharko litzateke. Trazadura berria "Lojako saihesbidea" bezala ezagutzen hasi zen.[9]
Jatorrizko ibilbidea 20 kilometro horietan eraikitzeko kontratuak bertan behera utzi behar izan zituzten, 9 milioi euroko lanak egin ostean. "Lojako saihesbidea" 4 zatitan banatu zen, eta horietako bakoitzak hasieratik hasi behar izan zuen prozesu burokratiko guztia. Horren ondorioz, saihesbidea gainerako tarteak baino askoz lehenagoko egoeran dago. Era horretako proiektu batek behar dituen faseetako batzuk aldi berean egiten ari dira, hala nola ingurumen-inpaktuaren adierazpena eta proiektuak idaztea, haien eraikuntza ahalik eta arinen egiteko.[10]
Bi tartetan ez da eraikitzen hasi; izan ere, Lojako saihesbidearen ondoan, Granadako trenbide-sarbidean, ez dira eraikuntza-lanak hasi. Behin linea Granadako egungo geltokiaren lursail berberetara iritsiko zela adostuta, baina geltoki berri bat osorik eraikita, trenbide-sarbidean aukera ugari daude linearen amaieran. Aukera horien artean hautatzeko orduan, eztabaida ugari izan dira jarduketan eskumenak dituzten administrazioen artean.
Linea eraikitzen ari diren bitartean, Bobadilla eta Granada arteko ohiko linea mantendu egingo dutela jakinarazi dute, merkantzia-trenei zerbitzua emateko.
2018ko maiatzaren 26an iritsi zen lehen aldiz AVE bat, Seneka trenak atoian eramanda, Granadako geltoki berrira.[11]
2011ko urriaren 19an aurkeztu zen Europa Barneko Garraio Sarearen (TEN-T) edizio berria. Antequera-Granada abiadura handiko burdinbidea oinarrizko sarearen barruan sartu zen, Almeria eta Algeciras badiako portuaren arteko Mediterraneoko ardatzari jarraipena emateko.[12]
Linea bidaiarien eta merkantzien sarearen zati da, nahiz eta linea 25 milareneko maldarekin diseinatu zen, normalean bidaiarientzako soilik diren.[13]
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
